ئامادەكردنی: درەو  حەماسو چاونەترسی و گەرموگورٍی خۆپیشاندەران بەرامبەر بەشەقوەشێنەكان لە پایتەختی كوردستان، نایەڵێت لە ماڵەوە دانیشیت و كێشت دەكات بۆ ناو ئاپۆڕایەكی توڕەی دەورەدراو بە شەقاوەو چەقۆكێش و كارەكتەرە حیزبیەكانی راهێنراو تەنها بۆ لێدان و سوكایەتیكردن بە هاوڵاتیان. نیاز عەبدوڵا دەڵێ بە ئیرادەیەكی بەهێزو ورەیەكی بەرزەوە بەرەو ناو خۆپیشاندەران رۆیشتم لەوێ خۆپیشاندەران بە هێزی ئەمنی و رەسمی و نارەسمی دەورەدرابوون خۆپیشاندەران بە چەپڵەلێدانەوە دروشمی بروخێ دز شەرێكی دز، چیتانەوێ مامۆستا ژیانێكی شایستەیان دەوتەوە، گەنجەكان بە درووشم و شیعر خوێندنەوە خۆپیشاندەرانیان گەرمدەكرد تا نەترسن لە چاوسوركردنەوەو هەڕەشەی پیاوەكانی حیزب، خۆپیشاندان بەردەوام بوو، بەجۆرێك پیاوەكانی دەزگا ئەمنیەكان بە جل و بەرگی مەدەنیەوە هاتبوونە ناو خۆپیشاندەران و وەك ئەوان بەفێڵ چەپڵەیان لێدەداو دروشمیان دەوتەوە. نیاز كە مۆبایلەكەی دەركردووەو وێنە دەگرت و باسی پەلاماردانی هاورێكانی دەكرد لەلایەن هێزە ئەمنیەكانەوە، كەسێكی تیشێت زەرد لە تەنیشتی چەپڵە لێدەدات دیارە بەپلان هاتبووەتەنها بۆ بردنی مۆبایلەكەی نیاز كە بە روونی لە گرتەی مۆبایلەكەی نیازدا دەركەوتووە خۆی نزیك دەكاتەوە لە پڕ پەلاماری مۆبایلەكەدەدات  و دەیبات بۆ عەبدولخالق تەڵعەت بەرێوەبەری پۆلیسی هەولێر كە لەوێ سەرپەرشتی هێزە ئەمنیەكانی دەكردو 15 مەترێك لە نیازەوە دوور بوو، نیاز عەبدوڵا بەپەلەو هاوارەوە پەلاماری دەستی عەبدولخالق تەڵعەت دەدات و مۆبایلەكەی لەدەست دەستێنێ و فڕێی دەداتە ناو خۆپیشاندەران، دیارە خۆپیشاندەران بە هێزە ئەمنیەكان دەورەدراون و دیواریان بەدەوردا بۆ درووستكراوە، نیاز كە دڵنیا دەبێت لەوەی مۆبایلەكەی نەكەوتۆتە دەستی هێزە ئەمنیەكان و لە دەستێكی ئەمیندایە پەلاماری عەبدولخالق تەڵعەت دەدات ە شەڕ لە نێوانیامدا درووست دەبێت و حەماس و توڕەیی نیازو خۆپیشاندەران ئاوێتەی درووشتم و رق وتوڕەیی خۆپیشاندەران دەبێت، لەوێدا خۆپیشاندەران بەهەموو هێزوو توانایانەوە بەرگری لە نیاز دەكەن، بەجۆرێك هەموو دروشمی پشتیوانی بۆ نیاز عەبدوڵا دەڵێنەوە. ئێستا هێزە حیزبیەكان تەكتیكی نوێ دەگرنە بەرو بە جلی مەدەنیەوە دەچنە ناو خۆپیشاندەران و وەك ئەوان درووسم دەڵێنەوە، هەریەكەو بۆ كەسێكی دیاریكراو دادەنرێت و وەزیفەی خۆی دەبینێت.لەئێستاداو دوای خۆپیشاندانەكان هێزە ئەمنیەكانی هەولێر لەهەوڵی دەستگیركردنی نیاز عەبدوڵادان •    نیاز عەبدوڵا ئەندامی دەستەی نوسەرانی سایتی درەوە    

ئامادەكردنی: دراو قەیرانەكان و سەپاندنی سیستمی پاشەكەوتی موچە و نەبوونی خزمەتگوزارییە سەرەتاییەكان، مامۆستایان و فەرمانبەران و چین و توێژەكانی شاری دهۆك و قەزا و ناحییەكانی ناوچەی بادینانیشی هێنایە سەرشەقام. هاوشێوەی  هەولێر لە  دهۆكیش خۆپیشاندەران  روبەرووی گرتن و لێدان و ئەشكەنجەدان بوونەوە و ژمارەیەكی زۆری مامۆستا و خۆپیشاندەر دەستگیركران.  بەپێی زانیارییەكان زیاتر لە 100 كەس لە مامۆستا و رۆژنامەنووس و چالاكی مەدەنی دەستگیركراون كە بەشێك لە چالاكان ئەو هەڵمەتە بە رەشبگیری ناو دەبەن. لە ناحیەی شیلادزێی سەربە پارێزگای دهۆك وێنەی سەروچاو خوێناوی مامۆستا عەبدولستار رێكانی  كە  كارگێڕی مەڵبەندی دهۆكی كۆمەڵی ئیسلامییە بڵاوكرایەوە كە لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە لێی دەدرێت و سەروچاوی خوێناوی دەكرێت.  وێنە و ڤیدیۆی ئەو مامۆستایە دوای هێرشكردنە سەر مامۆستا بە تەمەنەكەی هەولێر  لە تۆڕە  كۆمەڵایەتییەكاندا پانتاییەكی زۆری  داگیركردووە . سەرەرای رێگری و لێدانەكەی لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە بەڵام مامۆستا عەبدولستار رێكانی هاوار دەكات و بە هێزە ئەمینەكان دەڵێت دەستان خۆش بێت بەو كارەتان عەفرینتان رزگاركرد، كەركوكتان رزگاركرد مافی خەڵكتان جێبەجێكرد. بەپێی زانیارییەكانی " درەو" كە لەچەند سەرچاوەیەكەوە دەستیكەوتووە هەر  لە ناحیەی شیلادزێ مامۆستا مەحمود بەریان و چەندین مامۆستای دیكە دەستگیركراون  تەنها لە خۆپیشاندانەكانی ئەمڕۆ سێشەممەدا زیاتر لە 50 مامۆستا و چالاكی مەدەنی و خۆپیشاندەر لە دهۆك دەستگیركراونن، بەشی زۆریشیان  لەلایەن  چەكداری  بێ ناسنامەن و ئەوانەی كە  بەجلوبەرگی مەدەنیەوە بڵاوكراونەتەوە، سوكایەتی و ئەشكەنجەی زۆری خۆپیشاندەران دەدەن. بەوتەی سۆران عومەر سەرۆكی لیژنەی مافەكانی مرۆڤی  پەرلەمانی كوردستان" پارتی سەدان چەكداری بە جلی مەدەنییەوە  لە پارێزگای دهۆك بڵاوەپێكردووە". بۆ ئەوەی رووبەڕووی خۆپیشاندەران ببنەوە. لە قەزای ئاكرێش رۆژنامەنووس سیروان زێباری دەڵێت  توڕەبوونی خەڵك هێندە زۆر بوو هەموو فشار و پەلاماردانی هێزە ئەمنییەكان نەیانتوانی كۆتایی بە خۆپیشاندان بهێنن.  ئەو دەڵێت "  بەرێوەبەری ئاساییشی ئاكرێ وتی هەرگیز رێگە نادەین خۆپیشاندان لە ئاكرێ بكرێت، 15 كەس دەستگیركران كە 10یان مامۆستا بوون لەگەڵ دوو رۆژنامەنووس."  سەرەڕای ئەوەی پەلامار و هێرشی توند كرایەسەر خۆپیشاندەران و  پەیامنێری  كوردسات  دلبرین غازی لە ئاكرێ دوای هێرشكردنە سەری و برینداركردنی لەلایەن ئاسایشەوە دەستگیركرا، بەپێی سەرچاوەكان پارتی دیموكراتی كوردستان هێزی بارزانی بردوەتە شیلادزێ بۆسەركوتكردنی خۆپیشارندەران. سۆران عومەر سەرۆكی لیژنەی مافی مرۆڤی پەرلەمانی كوردستان لە راگەینراوێكدا باسلەوەدەكات "  بۆ رێگری لە خۆپیشاندەران هێزە ئەمنییەكانی سەربە ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێم بە بەرگی مەدەنیەوە و بە دەمانچە و دار وشەق، پەلاماری خۆپیشاندەران دەدەن  و زۆر نامرۆڤانە پەلاماری مامۆستا و پزیشك یاندا چەندین خۆپیشاندەر و رۆژنامەنووس دەستگیركراون  و  ئێستادا زیاتر لە 20 هەزار چەكدار و هێزی ئەمنی هێنراونەتە ناو شار و شارۆچكەكان ئێستا بارێكی ئەمنی بەسەر شاری هەولێر و دهۆكدا سەپێنراوە".

