(درەو میدیا): دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا كشانەوەی وڵاتەی لەو رێككەوتنە ئەتۆمییە راگەیاند كە وڵاتانی خۆرئاوا لەگەڵ ئێران ئیمزایان كرد. وەك بڕیاربوو، ترەمپ لە وتارێكدا هەڵوێستی كۆتایی وڵاتەكەی لەبارەی رێككەوتنە ئەتۆمییەكە ئاشكراكرد و رایگەیاند، پێویستە چاو بە شێوازی مامەڵەكردنمان لەگەڵ ئێران بخشێنینەوە كە پاڵیشتی لە تیرۆر دەكات. ترەمپ وتی: رێككەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ ئێران ئاشتی لە ناوچەكە بەدینەهێنا و بووە هۆی ئەوەی ئێران بەردەوامی بدات بە پیتاندنی یۆرانیۆم و گەیشتن بە كەناری بەدەستهێنانی چەكی ئەتۆمی. ئاماژەی بەوەكرد، ئەگەر رێگەبدرێت بە بەردەوامبونی ئەو رێككەوتنە، پێشبڕكێی بەدەستهێنانی چەكی ئەتۆمی لە ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دەستپێدەكات، ئیسرائیل بەڵگەی یەكلاكەرەوەی خستەڕوو لەبارەی ئەوەی رژێمی ئێران هەوڵی بەدەستهێنانی چەكی ئەتۆمی دەدات و بەڵێنەكانی بۆ راگرتنی پیتاندنی یۆرانیۆم درۆ بوو. ترەمپ ئیمزاشی لەسەر فەرمانێك كرد بۆ دەستپێكردنەوەی سزا ئابورییەكان لەسەر ئێران. لە یەكەم كاردانەوەدا هەریەكە لە فەرەنسا و ئەڵمانیا و بەریتانیا وەكو سێ لایەنی بەشداری رێككەوتنە ئەتۆمییەكە نیگەرانی خۆیان لە بڕیارەكەی ترەمپ راگەیاند، بەڵام سعودیە و ئیسرائیل و ئیمارات پێشوازی لە بڕیارەكە كرد. حەسەن رۆحانی سەرۆك كۆماری ئێرانیش دوای بڕیارەكەی ترەمپ لە وتارێكی تەلەفزیۆنیدا رایگەیاند، بڕیارەكەی ترەمپ بۆ كشانەوە لە رێككەوتنی ئەتۆمی دەریخست ئەمریكا پەیوەست نییە بە رێككەوتن و بەڵێنەكانییەوە. رۆحانی باسی لەوەكرد، دوای كشانەوەی ئەمریكا، ئێستا رێككەوتنی ئەتۆمی تەنیا لەنێوان ئێران و پێنج وڵاتدایە و هەڵمەتێكی دیپلۆماسی دەستپێدەكەن بۆ راوێژكردن لەگەڵ دۆستەكانیان لە ئەوروپا و وڵاتانی زلهێز بەتایبەتی روسیا و چین سەبارەت بە قۆناغی داهاتوو، بەمەبەستی پاراستنی بەرژەوەندییەكانی ئێران، ئەگەر بەرژەوەندییەكان نەپارێزران، ئەوان ئێران لە رێككەوتنەكە دەكشێتەوە و ئەوكاتەش هیچ كۆتوبەندێك نامێنێت و دەتوانن دەستبكەنەوە بە پیتاندنی یۆرانیۆم. سەرۆكی ئێران بڕیاری كشانەوە لە رێككەوتنە ئەتۆمییەكەی بۆ چەند هەفتەی داهاتوو دواخست. باراك ئۆباما سەرۆكی پێشووی ئەمریكا و ئەندازیاری رێككەوتنە ئەتۆمییەكە، لە بەیاننامەیەكی دورودرێژدا كە دوای بڕیارەكەی ترەمپ بڵاویكردەوە رایگەیاند، ئەو رێككەوتنە لەگەڵ ئێران هەرگیز ئامانج لێی ئەوە نەبوو هەموو كێشەكانمان لەگەڵ ئێران چارەسەر بكات، بەڵام بەبێ بوونی پلانێكی كاری گشتگیری هاوبەش، ئەمریكا دەكەوتە بەردەم بژاردەیەكی شكستخواردوو لە نێوان ئێرانێكی خاوەن چەكی ئەتۆمی یاخود جەنگێكی تر لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست. ئۆباما بڕیارەكەی ترەمپی بۆ هەڵوەشاندنەوەی رێككەوتنە ئەتۆمییەكە بە" بڕیارێكی هەڵە" ناوبرد. جۆن كیری وەزیری دەرەوەی ئەمریكا لەسەردەمی ئیدارەی ئۆباما كە یەكێك بوو لەو كەسانەی رۆڵی هەبوو لە نوسینەوەی رێككەوتنە ئەتۆمییەكەدا بەهەمان شێوەی ئۆباما بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە و رایگەیاند، بڕیارەكەی ترەمپ ئاسایش ی ئەمریكا لاواز دەكات و لە هاوپەیمانە ئەوروپییەكانمان داماندەبڕێت. روسیاش وەكو لایەنێكی سەرەكی رێككەوتنە ئەتۆمییەكە توڕەیی خۆی لە بڕیارەكەی ترەمپ راگەیاند، دیمیتری بولیانسكی جێگری نوێنەری هەمیشەیی روسیا لە نەتەوە یەكگرتووەكان وتی: ئێمە زۆر توڕەین، بەڵام ئەو بڕیارە جێگەی سەرسامی نەبوو. پاولۆ جینتیلۆنی سەرۆك وەزیرانی ئیتالیاش داوای لە هەموو لایەنەكان كرد دوای كشانەوەی ئەمریكا پارێزگاری لە رێككەوتنە ئەتۆمییەكە بكەن لەگەڵ ئێراندا. لە نوێترین كاردانەوەشدا لەبەیاننامەیەكدا دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا رایگەیاند، ئامادەین لەگەڵ ئێران گفتوگۆ لەسەر ئیمزاكردنی رێككەوتنێكی نوێ بكەین. سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكانیش نیكەرانی خۆی لە كشانەوەی ئەمریكای رێككەوتنە ئەتۆمییەكە ریگەیاند.   

بە هۆی بەشداریكردنی لە پرسەی پێنج گەریلای پەكەكەدا دادگایەكی توركیا سزای 20 مانگ زیندانیكردنی بەسەر ژنە پەرەلەمانتارێكی پارتی دیموكراتی گەلان " هەدەپە" دا سەپاند. بە گوێرەی هەواڵێكی سایتی رۆژنامەی زەمانی توركیا دادگای باڵای تاوانەكان لە شاری ئەرزرۆم سزای بیست مانگ زیندانیكردنی بەسەر دیلان تاشدەمیر ژنە پەرلەمانتاری شاری ئاگری هەدەپەدا سەپاندووە بەهۆی ئەوەی بەشداری پرسەی پێنج گەریلای پارتی كرێكارانی كوردستانی كردووە. لە ماوەی رابردوودا پەرلەمانی توركیا مافی پەرلەمانتارێتی لە 11 پەرلەمنتاری هەدەپە سەندەوە لەناویشاندا فیگەن یۆكسەكداغ هاوسەرۆكی پێشووی هەدەپە، هەروەها دەسەڵاتدارانی توركیا لە تشرینی دووەمی 2016ەوە  13 پەرلەمانتاری هەدەپەیان دەستگیركردووە كە یەكێكیان سەلاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆكی پارتەكەكەیە و ئێستاش جگە لەو پەرلەمانتاران هەزاران ئەندامی هەدەپە لە زیندانەكانی توركیادان.    

                                               گۆڕی سەلاحەدینی ئەیوبیی لە دیمەشق پزیشكێكی ئەمریكی ئەو نەخۆشییە ئاشكرادەكات كە بووە هۆی مردنی سەلاحەدینی ئەیوبی سەركردەی كورد و ئیسلام لە ساڵی 1193ی زانینی و لە تەمەنی 56 ساڵیدا. ساڵانە ژمارەیەك لە پزیشكان و پسپۆران و ئەكادیمیانی بواری پزیشكی لە كۆنگرەیەكدا كۆدەبنەوە بۆ تاوتوێكردنی ئەو نەخۆشیانەی كە  كەسایەتییە مێژوویەكان دووچاری بوون  بۆ گەیشتن بە چۆنێتی و هۆكاری مردنی ئەو كەسایەتییانە، ئەمساڵ بایەخ بە هۆكار و چۆنێتی مردنی سەلاحەدینی ئەیوبی درا، ئەو سەركردە كوردە ئیسلامییەی كە لە مێژووی جیهاندا ناوبانگی هەیە. ستیڤن گڵۆكمان پزیشك لە كۆلێژلا پزیشكی زانكۆی بەنسلڤانیا، چەندین زانیاری دەربارەی تێكچوونی باری تەندروستی سەلاحەدینی ئەیوبی كۆكردووەتەوە و توێژینەوەكەی لە چواری ئایاری ئەمساڵدا لە كۆنگرەكەدا خستەڕوو، هەرچەندە دیاریكردنێكی ورد و تەواوەتی هۆكاری مردنی دوای 800 ساڵ تێپەڕین بەسەر كۆچی دوایی سەلاحەدینی ئەیوبیدا زۆر قورسە. ئەو پزیشك  پسپۆرە ئەو هۆكارەی راگەیاند كە زۆر نزیكە لەوەی كە سەلاحەدینی ئەیوبی پێی كۆچی دوایی كردبێت. بۆ یەكەمجار ساڵی 1185 باری تەندروستی سەلاحەدینی ئەیوبی تێكچوو، كاتێك تەمەنی 47 ساڵ بوو، بەڵام بە گوێرەی بەڵگەنامە مێژووییەكان هیچ نیشانەیەكی ورد و جۆری نەخۆشییەكەی   دیارنەبوو لە ماوەی دوو مانگدا. پاشان و لە ساڵی جارێكی تر لە ساڵی 1190 دا دۆخە تەندروستی سەلاحەدینی ئەیوبی خراپ بوەوە، و چەندین جار دووچاری تایەكی قورس و هۆكار نادیاربوو، بۆماوەی یەك مانگ لە جێگە نەهاتە دەرەوە، كاتێك تەمەنی گەیشتە 56 ساڵ سوڵتان سەلاحەدین دەیناڵاندا بەدەست تا و ئازاری گەدە و لەدەستدانی ئارەزووی خواردن و قورس هەرسكردن، هەروەها بەدەست ژانەسەر و خوێنبەربوونیشەوە دەیناڵاند، رۆژی حەوتەمین و هەشتەمینی نەخۆشیەكەیدا مێشك و یادەوەریشی ئاڵۆزبوو، لە رۆژی یانزەیەمینی نەخۆشیەكەیدا ئارەقێكی زۆری كردەوە و بەرەبەرە هۆشی لەدەستدا و لە رۆژی چواردەیەمدا كۆچی دواییكرد. ستیڤن گڵۆكمان لە توێژینەوەكەیدا ئاماژەیبەوەداوە كە شێواز و نیشانەكانی نەخۆشییەكەی سەلاحەدینی ئەیوبی لە نیشانە نەخۆشییەكانی تاعون و سیل  و ئاوڵە نەچووە، بەڵكو راسترین ئەگەر ئەوەیە كە بە نەخۆشی " گرانەتا " كۆچی دواییكردوووە و هۆكاری سەرەكی توشبوون بەو نەخۆشییەش بەكتریای " سالمۆنێلایە". سەرچاوە: روسیاالیوم وەرگێڕانی : نامیق رەسوڵ  

وەرگێڕان و ئامادەکردنی: نامیق رەسول "خوازیارم كە مردم، ترەمپ بەشداری مەراسیمی ناشتنەكەم نەكات" ئەمە نامەیەكی جۆن مەككەین سیناتۆری كۆمارییەكان و سەرۆكی لیژنەی هێزە چەكدارەكانە لە ئەنجومەنی پیران بۆ كۆشكی سپی ئەمریكا. بەپێی هەواڵێك كە رۆژنامەی (نیویۆرك تایمز)ی ئەمریكی رۆژی شەممە لەسەر زاری چەند سەرچاوەیەكی خێزانی مەككەینەوە بڵاویكردەوە، رایگەیاند، مەككەین خوازیارە مایك پێنس جێگری سەرۆك وەك نوێنەرایەتی كۆشكی سپی بەشداری مەراسیمی ناشتنی بكات ئەگەر كۆچی دوایی كرد. مەككەین لە وتەیەكیدا كە میدیاكانی ئەمریكا بڵاویانكردەوە دەڵێت:" ترەمپ نوێنەرایەتی بەهاكانی ئەمریكا ناكات كاتێك ستەمكاران بە باشە وەسفدەكات و گومان لە دەزگاكانی راگەیاندن دەكات و  پشت لە پرسی مافەكانی مرۆڤ دەكات و رقی لە پەنابەرانە". " شەپۆلی دڵەڕاوكێ" مەككەین لە بیرەوەرییەكانیدا كە بەناونیشانی " شەپۆلی دڵەڕاوكێ‌" كە بڕیاری 2ی ئایار بڵاوبكرێتەوە، ترەمپی بەمشێوەیە وەسفكردووە:" دۆستی ستایش و دوژمنی رەخنەیە". هەروەها مەككەین گاڵتەی بە دوو راوێژكاری پێشووی ترەمپ كردووە كە بریتین لە (ستڤن بانۆن) و (سیباستیان گۆركا) و دەڵێت: " زۆر لە ترەمپ نامۆترن" و خۆشحاڵی خۆشی بە دووركەوتنەوەیان لە كۆشكی سپی دەربڕیوە كە بەوتەی ئەو لەدوای " گیرخواردنی ویلیام تافت لە گەرماو" كۆشكی سپی رووداوی نامۆی وەهای بەخۆیەوە نەبینوە، ئەوەش ئاماژەیە بۆ چیرۆكی سەرۆكی ئەمریكا ویلیام تافت لە سەرەتای سەدەی بیستەمەدا كە لەكاتی خۆشۆردنیدا لە كۆشكی سپی لە ناو حەوزی گەرماوەكەیدا گیری خواردبوو. ترەمپ لەكاتی هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا ساڵی 2016 مەككەینی بەوە وەسفكردبوو كە " پاڵەوانێكی راستەقینە " نیە، مەككەین یەكێكە لەو كەسانەی بە توندی پشتیوانی لەو لێكۆڵینەوەیە دەكات، كە مۆلەر لەسەر پرسی دەستوەردانی روسیا لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی ئەمریكا لە بەرژەوەندی ترەمپ، ئەنجامیدەدات. پاڵەوانی جەنگ مەككەین (81 ساڵ) كە ئێستا دوچاری شێرپەنجەی مێشك بووە و چارەسەر وەردەگرێت، بە پاڵەوانی جەنگ و رێوی سیاسەت و قسەلەڕوو وەسفدەكرێت. مەككەین لە 29ی ئابی 1936 لەدایكبووە، لەسەرتای لاوێتیدا پەیوەندی بە ریزەكانی سوپای ئەمریكا كردووەو بووەتە فڕۆكەوانی جەنگی لە هێزی دەریایی لەمیانی جەنگی ڤێتنام، پێنج ساڵ لە ڤێتنامی باكور دیل بووە. مەككەین لە سیاسەتی دەرەوەی ئەمریكا لە باڵی هەڵۆكانە و یەكیك بوو لە بەهێزترین ئەو كەسانەی پشتگیری لە شەڕی عێراق و زیادكردنی هێزەكانی ئەمریكای كرد لە عێراق بە فەرماندەیی ژەنەراڵ دەیڤد پێترایۆس، بەڵام لە شەڕی داگیركردنی عێراقدا دۆناڵد رامسفیڵدی وەزیری پێشووتری بەرگری ئەمریكای بە " یەكێك لە خراپترین وەزیرەكانی بەرگری لە مێژوودا" وەسفكرد، هەروەها رەخنەشی لە ئیدارەی بۆش گرت لە مامەڵەی لەگەڵ ململانێكانی عێراقدا. مەككەین بە توندی رەخنەی لە گواستنەوەی دەستگیركراون بە تۆمەتی تیرۆر گرت بۆ زیندانیی نهێنی لە وڵاتانێك كە شێوازی لێكۆڵینەوەی