ئامادەكردنی: نیاز عەبدوڵا جیاواز لە خۆپیشاندانەكانی رابردوو ئەمجارە خۆپیشاندان لە شاری هەولێر پەرەیسەندووە و سەرەرای توندوتیژی هێزە حیزبییەكان هێزە ئەمنییەكانیش توندوتیژی بەرامبەر بە خۆپیشاندەران ئەنجامدەدەن لە ( گرتن ،  لێدان، سوكایەتیكردن، داپڵۆسین ، بڵاوەپێكردن)ی خۆپیشاندەران. ئەگەرچی خۆپیشاندەران بەوپەڕی هێمنییەوە خۆپیشاندان دەكەن، لەم خۆپیشاندانەكاندا لە هەولێر  لە ماوەی رۆژانی خۆپیشاندانەكاندا بە دەیان چالاك و خۆپیشاندەر دەستگیركراون و ژمارەیەكی زۆریش لێیاندراوە و سوكایەتیان پێكراوە، لە كاتێكدا هیچ یەك لە خۆپیشاندەران توندوتیژیان بەرامبەر بە هێزە ئەمنییەكان دامودەزگاكانی دەوڵەت بەكارنەهێناوە.  لە كاتی خۆپیشاندانەكەی ئەمڕۆ سێشەممە 27/3/2018 دا لە  فولكەی مامزی هەولێر رەشبگیری خۆپیشاندەران لە لایەن چەكدارە بەڵتەجییەكانی ئاسایش بە ئامادەبوونی عەمید عەبدولخالق تەڵعەت بەڕێوەبەری پۆلیسی هەولێر دەستیپێكرد. پاشان بە قەمە و بە بۆكس و شەق بەربوونە گیانی خۆپیشاندەران و برینداریان كردن و بە برینداریش دەستگیركران. جگە لەو دەیان كەسەی كە دەستگیركران ، ئێستا هەر یەك لە : ١-عەدنان رەحمان-هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گۆڕان   ٢-فەرمان فارس-چالاكوانی مەدەنی  ٣-رێبوار جەلال-مامۆستای زانكۆ ٤-حەیدەر محەمەد-یەكگرتوو ٥-د.عەباس محەمەد-سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵ لە ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر ٦-رەعد فەتاح-كۆمەڵ ٧-ئەحمەد ئەسكەندەر-بەڕێوبەری سكرتێری گەشەپێدانی كۆمەڵ 8- ئاكار فارس پەیامنێری تەلەفزیۆنی سپێدە  9- وێنەگرەكەی كەناڵی سپێدە ١٠-هەژار ساڵح ١١- مامۆستا دەشتی- مامۆستا لە خوێپیشاندانەكەی رۆژی دووشەممە 26/3/2018 ی هەولێردا بە دەیان چالاكوان و خۆپیشاندەر دەستگیركران و بەشێكیان دوای ئەشكەنجەدان و بۆ ماوەیەك مانەوەیان ئازادكران. دەستگیركراوەكان : ١-عەلی مەحمود- ئازادكرا ٢- هەژار ساڵح- شوێنبزرە ٣-محەمەد عوسمان-ئازادكرا ٤-مامۆستا ئیدریس-ئازادكرا  5- ئاراس عەزیز پەیامنێری كەناڵی پەیام -ئازادكرا 6- موتەیەب خۆشەوی وێنەگری كەناڵی پەیام -ئازادكرا ٧-جەمال سورچی-ئازادكرا 8-هێمن شێخانی- ئازادكرا 9- ئاوارە سلێمان- ئازادكرا  10-محەمەد عەزیز- ئازادكرا 11-رێبین شەمامكی-ئازادكرا لەگەڵ دەستگیركردنی چەند مامۆستایەكی خۆپیشاندەری تر كە لە ناو خۆپیشاندانەكان براون.  بەپێی قسەكانی مامۆستا یوسف عوسمان و شایەتحاڵەكانی وەزارەتی تەندروستی لە هەولێر و بەدواداچوونمان بۆ ئەم دۆسیەیە:  26ی ئادار لە كاتی دەوامی ئاسایی خۆیدا "لە لایەن بەڕێوەبەری گشتی كاروباری تەندروستی لە دیوانی وەزارەت دكتۆر دارا حەمە رەشید كە ماوەیەك دكتۆری چارەسەری كۆسرەت رەسوڵ بوو لەگەڵ مەحمود یونس بەڕێوەبەری یەكێك لە ‌بەشەكانی هەمان وەزارەت كە هاوكات بەرپرسی كۆمیتەی ٧ی عەنكاوەی یەكێتی نیشتمانی كوردستانە، لەگەڵ یەكێك لە شوفێر و پاسەوانێكی تایبەتی دكتۆر دارا و لە پێش دەرگای نوسینگەی وەزیر دكتۆر رێكەوت حەمە رەشید لێی دراوە بەهۆی بەشداریكردنی لە خۆپیشاندانەكانی دوێنێی هەولێر". هەر ئەمڕۆ لە ناو دیوانی وەزارەتی تەندروستی "نزیكەی 50 كارمەندی تەندروستی وەك بەشێك لە ناڕەزایەتییەكان لە ناو حەوشەی دیوان كۆبوونەوە" بەڵام ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانی دوێنێ و ئەمڕۆی كارمەندانی تەندروستی و بەشدارییان ئەو دەستدرێژییە چوار كەسییەی بۆسەر مامۆستا یوسف لێكەوتەوە كە خاوەن بڕوانامەی ماستەرە لە بایۆلۆجی و 32 ساڵە خزمەتی لە بوارەكەی هەیە و چوار جار زیندانیكراوە لەلایەن حكومەتی بەعس و پارتی دیموكرات و یەكێتی نیشتمانی. بۆیە ناوبراو ئەمڕۆ دەستی بەرێكارەكانی ‌ تۆماركردنی سكاڵای یاسایی كرد لە دژی دەستدرێژیكاران.  ئەمڕۆ و دوێنێ دوای دەستدرێژیكردنە سەر خۆپیشاندەران لە رێگای بۆمبی دەنگی و گوللەی پلاستیكی و دەستدرێژی هێزە ئەمنییەكان بە جلی مەدەنییەوە، ژمارەیەكی زۆر لە خۆپیشاندەران لە ترسی دەستگیرنەكردنیان نەچوونەتە نەخۆشخانە گشتییەكان بۆ وەرگرتنی چارەسەر. بەوهۆیەوە بەشێكیان ئازار و شوێنی لێدانەكانیان زیادیكردووە و پێویستدەكات بە زووترین كات دەستەبەری چارەسەری تەندروستی بۆ خۆپیشاندەرە بریندارەكان بكرێت و مەترسی دەستگیركردنیان لەسەر هەڵبگیرێت. بەپێی زانیارییەكانی پارێزەر هوشیار شێركاوەیی كە هاوكات ئەندامی رێكخراوی ئینەفە بۆ داكۆكیكردن لە مافەكانی مرۆڤ و ئازادی رۆژنامەوانی 26ی ئادار لە كاتژمێر 