نایاسایی تێدا پەیڕەودەكرێت هەروەها دژی بەكارهێنانی ئەشكەنجەدانیش بوو، سەركەوتوو بوو لە داڕشتنی یاسایەك كە بەكارهێنانی شێوازی توند و نامرۆیی و ناپیشەیی بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ گومانلێكراواندا قەدەغەدەكات. تێپەڕاندنی حزبایەتی مەككەین هەرگیز دوودڵ نەبووە لە هەماهەنگیكردن لەگەڵ سیناتۆرە دیموكراتەكاندا لە كۆنگرێس بۆ بەدیهێنانی ئامانجەكانی، لەگەڵ (جۆ لیبەرمان) سیناتۆری دیموكراتی لە ئەنجومەنی پیران یاساییەكیان بۆ سنوداركردنی بڵاوبوونەوەی گازی كاربۆن داڕشت، هەروەها ساڵی 2007 پرۆژە یاسایەكی بۆ كۆچ بۆ هەردوو حزبەكە داڕشت و ئەگەر پەسەندبكرایە رێگەی بە لێخۆشبوون لە كۆچبەرە نایاساییەكان دەدا، بەڵام كۆتوبەندی توندی بەسەر سنورەكاندا دەسەپاند. مەككەین بۆچوونی وابوو ئەوانەی لە ئەمریكا بەبێ‌ مۆڵەت كاردەكەن، پێویستە مافی بەدەستهێنانی هاوڵاتیبوونیان پێببەخشرێت، ئەو بۆچوونەشی لەگەڵ بۆچوونی بەشێكی زۆر لە سیناتۆرە كۆمارییەكاندا یەكناگرێتەوە. ئەوەی كە مەككەینی بەلای دەنگدەرانی ئەمریكاوە سەرنجڕاكێش كردووە، ئەو كەسایەتیەیەتی كە لە چەند ساڵی خزمەتكردنیدا لە هێزی دەریایی ئەمریكا بونیادیناوە، هەروەها ئەو كوڕی ئەدیمراڵێكی گەورەی هێزی دەریاییە و ساڵی 1958 ئەكادیمایی دەریایی ئەمریكی تەواوكردووە و دواتر 22 ساڵ وەك فڕۆكەوان لە هێزی دەریاییدا كاریكردووە. مەككەین لە شەڕی ڤێتنام بەشداری كردووە ساڵی 1967 بە شێوەیەكی سەرنجڕاكێش لە مردن رزگاریبوو كاتێك مووشەكێك تەنكی سوتەمەنی فڕۆكەكەی پێكا، لە كاتێكدا دەیویست بە فڕۆكەكەی لەسەر كەشتی فڕۆكەهەڵگری "فۆریستاڵ" بەرەو ئەركێك بفڕێت و بەهۆی گڕگرتنی ئەو سوتەمەنییەوە (135) سەربازی هێزەكانی ئەمریكا مردن و دوای سێ‌ مانگیش فڕۆكەكەی لەسەر ئاسمانی باكوری ڤێتنام خرایە خوارەوە و لەلایەن ڤێتنامییەكانەوە بەدیلگیرا و هەتا ساڵی 1973 لایان مایەوە، وەكو خۆی باسی دەكات لەو ماوەیەدا مەككەین رووبەرووی لێدان بوەتەوە، بەهۆیەوە جوڵەی یەكێك لە قۆڵەكانی كەمبوەتەوە" مەككەین تاوەكو ساڵی 1981 لە سوپادا ماوەتەوە و پاشان خانەنشینكرا. ژیانی سیاسیی دوای خانەنیشبوون مەككەین چووە ویلایەتی ئەریزۆنا و لەوێ‌ سیاسەتی دەستپێكرد و ساڵی 1982 كورسییەكی ئەنجومەنی نوێنەرانی بەدەستهێنا و دوای چوار ساڵ كورسییەكی ئەنجومەنی پیرانی بردەوە و لە نەوەدەكانیشەوە رۆڵێكی گرنگی گێڕاوە لە ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی ئەمریكا لەگەڵ ڤێتنامدا. لە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی 2000 ركابەری جۆرج بۆشی كوڕی كرد و كەسایەتییەكەی پشتیوانییەكی زۆری لێكرد و لە هەڵبژاردنی بەراییدا لە ولایەتی نیوهامپشیێر سەركەوتنی بەدەستهێنا، بەڵام رووبەڕووی زنجیرەیەك لە هێرش بووەوە، كە ركابەرێتییەكەی بووە ناكۆكیی و ململانێیەكی توند، ئەوەش وایكرد ئەندامە راستڕەوەكانی پارتی كۆماریی ناكۆك بن لەسەری. لە سیاسەتی دەرەوەدا، مەككەین پشتگیری لە هەڵوێستەكانی بۆش كرد سەبارەت بە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و عێراق و چەندینجار جەختیكردووەتەوە لەسەر زیادكردنی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق بۆ نەهێشتنی توندوتیژی. ساڵی 2008 مەككەین بووە كاندیدی كۆمارییەكان بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی، بەڵام لەبەرامبەر باراك ئۆباما كاندیدی دیموكراتەكان شكستیهێنا بە رێژەی 365 بەرامبەر بە 173 نوێنەر لە كۆمەڵگەی هەڵبژاردن و 53% بەرامبەر بە 46% لە ژمارەی دەنگەكاندا. دوای ئەوە مەككەین هەڵوێستی زیاتر پارێزگارانەی وەرگرت و دژی زۆرینەی سیاسەتەكانی ئیدارەی ئۆباما وەستایەوە لەسەر ئاستی دەرەوە، لە ساڵی 2015 بووە سەرۆكی لیژنەی هێزە چەكدارەكان لە ئەنجومەنی پیران و هەروەها یەكێكیش بوو لەوانەی كە زۆر جەختیان لە گرتنبەری هەڵوێستی توند لەدژی ئێران دەكردەوە. كاتێك "بەهاری عەرەبی" ساڵی 2011 دەستیپێكرد، مەككەین حوسنی موبارەك سەرۆكی ئەو كاتەی میسری هاندا دەستبەرداری پۆستەكەی بێت و داواشی لە ئەمریكا كرد هەڵوێستی پشتیوانی لە دیموكراتیەت بگرێتەبەر لە ناوچەكە، سەرەڕای مەترسی ئەوەی كە ئیسلامییەكان لە وڵاتانی ئەو ناوچەیە دەسەڵات بگرنەدەست. سەرچاوە: بی بی سی  

ئامادەکردنی: درەو بڕیارە كاتژمێر دووی پاشنیورۆی ئەمڕۆ بە كاتی ئەمریكا، دۆناڵد ترەمپ بڕیارەكەی لەبارەی چارەنوسی ڕێككەوتنە ئەتۆمییەكە لەگەڵ ئێران ڕابگەیەنێت، (ئەماندا ئیریكسۆن) خانمە نوسەری ئەمریكی  لە شرۆڤەیەكدا كە لەڕۆژنامەی واشنتن پۆست بڵاویكردوەتەوە، دەڵێت:" ترەمپ لەماوەی چەند مانگی ڕابردوودا هەوڵەكانی چڕكردوەتەوە بۆ وەرگرتنی هەڵوێستێكی توندتر بەرامبەر ئێران و لەو چوارچێوەیەشدا چەندین ڕاوێژكار و بەرپرسی میانڕەوی ئیدارەكەی گۆڕیوە بەو كەسایەتیانەی كە دژایەتی توندی ڕێككەوتنە ئەتۆمییەكە دەكەن، لە نمونەی مایك پۆمپیۆ وەزیری دەرەوە و جۆن بۆڵتۆن ڕاوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا". وێڕایی ئەوەی ڕاوێژێكی زۆری لەگەڵ بنیامین نەتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیلدا كردوە لەوبارەیەوە، كە بەیەكێك لەوانە دادەنرێت ك زۆرترین ڕەخنەی لە ئیمزاكردنی ئەو ڕێككەوتنە هەیە. سیناریۆ چاوەڕوانكراوەكان بەشێك لە شارەزایان پێیانوایە ترەمپ رێكەوتنەكە هەڵدەوەشێنێتەوە، هەندێكی تریش پێشبینیدەكەن سزاكان بخاتەوە سەربانكی ناوەندی ئێران و ئەگەریش هەیە سزاكان پیاوانی خاوەنكار و دامەزراوە سەرەكییەكانی ئەو وڵاتەش بگرێتەوە. بەشێك لە لێكدانەوەكانی تر باس لە ئەگەری قۆناغ بەندی بەردەوامبوون لە ڕێككەوتنە ئەتۆمییەكە دەكەن وەك لەوەی بە تەواوی هەڵیبوەشێنێتەوە، بەم ڕێكارانە: 1-    ترەمپ هیچ سزایەكی نوێ‌ بەسەر ئێراندا نەسەپێنێت. 2-    درێژكردنەوەی مۆڵەت بۆ دواینجار بەر لە نوێكردنەوەی سەپاندنی سزاكان. 3-    گەڕاندنەوەی سەپاندنی سزاكان لەگەڵ جێبەجێنەكردنی بەشێوەیەكی دەستبەجێ‌. 4-    گەڕاندنەوەی سەپاندنی سزاكان لەگەڵ ڕاگەیاندنی ئەوەی ئەمریكا دەستبەجێ‌ دەستدەكات بەسزادان لەبەرامبەر پێشێلكردنی ڕێكەوتنەكە. 5-    ترەمپ بڕیاری سەپاندنی زیاتر و زۆرتر لەوەبدات كە پێویستە ئەنجامیبدات. وەك دەوترێت، بڕیارەكانی ترەمپ هەرچیەك بن بەهۆی پیشاندانی خواستی بەپابەندبون بەمەرجەكانی، ڕێككەوتنەكەی بەشێوەیەكی كوشندە لاواز و بێ كاریگەر كردووە. كاردانەوەكانی بڕیارە چاوەڕوانكراوەكەی ترەمپ حەسەن ڕۆحانی سەرۆك كۆماری ئێران ئەمرۆ ڕایگەیاندوە، ڕەنگە وڵاتەكەی بۆ ماوەی دوو بۆ سێ‌ مانگ ڕووبەڕووی هەندێك كێشە ببێتەوە ئەگەر ئەمریكا لە ڕێككەوتنە ئەتۆمییەكە پاشەكشێ‌ بكات، بەڵام وەك خۆی وتویەتی، دەتوانن تێیپەڕێنن. ئەوە لەكاتێكدا، دوێنێ‌ دووشەممە ڕۆحانی ڕایگەیاندبوو، ڕەنگە ئێران لە چوارچێوەی ڕێككەوتنەدا بمێنێتەوە تەنانەت ئەگەر ئەمریكاش لێیبكشێتەوە، تەئكیدیشیكردوە، وڵاتەكەی بە توندی بەڕووی فشارەكانی ئەمریكادا دەوەستێتەوە كە ئامانجی سنورداركردنی پێگەیەتی لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا. ئیمانویڵ ماكرۆن سەرۆكی فەرەنسا كە بە دۆستێكی نزیكی ترەمپ ناسراوە، سەبارەت بە ڕێككەوتنە ئەتۆمییەكە دەڵێت، ئومێدەوارن پارێزگاری لە دەستكەوتەكانی ڕێككەوتنی ساڵی 2015 بكەن و داواشدەكات سێ‌ پرس بۆ تاتوێكردن بخرینەڕوو، ئەوانیش كۆنترۆڵكردنی چالاكییە ئەتۆمییەكانی ئێرانە لەدوای ساڵی 2025 و پرۆگرامە موشەكە بالستیەكان و كێشە سەرەكییەكانی ناوچەكە. حكومەتی ئەڵمانیاش لەزاری وتەبێژەكەیەوە ڕایگەیاندووە، لە هەڵوێستە ڕەخنەییەكانی ترەمپ بەرامبەر ڕێككەوتنە ئەتۆمییەكە تێناگەن و وڵاتەكەی هیچ هۆكارێك شك نابات تا سەرلەنوێ‌ ئەو ڕێككەوتنە ئەتۆمییە گرنگە ڕووبەڕووی مەترسی بكاتەوە. هاوكات ناوەندە ئابورییەكانی ئەڵمانیش هۆشداریان داوە لە هەڵوەشاندنەوەی ڕێكەوتنەكە و ڕایانگەیاندووە، ئەگەر ڕووبدات پێشهاتێكی دڵخۆشكەر نابێت بۆ ئابوری ئەڵمانیا.   سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی ڕوسیاش ڕایگەیاندووە، وڵاتەكەی هەڵوەشاندنەوەی ڕێكەوتنەكە ڕەتدەكاتەوە، لاڤرۆڤ لە بارەگای نەتەوە یەكگرتووەكان بە ڕۆژنامەنوسانی وتوە، وڵاتەكەی نیگەرانە لە هەڵوێستی ترەمپ و بەرگری لە ڕێككەوتنەكە دەكات كە جێی ڕەزامەندی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیە و بەشێوەیەكی كرداری ئاسایش و سەقامگیر ئیقلیمی و نێودەوڵەتی بەهێزكردووە. بۆریس جۆنسۆن وەزیری دەرەوەی بەریتانیش لەوبارەیەوە وتویەتی: كشانەوە لەڕێكەوتنە ئەتۆمییەكە لەم كاتەدا هەڵەیە و دەكرێت كەموكورتیەكانی چارەسەربكرێن.   جۆنسۆن ئاماژەی بەوەشكردوە، تاران سود مەندی یەكەم دەبێت لە كشانەوەی ئەمریكا لە ڕێككەوتنەكە. سەرچاوە: ئاژانسەکان  

(درەو میدیا): لەسەر بانگهێشتی بنیامین نەتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل هەفتەی رابردوو شینزۆ ئابی سەرۆك وەزیرانی ژاپۆن لەگەڵ هاوسەرەكەیدا سەردانی ئیسرائیلی كرد. نەتانیاهۆ بۆ خوانی ئێوارە سەرۆك وەزیرانی ژاپۆن و هاوسەرەكەی بانگهێشتی ماڵەكەی خۆی كرد، بەپێی هەواڵێك كە سایتی ژاپۆن بە زمانی عەرەبی لەسەر لاپەڕەی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر بڵاویكردوەتەوە، لەو ئێوارە خوانەدا چێشتلێنەرەكەی سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل لە پێڵاودا شیرینی بۆ سەرۆك وەزیرانی ژاپۆن و هاوسەرەكەی داناوە. تائێستا حكومەتی ژاپۆن بە فەرمی هیچ قسەیەكی لەبارەی ئەو روداوەوە نەكردووە، بەڵام میدیاكان رەخنە لەو هەڵسوكەوتە دەگرن و وەكو سوكایەتی بۆ سەرۆك وەزیرانی ژاپۆن ناوی دەبەن.  

رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا و كاندیدی  " ئاكەپە " و " مەهەپە" بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی توركیا میدیاكانی قۆرغكردووە و ئامادەش نیە لە دیبەتی تەلەفزیۆنیدا رووبەڕووی كاندیدەكانی تر ببێتەوە. ئەردۆغان رۆژی دووشەممە حەوتی ئایار داوكارییەكی كاندیدەكانی ئۆپۆزسیۆنی بۆ ئەنجامدانی دیبەیتی تەلەفزینی رەتكردەوە و لە وتەیەكیدا لە ئەنكەرەی پایتەخت لە وەڵامی موحەڕم ئەنجیە كاندیدی " جەهەپە" دا وتی " نامەوێت بەشداری لە دیبەیتەكاندا بكەم لەسەر تەلەفزیۆن، چونكە نامانەوێت كەس لەسەر حسابی ئێمە خاڵ تۆماربكات." ئەنجیە كە كاندیدی پارتی گەلی كۆمارییە بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی وتی:" با لەسەر تەلەفزیۆن دیبەیت بكەینن رێگەبدەن با باس لە خەونەكانمان بكەین لە بارەی توركیاوە و ئەمە توركیا دەگەیەنێتە ئاستی وڵاتە پێشوكەوتووەكانەوە." میدیا سەرەكییەكانی توركیا و لە ناویشیاندا كەناڵی " تی ئاڕ تی" حكومیی لەو كاتەوەی كە بڕیاردراوە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی و پەرلەمانی توركیا پێشبخرێت بۆ 24ی حوەزیران هیچ بایەخێك بە كۆنگرە و چالاكیی كاندیدە ئۆپۆزسیۆنەكان نادەن و رووماڵی ناكەنن لە كاتێكدا هەموو وتارەكانی ئەردۆغان راستەوخۆ دەگوازنەوە ئینجیە لەو بارەیەوە وتی :" هیچ هیوایەكم نییە كە دەزگاكانی راگەیاندن زانیارییەكان بە دروستی و پاكیی بگوازنەوە."  