6ی ئێوارە "16 كەس لە هێزەكانی ئاسایشی گشتی هەولێر كە بەجلی فەرمی كارەكەیانەوە بوون هەڵیانكوتایە سەر هەردوو نوسینگەی رێكخراوی ئینەف و نوسینگەی تایبەتی كاری پارێزەرایەتی هوشیار شێركاوەیی لە گەڕەكی روناكی هەولێر". لەوێ كە بە تەنیا یەكێك لە كارمەندەكان ئامادە دەبێت "داوای ناسنامەكەی دەكەن و پاشان دەیدەنەوە و كلیلی نوسینگە هاوبەشەكەی لێوەردەگرن و پێی دەڵێن: ئێرە دادەخەین و كەس بۆی نییە بیكاتەوە، با هوشیار شێركاوەیی بێت بۆ ئاسایشی گشتی قسەی لەگەڵ دەكەین". پێدەچێت پارتی دیموكراتی كوردستان بە بەكارهێنانی هێزە ئەمنییەكانی بیەوێت هەرچی دەنگی ناڕازی شارەكەیە بە زەبر و زەنگ كپی بكاتەوە و هەر بەوەشەوە نەوەستن، چاوەڕواندەكرێت ئەم شەو و رۆژانی داهاتوو هێزە ئەمنییەكان بەهۆی بەشداریان لە خۆپیشاندانەكان و بڵاوكراوەكانی فەیسبووك و لایك و كۆمێنتەوە هەڵبكوتنە سەر هاوڵاتییان. سۆران عومەر سەرۆكی لیژنەی مافی مرۆڤی پەرلەمانی كوردستان لەراگەیەنراوێكیدا كە ئاراستەی ئۆفیسی یۆنامی‌و كونسوڵگەری وڵاتانی كردوە لە هەولێر دەڵێت ” زیاتر لە 20 ھەزار چەکدارو ھێزی ئەمنی ھێنراونەتە ناو شارو شارۆچکەکان بەجلوبەرگی سەربازیی و مەدەنیەوە بڵاوەیان پێکراوە، لەبەرامبەر خۆپیشاندانەکان لەھەولێرو دھۆک، ھێزێکی ئەمنی دیاریکراو کە سەر بەئەنجومەنی ئاسایشی ھەرێمی کوردستانە، بەجلوبەرگی مەدەنی و بەدەمانچەو بەشەق پەلاماری خۆپیشاندەران دەدرێت و ھاوکات چەندین خۆپیشاندەرو ڕۆژنامەنوسیش دەستگیرکراون”.  

دوای هەڵگرتنی قەدەغە لەسەر فڕۆكەخانەكانی هەرێمی كوردستان لەلایەن حكومەتی عێراق و   بڕیاری حكومەتی توركیا بۆ كردنەوەی كایەی ئاسمانی وڵاتەكەی تەنها بەرووی فڕۆكەخانەی هەولێردا، كاتژمێر 2:30 خولەكی شەوی رابردوو فڕۆكەیەكەی توركیا بە 150 سەرنیشنەوە لە فڕۆكەخانەی هەولێر نیشتەوە. بن عەلی یەڵدرم سەرۆك وەزیرانی توركیا رۆژی  23ی ئەم مانگە رایگەیاند گەشتەكانی فڕۆكەكانی توركیا تەنها بۆ فڕۆكەخانەی هەولێر دەستپێدەكەنەوە و فڕۆكەخانەی سلێمانی ناگرێتەوە، ئەوەش لە كاتێكدایە لەماوەی رابردوودا حكومەتی عێراق ئامادەیی نیشاندا بۆئەوەی قەدەغەی راگرتنی گەشتە نێودەوڵەتییەكان لەسەر فڕۆكەخانەی سلێمانی هەڵبگرێت بەڵام جێگری سەرۆك وەزیرانی هەرێم ئامادەنەبوو بەبێ‌ هەڵگرتنی قەدەغەكە لەسەر فڕۆكەخانەی هەولێر ئەو بڕیارە جێبەجێ بكرێت.  

ئا: درەو  خۆپیشاندانی مامۆستایانی و موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان جیاواز لە خۆپیشاندانەكانی پێشوو توڕەیی و نیگەرانی زۆری پێوەدیارەو ئەمجار سنوری دەڤەری سلێمانی تێپەڕاندووەو هەولێر و دهۆكیشی گرتۆتەوە، ئەمجار داواو خواستی خۆپیشاندەران بەرپرسانی حیزبی لە بارەگاكان هێنایە دەرەوەو پێشبڕكێی بەرپرسان بەتایبەتیش پارتەكانی دەرەوەی یەكێتی و پارتی بۆ ناوخۆپیشاندەران زیادی كردووە، ئەگەرچی هەندێك بە هەڵمەتی پێش هەڵبژاردنی لێكدەدەنەوە بەڵام هەندێكی تریش پێیان وایە بەرپرسانیش گەیشتونەتە ئەو بڕوایەی كە دەسەڵات لەم هەرێم ملنادات ئەگەر شەقام بە جدی نەجوڵێنن و ئەگەر نەچنە بەرەی خۆپیشاندەران دواجار خۆپیشاندەران حیزبەكان تێدەپەرێنن. لەیەكەم شەوی هەڵدانی خێمەی خۆپیشاندەران لەبەردەم دادگای سلێمانی، عومەری سەید عەلی، ڕێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان سەردانی خێمەی مامۆستایان و فەرمانبەرانی خۆپیشاندەری كرد و لە وتەیەكدا داوای لە خەڵكی هەولێر و دهۆك و كەركوك كرد بڕژێنەسەر شەقامەكان بۆ مافەكانیان، رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان راشیگەیاند: حكومەتی هەرێم شكستی هێناوە و شكاوە و پێویستە بۆ كۆمەڵانی خەڵكی رونبكاتەوە، كە رێككەوتن و لێكگەیشتنەكانی لەگەڵ حكومەتی ئیتیحادی چییە لەبارەی موچە و بودجە و لایەنی سیاسییەوە و بۆ خەڵكی رون بكەنەوە كە پەیوەندییەكانی هەرێم و حكومەتی ئیتیحادی لەكوێدا وەستاوە ئەو رێككەوتنە ئاشكرا بكەن و دان بە شكست و شكانی خۆیاندا بنێت. لەلایەن خۆشیەوە شاسوار عەبدولواحید سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ  كە بۆ یەكەمجارە وەك حزبێكی نوێ بەشداری هەڵبژاردنەكان دەكات، سەردانی خۆپیشاندەرانی كرد و  داوای لە سەرجەم هاوڵاتیانی هەرێم كرد بەشداری خۆپیشاندانەكان بكەن بە ئامانجی بەدەستهێنانی مافەكانیان. شاسوار عەبدولواحید وتی "واجبە لەسەر هەر تاكێك بەشداری ئەم خۆپیشاندانە بكات و هەتا سەرشەقام قەرەباڵغتر بێت هاوڵاتیان سودمەندتر دەبن". سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌  وتیشی " پارتی و یەكێتی بە پلەی یەكەم بەرپرسیاری ئەو دۆخەن كە لە هەرێمی كوردستان دروستبووە". بەڵام توندرین لێدوان لێدوانی قادری حاجی عەلی بوو سەبارەت بە دەسەڵاتدارانی هەرێم و رایگەیاند دەبێت ئەم دەسەڵات بڕوات و مل بۆ خواستی خۆپیشاندەران بدات، قادری حاجی عەلی یەكێك لەسەركردەكانی بزوتنەوەی گۆڕان بەشداری خۆپیشاندانی سلێمانی كرد و ڕایگەیاند، هەم بۆ بەشداری خۆپیشاندان و هەمیش بۆ پشتیوانی لەخۆپیشاندەران هاتووە، ئەو خەڵكەی كەلەسەر جادەیە لە ئەنجامی ئەوەوە هاتووە كە زوڵمێكی زۆری لێكراوە، ژیان و ئازادییان لێ زەوتكراوە. هەروەها وتی "موچەی كەمئەندامێك دەبڕن، بەڵام بانكەكانی دەرەوە پڕدەكەن لەپارە، پارەی نەوت هەمووی لەدەرەوەیە و لە حسابی تایبەتیدایە، بەڵام خەڵكیش بێ مووچەیە، كۆمەڵگا برسیكراوە و چیتر تەحەمول ناكرێت". وتیشی "ئیتر كاتی گۆڕینی دروشمەكان هاتووە، ئیتر بەسە بڕۆن و ئەم میللەتە ڕزگاری بێت، خەڵكێك كە دڵسۆزی ئەم میللەتەیە وڵات بگرێتە دەست و دزی نەكات و بانكەكانی دەرەوە پڕ نەكات بۆ ئەوەی خەڵك بەخۆشی بژی و "پێویستە خەڵك بەردەوام بێت هەتا ئەمانە مل بەداواكارییەكانی دەدات". سەبارەت بەهێرشكردنە سەر ئەو مامۆستایەی هەولێریش، وتی: ئەوكارە شكاندنی شكۆی هەمو كورد بو و بۆیە لێیان قبوڵ ناكرێت و دەبێت لەمەودوا دروشمەكان بگۆڕدرێن بۆ ئەوەی ئەم دەسەڵاتە وازبهێنێت و بڕوا هەروەها هاوڵاتیان بەردەوامبن لەو ناڕەزایەتییە مەدەنییانە، تاوەكو دەسەڵاتداران مل دەدەن لە شاری هەولێریش بەشێك لەسەركردەكانی یەكگرتوو كۆمەڵی ئیسلامی بەشداری خۆپیشاندانەكانیان كردوو چونە ناو خۆپیشاندانەكان و پشتیوان و پێشڕەوی خۆپیشاندانەكان بوون، كە لە شاری هەولێر خۆپیشاندانەكان توندتر بوون و هێزە ئەمنیەكانی ئەو ناوچەیە رێگریان لە خۆپیشاندانەكان كردو چەندین كەسیشیان دەستگیركرد.   

ئا: درەو  شەقهەڵدان لە مامۆستایەك لەناو پایتەختی هەرێمی كوردستان دەبێتە باسی گەرمی میدیا و تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان، لە كاتێكدا كلتوری شەقوەشاندن لەناو كورد و لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەراستدا نوێ نیە و ریشەی مێژوویی هەیە و چەندین توێژینەوەی لەبارەوە نوسراوە. شەقوەشاندنی كارەكتەرە حیزبیەكان بە هاندانی حیزب كۆمەڵگەی كوردی دەباتەوە بۆ مەزرای ئاژەڵانی جۆرج ئۆرێل كە تیایدا ترس و تۆقاندن و لێدان و ئەشكەنجە دەبێتە بەشێك لە رەفتاری ئەو ئاژەڵانەی كە كاربەدەستن.  ئەمڕۆ كلتوری شەقوەشاندن  بوەتە بەشێك لە رەفتاری بەرپرسە حیزبیەكان بە مەبەستی تەمێكردن و ترساندن و تۆقاندنی خەڵكیكك،كلتوری شەقاوەیی ریشەیەكی مێژوویی هەیە لە كلتوری عێراقی كۆن و ئێستاشدا بونی هەیە، رەنگە هیچ كەس هێندەی عەلی وەردی گەورە توێژەری عێراقی دیاردەی شەقاوەچێتی شینەكردبێتەوە  دیاردەی شەقاوەچێتی دیاردەیەكە لەو كاتانەدا سەرهەڵدەدات و زۆر دەبێت كە كۆمەڵگە روبەرووی دۆخێكی خراپی ئابوری و كۆمەڵایەتی  دەبێتەوە و لە غیابی یاسا و دەسەڵاتی دامەزراوەكانی دەوڵەتدا زیاتر دەەبێت و لە یاساكانی حامورابیدا سزای توند و قورس دانراوە بۆ ئەو كەسانەی كاری رێگری شەقاوەچێتی دەكەن.   لە هەرێمی كوردستانیش رەفتاری شەقاوەیی لە سەدەی رابردوودا ببوە بەشێك لە كلتوری كۆمەڵگە ئەویش لەرێگەی پەرەپێدانی لەلایەن رژێمی بەعسەوە وەك  یەكێك لە رژێمە شمولییەكانی ناوچەكە، بەڵام لەدوای راپەڕین و كۆتاییهاتنی دەسەڵاتی بەعس لە كوردستان و دروستبوونی ئەزمونی حكومداری لە هەرێم، شەقاوەیی بە بەرگێكی نوێوە دەركەوتووە و حیزبەكان لەبری سڕینەوەی ئەم دیاردەیە بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەكانی خۆیان پەرەیان پێداو لەبری چەسپاندنی یاسا و سزادانی شەقوەشێنەكان، شەقوەشێنەكانیان كردە  بەشێك لە كارەكتەرە ترسناكەكانی ناو حیزب كە لە هەرشوێنێكدا ویستیان بوو بەكاریان دێنن و شەق دەوەشێنن، تەنانەت ئامادەیان دەكەن تا لەناو بارەگاكانی خۆشیان شەقبوەشێنن و سڵنەكەنەوە.  