فیلمی درامی فەرەنسی “Girls of the Sun” یان " كچانی خۆر"  یەكێكە لەو فیلمانەی بەشداری حەفتاویەكەمین خولی فێستیڤاڵی " كان" دەكات. فیلمەكە باس لە یەكەیەكی كچە شەڕڤانەكانی كورد دەكات كە لە رۆژئاوای كوردستان بۆ بەدیهێنانی دادپەروەری دەجەنگ، فیلمەكە لەلایەن " ئیڤا هاسۆن"ەوە دەرهێنراوە و كچە ئەكتەری ئێرانی " گوڵشیفتە فەرەهانی" تێیدا رۆڵی كچە شەڕڤانێكی كورد دەبینێت كە فەرماندەیەكی یەكەیەكی كچە شەڕڤانەكان دەكات بۆ رزگاركردنی شارۆچكەیەكی رۆژئاوای كوردستان لەدەست چەكدارانی داعش. فیلمەكە چەند رۆژێك پێش دەستپێكردنی چالاكییەكانی فێستیڤاڵی كان مشتومڕی لێكەوتەوە بووە مایەی سەرنجی چەندین ماڵپەڕ و ناوەندیی هونەریی. رۆژنامەی " نیویۆرك تایمز"ی ئەمریكی ئاماژەیبەوەداوە كە فیلمەكە كارێكی ناوازە و دەگمەنە لە سینەمادا و چیرۆكەكەی تیشك دەخاتە سەر ژنان لە شەڕدا. " ئیڤا هاسۆن" ی كچە دەرهێنەریش دەربارەی فیلمەكەی كە بۆ یەكەمجار لە فێستیڤاڵی  سینەمایی كان نمایشدەكرێت وتی:" ئەزمونەكەم ئەوەیە كە ژمارەیەكی زۆر لە ژنان لە چەندین رووداوی زۆر بەئازردا ژیاون و بەشی هەرە زۆریشیان خاوەنی هێز و نەرمونیانیشن". وتیشی :" ئەم چیرۆكان لە راستیەدا ناوەندی هێز و حەماسن بۆ ژمارەیەكی تر لە ژنان. ئیڤا هاسۆن یەكێكە لەو سێ‌ دەرهێنەرە ژنەی  كە بە 21 فیلم كێبركێ دەكەن لەسەر بەدەستهێنانی خەڵاتی " چڵە خورمای ئاڵتونیی" لە 71 ەەمین فێستیڤاڵی كانی سینەمایی كە  ئەمڕۆ هەشتی ئایار دەستپێدەكات. سەرچاوە: سایتی پەیەدە     سایتی نیویۆرك تایمز

سەلاحەدین دەمیرتاش كاندیدی پارتی دیموكراتی گەلان" هەدەپە" بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی توركیا لە زیندان و لە رێگەی تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەرەوە هەڵمەتی بانگەشەی دەستپێكرد. لە زنجیرەیەك تویتدا دەمیرتاش بەشێك لە خاڵە سەرەكییەكانی پرۆگرامی هەڵبژاردنی خۆی بڵاوكردەوە و رایگەیاند هەموو هەوڵەكانی دەخاتەگەڕ بۆ كەمكردنەوەی بێكاری لە توركیادا كە ئێستا لە هەر پێنج گەنجێك یەكێكیان بێكارە و وتیشی " كارتی گەنجان " بۆ لاوانی توركیا دابیندەكات كە بەهاكەی مانگانە دەگاتە 500 لیرەی توركی. هەروەها دەمیرتاش لە تویتێكی تردا بەڵێنیدا مووچەی خانەنشیان بەرزبكاتەوە بۆئەوەی بگاتە 3000 لیرەی كە دەكاتە 700 دۆلار. دەمیرتاش  كە لە ساڵی 2016 ەوە دەستگیركراوە بە تۆمەتی پەیوەست بە " تیرۆر" و بڕیارە هەشتی حوزەیرانی داهاتوو دانیشتنێكی تری دادگاییكردنی بەڕێوەبچێت لە هەڵمەتی بانگەشەكەیدا راشیگەیاندووە كاردەكات بۆ بەدیهێنانی مافە دەستورییەكانی ژنان و بەڵێنیشیدا كە لەكاتی دەرچوونیدا لە هەڵبژاردن سەرۆكایەتی كۆمار بە شێوازێك بەڕێوەبەرێت كە بەڕێوەبەرایەتییەكەی زۆرینەی ژنان بن. لە تویتێكی تردا كاندیدەكەی هەدەپە دەڵێت:" هیوادارە رووبەڕوو قسە بكات، بەڵام لە دۆخەدا قەناعەتم  بەوە هەیە دید و بۆچوونم بە كورتی لێرەوە بگەیەنم." 24ی حوەزیرانی داهاتوو هەڵبژاردنی پێشوەختی سەرۆكایەتی و پەرلەمانی توركیا بەڕێوەدەچێت، حەوت كەس بۆ خولی یەكەمی هەڵبژاردنەكان خۆیان كاندیدكردووە كە بریتین لە رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكی ئێستا توركیا، سەلاحەدین دەمیرتاش كاندیدی هەدەپە كە ژمارەیەكی زۆر لە پەرلەمانتارانی رووبەڕووی گرتن و دەستگیركردن بوونەتەوە، موحەڕەك ئەنجییە كاندیدی پارتی گەلی كۆماری " جەهەپە" ، میراڵ ئەكشنار كاندیدی پارتی چاكە " ئیی پارتی" و چەند كاندیدێكی تر.  

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت حزبوڵا و هاوپەیمانەكانی زیاتر لە نیوەی كورسییەكانی پەرلەمانی لوبنانیان بردەوە، ئەمە بەپێی هەندێك ئاماری نافەرمی كە سیاسەتمەداران و میدیاكانی لوبنان بڵاویانكردەوە. دوای نۆساڵ دوێنێ یەكشەممە هەڵبژاردنی پەرلەمانی لە لوبنان بەڕێوەچوو، ئاستی بەشداریكردنی دەنگدەران لە پرۆسەكەدا گەیشتە 49.2%، لە دواین هەڵبژاردنی پەرلەمانیدا كە بەر لە (9) ساڵ بەڕێوەچوو، ئاستی بەشداری 54% بوو، دەردەكەوێت ئەمجارە ئاستی بەشداری كەمیكردووە. ئەگەر ئەو ئەنجامانە لەلایەن لیژنەی ناوەندی هەڵبژاردنەكانەوە پشتڕاستبكرێنەوە كە میدیاكانی لوبنان بڵاویانكردەوە، حزبوڵا كە حەسەن نەسروڵا سەرۆكایەتی دەكات و لەلایەن ئێرانەوە پشتیوانی دەكرێت دەتوانێت لە پەرلەمانی نوێی لوبناندا كە پێكهاتووە لە (128) كورسی، بە ئاسانی زۆرینەی (50+1) كۆبكاتەوە. بەرزبوونەوەی دەنگی حزبوڵا لە لوبنان، بەرزبونەوەی هەژمونی ئێران لە ناوچەكە دەردەخات كە بە عێراقدا تێدەپەڕێت بۆ سوریا و لەوێشەوە بۆ لوبنان. بەگوێرەی ئەنجامە بەراییەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی لوبنان، سەعد حەریری سەرۆك وەزیرانی لوبنان كە نوێنەرایەتی پێكهاتەی سوننە دەكات و لەلایەن وڵاتانی خۆرئاواوە پشتیوانی دەكرێت، سەرباری ئەوە لەو ناوچەیەی كە پێگەی جەماوەری بەهێزە دەنگەكانی چەند كورسییەك كەمیكردووە، بەڵام هێشتا كوتلەی گەورەی ناو پەرلەمانە و چانسی گەورەی هەیە جارێكی تر پۆستی سەرۆك وەزیران وەربگرێتەوە. بەپێی ئەو سیستمە دابەشكارییە تائیفییەی كە لە لوبنان هەیە، پۆستی سەرۆك وەزیران دەبێت بۆ كەسێك بێت لە پێكهاتەی سوننە، پێشبینیدەكرێت حكومەتی نوێی لوبنان هاوشێوەی ئەو حكومەتەی كە ئێستا ویلایەتەكەی تەواوبووە، هەموو پارتە سیاسییەكانی وڵات لەخۆبگرێت، بۆیە چاوەڕوان دەكرێت دانوستانەكان بۆ دابەشكردنی پۆستە وزارییەكان هەندێك كات بخایەنێت. وڵاتە كۆمەكبەخشەكان دەیانەوێت قەرز بە لوبنان بدەن، بەڵام بۆ پێدانی ئەو قەرزە مەرجیان هەیە بەر لە بڕیاردان لەسەر پێدانی قەرزەكە لە كۆنگرەی پاریسدا كە بڕیارە مانگی نیسان بەڕێوەبچێت، دەسەڵاتدارانی بەیروت چاكسازیی ئابوریی گەورە بكەن. هەڵبژاردنی ئەمجارەی لوبنان بەپێی یاسایەكی نوێ بەڕێوەچوو، تێیدا گۆڕانكاری لە بازنەكانی هەڵبژاردندا كرا و سیستمی دەنگدانی زۆرینەی گۆڕدرا بۆ دەنگدانی رێژەیی. دابەشبوونی كورسییەكانی پەرلەمان بەگوێرەی ئەنجامە بەراییەكان، پارتی "هێزە لوبنانییەكان" كە پارتێكە دژایەتی سیاسەتەكانی حزبوڵا دەكات، لەم هەڵبژاردنەدا ژمارەی كورسییەكان لە (8) كورسییەوە بۆ (15) كورسی زیادیكردووە. لەبەرامبەردا حزبوڵا و حزب و كەسایەتییە هاوپەیمانەكانی بەیەكەوە لانی كەم (67) كورسییان بردوەتەوە. دیارترین لایەنە هاوپەیمانەكانی حزبوڵا لە لوبنان بریتین لە (بزوتنەوەی ئەمەل) بە سەرۆكایەتی نەبیه بڕی هەروەها (رەوتی نیشتمانی ئازاد) بە سەرۆكایەتی میشال عەونی سەرۆك كۆماری لوبنان، لەگەڵ ژمارەیەك گروپ و كەسایەتی تر كە پشتیوانی لەوە دەكەن حزبوڵا هێزی چەكداری هەبێت و هێزە سەربازییەكەی حزبوڵا بە خاڵی هێز بۆ لوبنان ناودەبەن. ئەنجامە بەراییەكان نیشانی دەدەن ئەو لایەنە سیاسیانەی كە لەسەر پێكهاتەی سونن ئەژماردەكرێن بەڵام لەلایەن حزبوڵاوە پشتیوانی دەكرێن، لە شارەكانی بەیروتی پایتەخت و تەرابلوس و سەیدا كە بنكەی جەماوەری (رەوتی موستەقبەل)ن بە سەرۆكایەتی سەعد حەریری، دەنگی باشیان بەدەستهێناوە، ئەمەش بەبۆچونی هەندێك لە چاودێران وەكو "زللەیەكە لە رومەتی حەریری". بەڵام لەبەرامبەریشدا حزبوڵا لە یەكێك لەو ناوچانەی كە بنكەی جەماوەری بەهێزە كە بازنەی (بەعلبەك- هەرمل)ە، دووچاری شكستبووە و نەیارە سیاسییەكانی لە كۆی 10 كورسی تەرخانكراوی ئەو ناوچەیە (2) كورسییان بردوەتەوە، یەكێك لە كورسییەكان رۆشتووە بۆ پارتی (هێزە لوبنانییەكان) و ئەوی تر رۆشتووە بۆ (رەوتی موستەقبەل)ی سەعد حەریری. یەكێك لەو كەسایەتییە دیارانەی كە لە هەڵبژاردنەكەی دوێنێدا سەركەوتوو بوون، (جەمیل سەید)ە كە كەسایەتییەكی نزیكە لە حزبوڵای لوبنان و لیوای خانەنشینە و پێشتر بەڕێوەبەری ئاسایشی گشتی بووە و دەوترێت هاوڕێی نزیكی بەشار ئەسەدی سەرۆكی سوریایە. لەماوەی ئەو (15) ساڵەدا كە سوریا هەژمونی بەهێزی لە لوبنان هەبوو، لەدوای جەنگی ناوخۆیی لوبنان لەنێوان ساڵانی 1975 بۆ 1990، (جەمیل سەید) بەهێزترین پیاوی لوبنان بوو. بەپێی راپۆرتی ئاژانسی رۆیتەرز، لانی كەم (5) كەس لەوانەی كە لەسەردەمی هەژمونی سوریادا لە لوبنان دەسەڵاتیان هەبووە، لەرێگەی هەڵبژاردنەكەی دوێنێوە، بۆ یەكەمجار دوای كشانەوەی هێزەكانی سوریا لە لوبنان لە ساڵی (2005) و تیرۆركردنی رەفیق حەریری، گەڕاونەتەوە بۆ ناو پەرلەمان. (فەیسەڵ كەرامی) كوڕی عومەر كەرامی سەرۆك وەزیرانی پێشوتری لوبنان و لایەنگری سوریا، بۆجاری یەكەم سەركەوت بۆ پەرلەمان، لە بەیروتیش دوو كاندیدی سەربەخۆ سەركەوتن. بڕیاربوو لە لوبنان ساڵی 2013 هەڵبژاردنی پەرلەمانی بەڕێوەبچێت، بەڵام لە بری سازدانی هەڵبژاردن ئەندامانی پەرلەمان دەنگیاندا بۆ درێژكردنەوەی خولی پەرلەمان، ئەمەش بەهۆی رێكنەكەوتنی لایەنە سیاسییەكان لەسەر یاسای نوێی هەڵبژاردنەكان. ساڵی 2009 هاوپەیمانێتی دژ بە حزبوڵا كە ناوی (هاوپەیمانی 14ی ئازار) بوو، سەعد حەریری سەرۆكایەتی دەكرد و لەلایەن سعودیەوە پشتیوانی دەكرا، توانی زۆرینەی پەرلەمان بەدەستبهێنێت. بەڵام (هاوپەیمانی 14ی ئازار) هەڵوەشایەوە و سعودیەش بایەخ و سەرچاوە سیاسییەكانی خۆی لە لوبنانەوە گواستنەوە بۆ دژایەتیكردنی هەژمونی ئێران لە وڵاتانی تری ناوچەكە بەتایبەتی لە یەمەن.  

وەزیری وزەی ئیسرائیل هەڕەشەی كوشتنی بەشار ئەسەد سەرۆكی سوریا و كۆتاییهێنان بە دەسەڵاتەكەی دەكات. تۆریوفال شتاینتز، وەزیری وەزەی ئیسرائیل لە لێدوانێکید بۆ سایتی رۆژنامەی یەدیعۆت ئەحرانۆت وتی " ئیسرائیل بەشار ئەسەد دەكوژێت و كۆتایی بە حكومەتەكەی دەهێنێت ئەگەر بەردەوام بێت لە رێگەدان بە هێزەكانی ئێران تا لەسەر خاكی ئەو وڵاتە كاربكەن." شتاینتز وتیشی:" ئەگەر ئەسەد رێگە بە ئێران بدات سوریا بكاتە بنكەیەكی سەربازی بۆ هێرشكردنە سەرمان، ئەوان پێویستە بزانێت كە ئەوە كۆتاییەتی." ئەو وەزیرەی حكومەتی ئیسرائیل راشیگەیاند تەلئەبیب تائێستا دەستی وەرنەداوەتە جەنگی سوریا، هۆشداریشدا لەوەی كە ئێران خاكی ئەو وڵاتە بكاتە بنكەیەك بۆ هێرشكردنە سەر ئیسرائیل.  

تابلۆی باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە قودس هەڵدەواسرێت و ڕۆژی 14 ئەم مانگەش بە فەرمی گواستنەوەی باڵیۆزخانەی ئەو وڵاتە لە تەلئەبیبەوە بۆ قودس ڕادەگەیەنرێت.  ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز بڵاویكردەوە، ئەمڕۆ دووشەممە سێ‌ تابلۆی ناونیشانی باڵیۆزخانەی ئەمریكا بە زمانەكانی عەرەبی و عیبری و ئینگلیزی لەنزیك كۆنسوڵخانەی ئەو وڵاتە لەباشوری شاری قودس هەڵواسراوە، كە بڕیارە بكرێتە بارەگای باڵیۆزخانەی ئەمریكا دوای گواستنەوەی بەشێوەیەكی فەرمی لە ڕۆژی 14ی ئەم مانگە لەشاری تەلئەبیبەوە بۆ قودس.      سائیب عریقات ئەمینداری لیژنەی جێبەجێكردنی ڕێكخراوی ئازادیخوازی فەلەستین پەیامێكی لەوبارەیەوە بۆ نوێنەرایەتی وڵاتانی جیهان ڕەوانەكردووە و تێیدا داوای لێكردون ئاهەنگی كردنەوەی باڵیۆزخانەی ئەمریكا لەشاری قودس بایكۆتی بكەن. عریقات لەپەیامەكەیدا وتویەتی: بەشداریكردن لەو ئاهەنگە شەرعیەت دەدات بەبڕیارێكی ناشەرعی و نایاسایی و پاڵپشتیكردنی بێدەنگی بەرامبەر بە سیاسەتە داگیركارییەكانی ئیسرائیل.   