لێدان و شەقهەڵدان لە مامۆستاكەی هەولێر لەلایەن كادرە حیزبی و شەقوەشێنەكانەوە كاردانەوەی گەورەی لە شەقامی كوردیدا لێكەوتەوە بەتایبەت بەرامبەر بە مامۆستایەكی بەتەمەن كە لە كۆمەڵگەی كوردیدا مامۆستا رەمزی رێزو خۆشەویستیە و تەنانەت شاعیری میسری بەڕەگەز كورد، ئەحمەد شەوقی لە وەسفی مامۆستادا دەنوسێت (كاد المعلم أن یكون رسولا ) پلەی مامۆستای نزیکردوەتەوە لە پلەی پێغەمبەرایەتی. شەقهەڵدان لە مامۆستایەك لەناو پایتەختی هەرێمی كوردستاندا دەبێتە باسی گەرمی میدیا و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، درەو نوسین و پۆستی ژمارەیەك لە نوسەرو چالاكوانان وەكو خۆی لەبارەی ئەو روداوەوە بڵاودەكاتەوە. كەمال چۆمانی/ رۆژنامەنووس " دەسەڵاتی چەتەگەرا لەڕێی میكانیزمەكانی بەعسیزم دەیەوێت بەردەوامیی بدات بە شكاندنی كەرامەتی تاك و جڤاكی ئێمە، بەڵام هەر شەقێكی مافیائاسایییانەی ئەوان، شەقە لە كەرامەتی خۆیان. ٢٧ ساڵ هەوڵی  كەرامەت شكاندن تەنها كەوتنی كەرامەت و مێژو و رێبازی خۆیان ئەنجامی بو، ئەوەی ئەوان بە ئامانجیان گرت، كەرامەتی ئێمە بوو، بەڵام كەرامەتی خۆیانی شكاند. بێكەرامەتترین و بێڕیزترین و بێكەسایەتییترین و سوكترین ئینسانەكانی جڤاكی ئێمە، ئەوانەن شەق لە كەرامەت و شكۆی ئێمە دەوەشێنن". ئاراس فەتاح/ نوسەر "دەبێت هەمووان پێكڕا پەیامێكی ڕوون و جەریئانە بە كاربەدەستە بێئیشەكانی دەسەڵات بدەن كە چیدی بێنرخ تەماشاكردنی داواكانی خۆپیشاندەرانی ئەم هەرێمە و شكاندنی بەردەوامی كەرامەتی ئینسانی ئێمە هێڵی سوورە و دەبێت مافەكانی پارێزراوبێت و رێگەنەدرێت بەڵتەجییەكانی دەسەڵات بكەونە گیانی مامۆستایان و فەرمانبەران و پزیشكان و خەڵكی ناڕازیی و بە ئارەزووی خۆیان ئەشكەنجەیان بدەن و كەرامەتی ئینسانییان لەوە زیاتر بشكێنن كە تاوەكو ئەمڕۆ بەرامبەریان كراوە. ئەركی ئەخلاقیی و سیاسیی هەمووانە پێكڕا لە بەرەیەكدا ڕێگریی لەوەبكەن كە جەنگی پڕوكێنەری دەستەویەخە لەنێوان خەڵكی مەدەنیی و مۆب و شەقاوەكانی دەسەڵاتدا دروستنەبێت و بە دیزاینەرەكانی ئیفلاسی سیاسیی و موفلیسە ئابوورییەكانی رژێمەكەی هەولێر بڵێن كاتی ئێوە تەواو بوو، چونكە ئاشكرایە ئەمجۆرە دەسەڵاتدارانە لە كۆتایی تەمەنی شەرعییەتی سیاسییاندا تەنها هێزێكی دڵسۆز كە لەدەوریان دەمێنێتەوە بۆ بەرگریی لێكردنیان، بەڵتەجییەكانیانە".   سەردار عەزیز/ نوسەر " من وەهام ئەزانی كە شەقوەشێن شەقاوەیە، بەڵام لای عەلی وەردی، شەقاوە كوڕی گەڕەكە. كەواتە شەق وەشێن لە شەقاوە كەمترە. بەڵام بەشێكی دانەبڕاوی دەسەڵاتی كوردی و ڕۆژهەڵاتییە !". عەلی كەریمی/ چاودێری سیاسی " شەقوەشێنان و تەقەكەرانی دەسەڵات لە مناڵ و رۆلەكانی كورد، دەبێ چاوەرێی غەزەب و تۆڵەی بێ ئەمانی كۆمەڵانی خەڵك بن، بیرتان نەچێت شەق و فیشەكی كورد لە كورد ئازاری گەلێك پترە لە هی بێگانە !".   هاوكار حسێن/ رۆژنامەنووس "نابێت تووشی سەرسوڕمان بین بەوەی ئەندامێكی حزبی بەشەڕواڵی كوردیەوە، شاپێك لەمامۆستایەكی بەتەمەنی هەولێر دەدات، لەراستیدا من بۆخۆم كاتێك هێدمە دەیگرتم، كە مامۆستاكە شەقی لەو گەنجە هەڵدایە. لەبنەڕەتدا شەقوەشێن و شەقخۆریش، هەردووكیان قوربانین، یەكەمیان قوربانی دەستی حزب و دوەمیان قوربانی دەستی سیستمی حوكمڕانیەكی گەنیو. شەقێك بوو زوتر بەر پاشەڵی حزب كەوت، حزبێك تەمەنی هێندەی تەمەنی مامۆستاكە دەبێت، كەچی نوێترین ڤێرژنی ئەندامەكانی خۆی، بەكیلۆمەتر سفری ئەخلاقەوە دەخاتە بازاڕەوە. حزبێك هەموو شتێكی دۆڕاندوە و ئێستا دەستمایەكەی شەق و دزی و دڕۆیە، هاوكار لە نوسینەكەی دا رەخنە لە خودی مامۆستا خۆشی دەگرێت و دەڵێت :مامۆستا لەبازاڕ توشی ئەو كاڵایە دەبێت كە خۆی دەستی لەبەرهەمهێنانیدا هەبووە، هەتا ئێستا مامۆستا خۆی بەشێكە لەو سیستەمە پەروەردەیەی كە مەخلوقی شەقوەشێنت بۆ بەرهەم دەهێنێت. هەمان دیمەنیش لەناو قوتابخانە رۆژانە درێژەی هەیە، تەنها شوێنی جەلاد و قوربانی دەگۆڕێن. رۆژانە قوتابی ناڕازی و لاسار، لەلایەن مامۆستاوە شەقی دروونی و فیزیكی دەخوات".  

لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ " درەو"  هێڤی مستەفا هاوسەرۆكی كانتۆنی عەفرین دەڵێت بەپێی ئەو زانیارییانەی كە پێیاندەگات لە رۆژی یەكەمی داگیركردنی عەفرینەوە تاڵانكردن و وێرانكردن و دزی  لە عەفرین دەستیپێكردووە، ئەوانەی لەوێ ماونەتەوە و توانای دەرچونیان نەبووە، روبەڕوی ئازارو ئەشكەنجە دەبنەوە و رۆژانە لێپرسینەوەیان لەگەڵدا دەكرێت، هەر كەسێك لەوانەی كە نزیك بوبێت لە ئەوانەوە ئەكوژرێت و دەستدرێژی سێكسی دەكرێتە سەر كچەكانیان. هێڤی مستەفائاماژە بەوەشدەكات، كاتێك بڕیارماندا لە عەفرین بكشێینەوە زیاتر لە 200 هەزار كەس ئاوارەبوون و ئاوارەكان هاتون بۆ نزیك عەفرین لە هەرێمی شەهبا، وەك دەزانن 58 رۆژ دوژمن بە فڕۆكە و تانك و تۆپ هێرشی كردەسەر عەفرین، كە بەهۆیەوە زیاتر لە 600 هاوڵاتی مەدەنی برینداربوون و 205 خەڵكی سڤیل شەهیدبوون كە زۆرینەیان ژن و منداڵن.  هاوسەرۆكی كانتۆنی عەفرین دەشڵێت بێ ئومێد نەبووین و دەگەڕێینەوە بۆ عەفرین و ئێستاش شەڕی كۆڵان بەكۆڵان دەكەین لە عەفرین، دەشڵێت لە ئێستادا توركیا دەیەوێت دیموگرافیای عەفرین بگۆڕێت بە هێنانە ناوەوەی خێزانی ئاوارەی سوری و خێزانی چەكدارانی بەرەی نوسرەو داعش، ئاماژە بەوەش دەكات ئێمە پشت بە هیچ هێزێك نابەستین، تەنیا گەلی خۆمان نەبێت درێژەی چاوپێكەوتنەكە دواتر بڵاودەكرێتەوە 