وەرگێڕانی: فازل حەمەرەفعەت & نامیق رەسول بیانییەكان لە ئەڵمانیا لە تاقكیردنەوەی شۆفێریدا دەرناچن زۆرێك لەو خەڵكانەی كە لە ئەڵمانیا دەژین و بە رەگەز خەڵكی ئەو وڵاتە نین رووبەڕووی ژمارەیەك ئاستەنگ دەبنەوە، زمانی بەربەستی گەورەیە لەبەردەم ئەواندا، ئەمەش بوەتە هۆی ئەوەی ئەو خەڵكانە لە تاقیكردنەوەكانی وەرگرتنی مۆڵەتی شۆفێریدا دەرنەچن. كۆمەڵەی راهێنەرانی بواری فێركاری شۆفێری لە ئەڵمانیا دەڵێت: ژمارەی ئەو كەسانەی كە لە تاقیكردنەوەی وەرگرتنی مۆڵەتی شۆفێریدا دەرناچن لەزیادبوندایە. لە لێدوانێكدا بۆ سایتی (بێڵد)، گیرهارد فۆن بریسندۆرڤ سەرۆكی كۆمەڵەی راهێنەران ئاشكرایكرد، زۆرێك لەوانەی كە خۆیان تۆماردەكەن بۆ وەرگرتنی مۆڵەتی شۆفێری، زمانی ئەڵمانی نازانن، زۆربەی ئەو كەسانە خەڵكانی بیانین و لە تاقیكردنەوەی تیۆریدا رووبەڕووی ئاستەنگ دەبنەوە و پێویستیان بە سێ بۆ پێنج هەوڵ هەیە بۆ دەرچوون لە تاقیكردنەوەكە. ئەمە لەكاتێكدایە لە ساڵی 2016 وە لە ئەڵمانیا رێگە بەوە دراوە بە زمانی عەرەبی تاقیكردنەوەی تیۆری وەرگرتنی مۆڵەتی شۆفێری بكرێت. بە بەراورد بە ساڵی 2016، ژمارەی ئەو كەسانەی ساڵی 2017 لە تاقیكردنەوەكانی تیۆری وەرگرتنی مۆڵەتی شۆفێریدا دەرنەچوون بەرێژەی 7% زیادیكردووە، هەمان ساڵ رێژەی ئەوانەی لە تاقیكردنەوەی پراكتیكیدا دەرنەچوون بەرێژەی 3% زیادیكردووە. بەڵام لەسەر ئاستی ویلایەتەكانی ئەڵمانیا، ویلایەتی سەكسۆنیا بەرزترین ئاستی تۆماركردووە، بەجۆرێك رێژەی ئەوانەی كە لە تاقیكردنەوەی تیۆری دەرنەچوون گەیشتوەتە رێژەی 45%، ویلایەتی هامبۆرگیش لە پلەی یەكەمی ویلایەتەكانی ئەڵمانیادایە لەڕووی ژمارەی ئەو كەسانەی كە لە تاقیكردنەوەی پراكتیكی شۆفێریدا دەرنەچوون و لە ساڵی 2017دا رێژەی دەرنەچووەكان گەیشتوەتە نزیكەی 42%. سەرنجڕاكێشترین یاساكانی هاتوچۆ لە جیهاندا •    ئوسترالیا رێگە بە گواستنەوەی گژوگیا نادرێت بە ئۆتۆمبیلی كرێ نەبێت، هەروەها  لەم وڵاتە هەر كەسێك لەجیاتی ئۆتۆمبیل بە ئەسپ كەلوپەل بگوازێتەوە مافی ئەوەی هەیە لە هەموو باڕێك بوەستێت و لەسەر كرێكارانی باڕەكە پێویستە بایەخی تەواو بە ئەسپەكان بدەن، كاتێك خاوەنەكانیان پشوودەدەن لەوێ‌. •    ئەڵمانیا هەر شۆفێرێك لەكاتی لێخوڕیندا مۆبایل بەكاربهێنێت غەرامەدەكرێت و خاڵێكی لە تۆماری هاتوچۆدا لەسەر تۆماردەكرێت، بەڵام لێخوڕینی ئۆتۆمبیل بە رووتی و بەبێ‌ پۆشینی جلوبەرگ رێگەپێدراوە بەو مەرجەی لە شەقامەكاندا رەفتاری نەشیاو بەرامبەر خەڵك نەكەیت و گێچەڵ بە خەڵك نەكەیت، چونكە ناو ئۆتۆمبیل بە شوێنێكی تایبەت بۆ خاوەنەكەی دادەنرێت و دەتوانێت كاری تێدابكات و خۆی بگۆڕێت، بەوپێیەی پێچەوانەی یاساكانی هاتوچۆ نییە. •    بەریتانیا شۆفێر بەڕوتی و بێ لەبەركردنی پۆشاك دەتوانێت ئۆتۆمبیل و پاسكیل لێبخوڕیت، هەروەها شۆفێر دەتوانێت لەحاڵەتی ناچاریدا  لەلای ئۆتۆمبیلەكەیەوە میزبكات بە مەرجێك میز بە تایەی دواوەی ئۆتۆمبیلەكەیدا بكات و دەستی راستی بە ئۆتۆمبیلەكەیەوە بێت، هەروەها چاودێری رێگاوبان لە بەریتانیا مافی ئەوەی نیە غەرامەی كەسێك بكات ئەگەر كڵاوی فەرمیی لەسەردا نەبێت. •    ئەمریكا لە چەند ویلایەتێكی ئەمریكا چەندین یاسای نامۆ هەن، بۆ نمونە لە ولایەتی تێنیسی رێگە بە شۆفێر نادرێت لەكاتی شۆفێریدا چەكەكەی رووبكاتە ئاژەڵان، بەڵام رێگەی پێدەدرێت لەو كاتەدا نەهەنگ بكوژێت، ئەوەی زۆر نامۆیە ئەوەیە ویلایەتی تێنسی ناكەوێتە سەر دەریا، بەڵام لە ویلایەتی كنتاكی رێگە بە ژنان دەدرێت ئۆتۆمبیل لێبخوڕن بە جلی مەلەكردنەوە (بەكینی) ئەگەر پۆلیسیان لەگەڵدا بێت یان كوتەكێكیان پێبێت بۆ پارێزگاریكردن لە خۆیان. •    دانیمارك یاساكانی هاتوچۆ شۆفێران ناچار دەكەن ئۆتۆمبیلەكەی بە باشی بپشكنێت و هەموو پێداویستییەكی سەلامەتی و ئاو سوتەمەنی پێبێت، هەروەها پێویستیشە لەسەری تەماشای ئۆتۆمبیلەكەی بكات بۆئەوەی دڵنیا بێت لەوە هیچ كەسێك لە ژێر ئۆتۆمبیلەكەیدا نەخەوتووە. •    فەرەنسا یاسا سزای توند بەسەر ئەو كەسانەدا دەسەپێنێت كە تازە بوونەتە شۆفێر، و بۆ ماوەی دوو ساڵ دوای وەرگرتنی مۆڵەتی شۆفێری رێگەیان پێنادرێت لەسەر شەقامی خێرا لە 110 كلم/ كاتژمێر و لەسەر رێگاكانی دەرەوە 80 كلم/ كاتژمێر بڕۆن. •    بۆسنە لە بۆسنە ئەو كەسانەی تازە بوونەتە شۆفێر و تەمەنیان لە ژێر 23 ساڵیەوەیە، بۆ ماوەی یەك ساڵ دوای وەرگرتنی مۆڵەتی شۆفێری رێگەیان پێنادرێت بە شەودا ئۆتۆمبیل لێبخوڕن. •    نەمسا لە نەمسا پۆلیس مافی ئەوەی هەیە بە گوێرەی بینینی خۆی خێرایی ئۆتۆمبیل بخەمڵێنێت هەتا 30 كلم/ كاتژمێر لەسەروو خێرایی رێگە پێدراوەوە، دەشتوانن بەوە غەرامەكردنی دارایی بسەپێنن بەسەر شۆفێراندا، بەبێ‌ داواكاری پشكنینی تەكنینكی و بێ‌ ئەوەشی تانەی لێبدرێت لە دادگان. سەرچاوە: DW      