ئامادەكردنی: محەمەد رەئوف  ژمارەی‌ موچەخۆرانی‌ هەرێم دوای بایۆمەتری ( یەك ملیۆن و 249 هەزار و 481 ) موچەخۆرە و مانگانەش حکومەتی هەرێم پێویستی بە (890 ملیار )دینار هەیە بۆ موچەكانیان، كە پێش بایۆمەتری ژمارەی موچەخۆرانی هەرێم ( 1 ملیۆن و 395 هەزار ) موچەخۆر بووە و مانگانەش پێویستی بە ( 868 ملیار) دینار بووە. موچەخۆران ئێستا بەم شێوەیە دابەشبوون: ( 108 ملیار) دینار پێویستە بۆ مانگانە موچەی‌( 244 هەزار و 656 )خانەنشین لە هەرێم، هاوكات ( 38 ملیار ) دینار پێویستە بۆ موچەی‌(96 هەزارو 53 )خانەوادەی‌ شەهیدان و ئەنفالكراوان، مانگانە ( 30 ملیار) دینار هەیە بۆ موچەی (‌ 159 هەزار )كەمئەندام و چاودێری كۆمەڵایەتی‌، هەروەها ( 455 ملیار) دینار پێویستە مانگانە بۆ ( 483 هەزار )موچەخۆر پێویستە بە كەرتی‌ پۆلیسیشەوە، هاوكات مانگانە(266 ملیار ) دینار پێویستە بۆ موچەی‌( 266 هەزارو  465 )پێشمەرگە و ئاسایش . بەڵام لە دوای سیستمی پاشەكەوتەوە مانگانە ( 495 ملیار ) دینار بۆ موچەی موچەخۆرانە و ( 120 ملیار) دیناریش بۆ خەرجی وەزارەتەكانە وتا كۆی گشتی ( 615 ملیار ) دینار پێویستە بۆ حكومەت.  ئێستا حكومەت مانگانە زیاتر لە ( 600 ملیار ) دیناری دەست دەكەوێت لە نەوت بەڵام بە وتەی خۆی بەشێكی زۆری لێدەدات بە خەرجی كۆمپانیاكان و قەرزەكان بە وتەی بەرپرسانی حكومەت لە پارەی نەوت مانگانە تەنها ( 375 ملیار) دیناریان بۆ دەمێنێتەوە، لەگەڵ ( 125 ملیار ) دیناری لە داهاتی ناوخۆ دەست دەكەوێت، لەگەڵ ( 317 ملیار) دیناری لە بەغداوە پێدەگات لەگەڵ نزیكەی ( 50 ملیار ) دیناری پارەی پێشمەرگە كە لەلایەن ئەمریکاوە دابین دەكرێت، كە كۆی گشتی بەو داهاتەی نەوتەی كە حكومەت خۆی دەیڵێت، زیاترە لە ( 900 ملیار) دینار دەكات و بە ئاسانی دەتوانرێت موچەی تەواوی موچەخۆرانی پێبدرێت.  

لەدوای زنجیرە خۆپیشاندانەكانی ئەمڕۆ لە هەولێر و دهۆك و سلێمانی، دژ بە پاشەكەوتی موچە لە بەیاننامەیەكی سێ خاڵیدا حكومەتی هەرێم وەڵامی خۆپیشاندەران دەداتەوە :  1- ئه‌گه‌ر به‌غدا مانگانه‌ به‌رده‌وام بێت له‌سه‌ر ناردنى ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ كه‌ 317 ملیار  و 540 ملیۆن و 465 هه‌زار دیناره و بڕه‌ پاره‌یه‌كى كه‌مه‌‌، حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ داهاتى نه‌وت و داهاتى ناوخۆى هه‌رێمى كوردستان، ده‌ستكارى پاشه‌كه‌وتى مووچه‌ ده‌كات به‌ جۆرێك كه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندیى مووچه‌خۆرانى هه‌رێمى كوردستاندا بێت. 2- وه‌زاره‌تى دارایى و ئابوورى ڕاسپێردرا له‌ ڕۆژانى داهاتوودا به‌پێى داهات خشته‌ى نوێى مووچه ئاماده‌ بكات بۆ ئه‌وه‌ى له‌ كۆبوونه‌وه‌ى ئه‌م هه‌فته‌یه‌ى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیراندا بڕیارى كۆتایى له‌سه‌ر بدرێت تاكو مووچه‌ى داهاتوو به‌و خشته‌ نوێیه‌ دابه‌ش بكرێت. 3- حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان له‌ ڕۆژانى داهاتوودا ته‌واوى داهاته‌كانى ناوخۆ و نه‌وت و بڕه‌ پاره‌ى هاتووى به‌غدا له‌گه‌ڵ هاوكارییه‌كانى ئه‌مه‌ریكا بۆ پێشمه‌رگه‌ و چۆنیه‌تیى خه‌رجكردنى ده‌خاته‌ڕوو.

دیسانەوە ھەولێر ... بوچونێكی كوردی نوسەرو روناكبیر مەریوان وریا قانعە سەبارەت بە خۆپیشاندانەكانی هەولێر”ئەوەی لە ھەولێردا ھەیە بێدەنگیی نییە، بەڵکو بێدەنگکردنە.“ ئەمە ڕای من بوو لە سەر دۆخی ھەولێر لە سەردەمی خۆپیشاندانەکانی ١٧ شوباتەوە بۆ ئەمڕۆ. ھەولێر یەکێکە لە کۆنترۆڵکراوترین شارەکانی ناوچەکە و لە ٢٢ ساڵی ڕابردوودا ، لە ٣١ ئابی ساڵی ١٩٩٦ ەوە، پارتی ھەموو شتێکی بۆ کۆنترۆڵکردنی ئەم شارە ئەنجامداوە. بەڵام ھەموو کۆنترۆڵکردنێک مەرج و سنوور و کۆتاییەکی ھەیە. پارتی لە ھەولێدار نانی ئەدا و ئازادیی دەسەندنەوە، لە نێوان سەرمایە و بێدەنگییدا ھاوکێشەیەکی دروستکردبوو. لە پەیوەدنییەکی ”ھۆبز“یاندا بوو لەگەڵ دانیشتوانی شارەکەدا. ئێستا ئەم پەیوەندییە لە دۆخی تێکچووندایە، پارتی نە نانی پێ ئەدرێت و نە دەشھێڵێت خەڵک ئازاد بن. پارتی بێدەنگبوونی دەوێت بە بێنرخ، بێدەنگیی لەپاڵ برسێتیدا. ئەمەش ھاوکێشەیەکەی محاڵە.