كاتژمێر 9:45 خولی ئەمشەو بەكاتی هەرێمی كوردستان لە چوارچێوەی یارییەكانی هەفتەی 36 خولی ئیسپانیا " لالیگا"  لە یاری كلاسیكۆدا، یانەی بەرشەلۆنە كە جامی ئەمساڵی خولەكەی مسۆگەركردووە میوانداریی یانەی ریاڵ مەدریدی نەیاری كلاسیكی دەكات، ئەوەش لە كاتێكدایە كە ریاڵ مەدرید لە ئامادەكارییدایە بۆ یاری كۆتایی خولی یانە پاڵەوانەكانی ئەوروپا بەرامبەر لیڤەرپوڵ. یانەی بەرشەلۆنە وەرزی ئەمساڵ توانی بە سەركەوتوویی و بە دووركەوتنەوەی یاریزانی لێهاتووی تپیەكە " نەیمار داسیلڤا" كە لە گرێبەستێكی مێژوویدا چووە ریزی یانەی پاریس سانجێرمانی فەرەنسی، نازناوەكە بەدەستبهێنێت، بەڵام دەرچوونی لە خولی یانە پاڵەوانەكانی ئەوروپا لەسەر دەستی یانەی رۆمای ئیتالی جەماوەر و هەوادارانی تیپكەی بێ‌ ئومێد و نیگەران كرد، بە تایبەت لە یاری گەڕانەوەدا كە هاوڕێكانی میسی بە سێ‌ گۆڵی خاوێن یارییەكەیان دۆڕاند. تیپەكەی  كەتەلۆنیا هەلی ئەوەی لەبەردەستدایە ئەمشەو كلاسیكۆی " كامپ نو" لە ریاڵ مەدرید بەرێتەوە و ببێتە یەكەمین یانە لە مێژووی تۆپی پێی ئیسپانیادا وەرزێك بە بێ دۆڕاندنی هیچ یارییەكە كۆتایی پێدێنێت. چەند راستییەك دەربارەی كلاسیكۆی ئیسپانیا •    كلاسیكۆی ئەمشەو كلاسیكۆی ژمارە 138 لە سەرجەم ركابەرێتییەكاندا، بەرشەلۆنە 93 یاریی كلاسیكۆی •    بەرشەلۆنە لە سێ‌ كلاسیكۆی دوایی لە یاریگای كامپ نۆ  لەسەرجەم ركابەرێتییەكاندا هیچ یارییەكی نەبردووەتەوە. •    دواهەمینجار كە بەرشەلۆنە لە یاریگای خۆی لە ریاڵ مەدریدی بردبێتەوە ئازاری 2015 بووە. •    لەوانەیە ریاڵ مەدرید ببێتە یەكەمین یانە 400 گۆڵ لە یاریی كلاسیكۆ تۆماربكات ( ئێستا 399 گۆڵی هەیە و بەرشەلۆنە 387 گۆڵ ). •     بەرشەلۆنە دەیەوێت دووجار لە یەك وەرزدا لە خولی ئیسپانیادا لە ریاڵ مەدرید بەرێتەوە وەك ئەوەی لە وەرزی ( 2013 / 2014 ) كردی. •     لە بیست یاریی دوایی كلاسیكۆدا بەرشەلۆنە 46 گۆڵی لە ریاڵ مەدرید كردووە.  

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت بەیانی ئەمڕۆ خەڵكی لوبنان چوونە بەردەم سندوقەكانی دەنگدان كرد بە مەبەستی هەڵبژاردنی پەرلەمانێكی نوێ بۆ وڵاتەكەیان، لە ماوەی (9) ساڵی رابردوودا ئەمە یەكەمین هەڵبژاردنە لە لوبنان بەڕێوەدەچێت. پێشبینی ناكرێت ئەم هەڵبژاردنە تەرازووی هێز لە لوبنان بگۆڕێت، بەڵام وەكو هەنگاوێكی گرنگ تەماشا دەكرێت بۆ سەقامگیركردنی ئابوری وڵات. (3 ملیۆن و 600 هەزار) كەس مافی دەنگدانیان هەیە، زیاتر لە (500) كاندید كێبركێ دەكەن لەسەر بردنەوەی (128) كورسی پەرلەمان. دواین هەڵبژاردن لە لوبنان ساڵی 2009 بەڕێوەچوو، دەبوو ویلایەتی پەرلەمان ماوەی تەنیا (4) ساڵ بەردەوام بێت، بەڵام هاوشێوەی هەرێمی كوردستان ویلایەتی پەرلەمان دووجار درێژكرایەوە، ئەمەش بە بەهانەی دوو هۆكاری جیاواز، یەكەم ناسەقامگیری بارودۆخی سوریای دراوسێ و دووەم، هەمواركردنی یاسای هەڵبژاردنەكان.  دواجار سیستمی هەڵبژاردن هەمواركرا، ژمارەی بازنەكانی هەڵبژاردن كەمكرایەوە و بۆیەكەمجاریش لە مێژووی لوبناندا رێگا بە رەوەندی دەرەوەی وڵات درا بەشداری دەنگدان بكەن. لوبنان تاڕادەیەكی زۆر توانی بەسەر ئەو گەردەلولە هەرێمییەدا سەركەوێت كە بەهۆی ئەو جەنگەوە دروستبووە كە ماوەی (9) ساڵە لە سوریای دراوسێیدا بەردەوامە، كە وەكو موگناتیسێك وڵاتانی ناوچەكەی بەرەو خۆی كێش كردووە و بەهۆیەوە شەپۆلێكی ئاوارەبوون دروستبووە، بەڵام لەدوای دواهەمین هەڵبژاردنەوە روبەڕوی تەنگژەیەكی سیاسی ناوخۆیی بووەوە. لوبنان كە وڵاتێكە بچوكە و دەكەوێتە سەر دەریای ناوەڕاست، هێشتا هەڵبژاردن تێیدا تاڕادەیەك پرۆسەیەكی رووكەشە، چونكە دەسەڵات بەپێی رێككەوتنێكی پێشوەختە لەنێوان تائیفە و پێكهاتەكانی وڵاتدا دابەشكراوە. چاودێران پێشبینیدەكەن، ئەنجامی هەڵبژاردنەكە هەرچۆنێك بێت، حكومەتی داهاتووی لوبنان هاوشێوەی ئەو حكومەتەی كە ساڵی 2016 دروستكرا پێكبێت لە زۆرینەی پارتە سەرەكییەكانی وڵات. سەرەڕای هەندێك كردەوەی توندوتیژی و ترساندنی پەیوەندیدار بە هەڵبژاردنەكانەوە لەم هەفتانەی دوایدا، لەكاتی بەڕێوەچوونی هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردندا هیچ روداوێكی گەورە لە لوبنان روینەداوە كە جێگای باس بێت. دوو لایەنی سەرەكی لوبنان زیاتر لەلایەن چاودێرانەوە سەرەنجیان لەسەرە، ئەوانیش بریتین لە رەوتی ئایندە- (مستقبل) بە سەرۆكایەتی سەعد حەریری سەرۆك وەزیرانی سوننەی هەروەها حزبوڵای شیعە بە سەرۆكایەتی حەسەن نەسروڵا. لوبنان هاوشێوەی عێراق ماوەی چەندین ساڵە بوەتە گۆڕەپانی ململانێی مەزهەبی نێوان سعودیە و ئێران، ئێران پشتیوانی لە حزبوڵا دەكات، سعودیەش لە هەڵبژاردنی پێشوودا پشتیوانی رەوتی موستەقبەلی سەعد حەریری كرد، بەڵام لەم هەڵبژاردنەدا سعودیە پاشەكشێی كردووە لە پشتیوانیكردنی حەریری. وڵاتە كۆمەكبەخشەكان مانگی رابردوو بەڵێنیاندا بڕی (11) ملیار دۆلار وەكو قەرز بە لوبنان بدەن بۆ پرۆگرامی وەبەرهێنانی سەرمایە، بەڵام پێدانی ئەم قەرزە بەو مەرجەیە دەسەڵاتدارانی لوبنان چاكسازی لە بواری دارایی و كەرتەكانی تردا بكەن.