ئامادەكردنی: محەمەد رەئوف حكومەتی هەرێمی كوردستان بە بیانوی كەمی داهات و دابەزینی نرخی نەوت، سیستمی پاشەكەوتی موچەی بۆ فەرمانبەران جێبەجێكرد لە رۆژی 3/2/2016 بڕیارەكە لە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمەوە دەركرا، كە پاشكەوت لە موچەی هەموو فەرمانبەرانی هەرێم لە 15% بۆ 75% پاشەكەوت كرا جگە لە پێشمەرگە و هێزە ئەمنییەكان. ئەو كاتەی بڕیارەكە دەركرا نرخی  یەک بەرمیل نەوت بە 27 دۆلار بوو بەرپرسانی حكومەت ئەو كات رایانگەیاند 12 دۆلاری بۆ خەرجییە و تەنها 15 دۆلار بۆ هەر بەرمیلێك نەوت دەمێنێتەوە، بەڵام ئێستا نرخی نەوت گەیشتوەتە سەرو 65 دۆلارەوە واتا نرخی نەوت بەرێژەی 240% زیادیکردووە و مانگانەش برێك پارە لە بەغداوە دێتە هەرێم كە یەكەم سولفەی ( 317 ملیار دینار) بوو بەڵام بەرپرسانی هەرێم تا ئێستا ئامادە نین سیستمی پاشەكەوت هەڵبوەشێننەوە.  ئێستا داهاتی نەوت زیاتر لە 600 ملیار دینارە كە رۆژانە زیاتر لە 340 هەزار بەرمیل هەناردەدەكەن، لەگەڵ 100 ملیار دیناری داهاتی ناوخۆ لەگەڵ 317 ملیار دیناری پارەی بەغداد كە نزیكەی یەك ترلیۆن دینار دەكات، كە بەشی موچەی تەواوەتی تەواوی موچەخۆران دەكات. لە ئێستادا موچەخۆران موچەی 4 مانگی ساڵی 2015 و كۆی پاشەكەوتی 12 مانگی 2016 و  11 مانگی 2017 یان لای حكومەتە.   نرخی نەوت لە نێوان ئەو كاتەی سیستمی پاشەكەوت راگەیەنرا لەگەڵ ئێستا بە رێژەی 240% زیادیکردووە

خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیەكانی ئەمجار جیاوازە لەوانەی پێشوو، سەرەرای شاروشارۆچكەكانی دەڤەری سلێمانی ، خۆپیشاندان مامۆستایانی هەولیر و دهۆكیشی گرتۆتەوە، ئەم خۆپیشاندانەیان جگە لە مامۆستایان تەواوی موچەخۆرانی دیكە دەگرێتەوە، بەتایبەتیش كەرتی تەندرووستی، ئەویش لەدوای ناردنی بڕی 317 ملیاردینار لەبغداوە بە مەبەستی پێدانی موچەی تەواوەتی پەروەردەو تەندرووستی بەڵام حكومەتی هەرێم هەر بەردەوام بوو لەسەر دابەشكردنی چارەكە موچەكە، ئەمە لەكاتێكدایە كە حكومەتی هەرێم مانگانە بایی زیاتر لە 600 ملیار دینار نەوت دەفرۆشێت و 100 ملیار دینار داهاتی ناوخۆ و لەگەڵ 317 ملیاریش لەبەغداوە هاتووە، واتا كۆی گشتی زیاتر لە 900 ملیار دینار دەكات، بەڵام حكومەتی هەرێم هەر سورە لەسەر دابەشكردنی چارەكە موچەكە ، هەرچەندە دەنگۆی ئەوە هەیە كە حكومەتی هەرێم دەستكاری پاشەكەوتی موچە دەكات و ئاستی رێژەی پاشەكەوت كەمدەكاتەوە. دوێنی لیژنەی ئامادەكاریی دەستەی كارگێری ناوەندەكانی خوێندن لە پارێزگای سلێمانی كۆمەڵێك مەرج و داواكاریان خستە روو:  1- لابردنی بێمەرجی پاشەكەوتی مووچەو ئاساییكردنەوەو یەكسانكردنی مووچەی مامۆستایان و فەرمانبەرانی هەرێم وەك سەرجەم پارێزگاكانی تری عیراق. 2- پێدانی مووچە لە كاتی خۆیدا هەر 30 رۆژ جارێك. 3- دیاریكردنی چارەنووسی پاشەكەوتی مووچە بە میكانیزمێك كە بتوانرێت بە كاربهێنرێت بۆ قەرزی خزمەتگوزارییەكان. 4- پێدانی مووچەیەكی تەواوی بێ پاشەكەوت كە تا 1/4/2018 دابەشبكرێت.

خۆپیشاندان و ناڕەزایی موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان توندتر بۆتەوە، بەجۆرێك ناڕەزایی و توڕەیی موچەخۆرانی پەروەردەو تەندروستی گەیشتۆتە ئاستێكی توندو چاوەڕوان ناكرێت بەبێ جێیەجێكردنی داواكاریەكانیان بایكۆت بشكێنن و دەرگای قوتابخانەو نەخۆشخانەكان بكەنەوە. رۆژی شەممە 24/3/2017، سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی و بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەی سلێمانی و بەڕێوەبەری پەروەردەی قەزاكان، لەگەڵ لیژنەی ئامادەكاری دەستەی كارگێڕی ناوەندەكانی خوێندن لە پارێزگای سلێمانی كۆبوونەوە.لە سەر ئەم خاڵانە رێككەوتن كە لە ڕێگەی سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانییەوە بگەیەنرێتە وەزارەتی پەروەردەو حكومەتی هەرێمی كوردستان: 1- لابردنی بێمەرجی پاشەكەوتی مووچەو ئاساییكردنەوەو یەكسانكردنی مووچەی مامۆستایان و فەرمانبەرانی هەرێم وەك سەرجەم پارێزگاكانی تری عیراق. 2- پێدانی مووچە لە كاتی خۆیدا هەر 30 رۆژ جارێك. 3- دیاریكردنی چارەنووسی پاشەكەوتی مووچە بە میكانیزمێك كە بتوانرێت بە كاربهێنرێت بۆ قەرزی خزمەتگوزارییەكان. 4- پێدانی مووچەیەكی تەواوی بێ پاشەكەوت كە تا 1/4/2018 دابەشبكرێت.  

راپۆرتی : محەمەد رەئوف لەگەڵ بەردەوامی هێرش و لەشكركێشیەكانی توركیا بۆ هەرێمی كوردستان رۆژ لە دوای رۆژیش بنكەكانیان لە هەرێمی كوردستان زیاتر دەبن و  بەردەوامیش سەرۆكی توركیا و بەرپرسانی باڵای ئەو وڵاتە رایدەگەیەنن كە بەمزوانە ئۆپەراسیۆنی گەورە لە دژی پارتی كرێكارانی كوردستان لە قەندیل و شەنگال ئەنجامدەدەن، هەرچەندە پارتی كرێكارانی كوردستان بۆئەوەی نەبێتە پاساو بۆ هێرشی توركیا بۆسەر شەنگال گەریلاكانی خۆی لەو قەزایە كشاندەوە. باڵیۆزی توركیا لە عێراق رایگەیاندووە كە هاتنە ناوەوەی سوپای توركیا بۆ سیدەكان بە رێكەوتن بووە لەگەڵ حكومەتی عێراق، زانیاریەكان ئەوە دەڵێن كە رێكەوتنێك لە نێوان بەغدا و ئەنكەرە كراوە بۆ هاتنە ناوەوەی سوپای توركیا بۆ روبەروبونەوەی پەكەكە، رێكەوتنەكەچەند هەفتەیەك پێش ئێستا كراوە حكومەتی عێراق بەپێی ئەو رێكەوتنە رێگەیداوە هێزێكی دیاریكراوی سوپای توركیا بێتە هەرێمی كوردستان و هەروەها حكومەتی عێراق زانیاری هەواڵگری دەربارەی گەریلاكانی پەكەكە دەدات بە توركیا ئاسمانی عێراقیش دەكاتەوە بەرووی فڕۆكەكانی توركیا بۆ ئەوەی بۆردومانی پەكەكە بكەن، سەرچاوەكان ئاماژە بەوە دەكەن كە ئەو هاوكاری و رێككەوتنەی حكومەتی عێراق لەبەرامبەر ئەو هاوكارییەی توركیایە كە لە رۆژانی 16ی ئۆكتۆبەردا بە هێزی عێراقی كردی لە پێدانی تەواوی زانیارییەكانی باەگاكانی پێشمەرگە بە سوپای عێراق لە رێگەی جی پی ئێس و تەكنەلۆژیای پێشكەوتووە.  چەند سەرچاوەیەكیش رایدەگەیەنن هاتنە ناوەوەی سوپای توركیا بۆ هەرێمی كوردستان ئاماژەیەكە بۆ دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنێكی گەورە لەناو سنوری هەرێمدا بۆ راوەدوونای گەریلاكانی پەكەكە و دامەزراندنی ناوچەیەكی دابڕێنراو بە درێژایی سنوری توركیا لەگەڵ عێراقدا  هەروەها پلانیش دانراوە بۆ دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنێك لە قەزای شەنگال هاوشێوەی ئۆپەراسیۆنەكەی سەرعەفرین . لە چەند رۆژی رابردوودا توركیا بە درێژایی 15 كم هاتنە ناو حاكی هەرێمەوە لە سنوری ناحیەی سیدەكان و بەپێی وتەی بەرێوەبەری ناحیەی سیدەكان 12 بنكەی سەربازیان لەو ناوچانە دامەزراندووە و 15كیلۆمەتر هاتوەەتە ناو سنوری هەرێمەوە و بە گوێرەی میدیاكانی توركیاش ئێستا سوپای توركیا لەناوچەی خواكورك سەرقاڵی دانانی بنكەیەكی سەربازی نوێیە لە رۆژی 22/3/2018 لە ناوچەی باڵەیان فڕۆكە جەنگیەكانی توركیا بوردومانی ناوچەكەیان كردوو چوار گەنجی باشووری كوردستانیان شەهید كرد.  رێككەوتنی نێوان توركیا و عێراق نوێ نیە و مێژووەكە بۆ سەردەمی رژێمی بەعس دەگەڕێتەوە بەو پێیەی عێراق و توركیا لە ساڵی 1982 دا رێكەوتنێكیان ئیمزاكردووە كە بۆ پاراستنی ئەمنیەت و ئاساییشی وڵاتەكانیان ئەتوانن 20 كیلۆمەتر سنوری خاكی یەكدی ببڕن بەتایبەتیش دژ بە گروپە چەكداریەكانی نەیاریان بەتایبەتیش پەكەكە، ئەم رێكەوتنەی 1982  لە ساڵی  2007   لەسەردەمی هۆشیار زێباری وەزیری ئەوكاتی دەرەوەی عێراق نوێكرایەوە بەڵام بەزاندنی سنوری یەكتریان لە  20 كیلۆمەتر زیادكرد بۆ 25 كم، ئەمیش زیاتر لەسەر رەزامەندی توركیا بوو، بۆ ئەوەی بتوانێت دژ بە پارتی كرێكارانی كوردستان سنوری عێراق و باشوری كوردستان ببەزێنێت. بەڵام حكومەتی توركیا بە سودوەرگرتن لە دۆستایەتی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان بەتایبەتیش لەسەردەمی شەڕی ناوخۆ توانی بەتەواوی هەژمونی خۆی لە هەرێمی كوردستان فراونبكات و سنوری عێراق ببەزێنێت بە فیعلی بنكە و  بارەگای سەربازی و هەواڵگری بكاتەوە، ئەوەبوو لەدوای 1995 ەوە لە چوارچێوەی ( PMF  ) هێزی ئاشتی پارێزدا بنكە و بارەگای خۆی لە هەرێمی كوردستان كردەوە، لە دوای روداوەكانی  31ی ئابی 1996 ەوەو لە چوارچێوەی بانگهێشتنامەی پارتی دیموكراتی كوردستان دژ بە هێزەكانی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بنكە سەربازیەكانی زیاتر كرد، دواتریش بەهۆی شەڕی داعشەوە بنكەی تری لە هەرێمی كوردستان كردەوە، كە ئێستا نزیكەی 18 بنكەی سەربازی و هەواڵگری توركیا لە هەرێمی كوردستاندان. بنكە سەربازییەكانی توركیا لە باشووری كوردستان لە باشوری كوردستان نزیكەی 18 بنكەی سەربازی و هەواڵگری ئاشكراو نهێنی توركیا لە هەرێمی كوردستاندا بوونی هەیە، نوێترنیان  هاتنی هێزی سەربازی توركیا بۆ باشیك لە ساڵی 2016 بەبیانووی روبەرووبونەوەی چەكدارانی داعش و راهێنانی سەربازی لەوێ دوو بنكەی سەربازی كردۆتەوە، كە 1200 سەرباز، 50 تانك، 50 هەمەر، 15 تۆپی دوورهاوێژ و ، 50 هاوەنی بچووك و دەیان چەكی بچوكو  70 ئۆتۆمبێلی سەربازی لەو ناوچەیە جێگیركراون، لەگەڵ چەند بنكەیەكی هەواڵگری لە پارێزگای دهۆك. بەپێی راپۆرتێكی تۆڕی ناڕەزایەتییەكانی باشوور كە لە مانگی كانونی یەكەمی 2015، ژمارەی هێزەكانی ئەو وڵاتە لەناو خاكی هەرێمی كوردستاندا (٣٢٣٥) ئەفسەر و سەرباز و ژەندرمەی سوپای توركیایە لەگەڵ چەندین جۆر چەك و تەقەمەنی، بەپێی راپۆرتەكە توركیا  (٥٨) تانك، (٢٧)  زرێپۆش، (٣١) تۆپ‌و (٢٦) ھاوەن، (١٧) ئاڕبیجی‌و (١٠) دۆشكە، (٤٠) ئۆتۆمبیلی سەربازیی. بەپێی راپۆرتەكە سوپای توركیا لەناو خاكی هەرێمی كوردستان بەسەر (١٣) بنكەو بارەگای سەربازیدا لەناوچە سنورییەكانی پارێزگای دهۆك جێگیركراون، كە لەناو هەموو بنكە سەربازیەكاندا بەشی هەواڵگریان تێدایە. 1.گەورەترین بنكە و بارەگای سەربازی توركیا لەڕووی ژمارەی سەربازەوە، لە ناحیەی (كانی ماسی)یە. لەو بنكەیەدا (٥٨٠) سەرباز و (٩١) ئەفسەر و (٢٤٠) جەندرمە و  (٣٤٠) هێزی لێدان هەیە. 2.گەورەترین بنكەی سەربازی توركیا لەڕووی لۆجستییەوە، سەربازگەی (بامەڕنی)یە دەكەوێتە بەرامبەر ‌ناحیەی بامەڕنی‌. لەناو ئەو بنكە سەربازییەدا گەورەترین یەكەی هەواڵگری سەر بە سوپا هەیە. هەروەها (٣٠) تانك، (٨) زرێپۆش، (٦) هاوەن، (٦) ئۆتۆمبێلی سەربازی تێدایە، جگە لەبوونی ئامێرێكی پێشكەوتووی دەنگگرتن كە بۆ كاری سیخوڕی بەكاریدە هێنن. 3.سەربازگەی باتوفا سریەیەكی تایبەتی هەواڵگری لێیە كە لە (٢٠) كەس پێكهاتووە. بنكەی سەربازی ناحیەی باتوفە گەورەترین سەربازگەی هەواڵگریە و دەكەوێتە سنوری ئیداریی قەزای زاخۆوە، (٤٠٠) سەرباز و (٦) تانك و (٢١) زرێپۆش و (١٤) ئۆتۆمبێلی سەربازیی و سێ نازووری تێدایە. 4.بنكەی سەربازی (كریبی) لە سنووری قەزای زاخۆ (٤١٤) سەرباز، (٦) تانك، (١٥) ئاڕبیجی، (٢) دۆشكە، (٦) زرێپۆش، (١١) تۆپ، (١٤) ئۆتۆمبێلی سەربازی، و چەندان چەكی سوك و مامناوەندی لێیە. 5.سەربازگەی (سینكی) (٨٠) سەرباز و تۆپێكی (١٢٠) ملمی تێدایە. 6.سەربازگەی (سیریی) لە سنووری قەزای ئامێدێیە، (٧٥) سەرباز، (٦) تانك، سێ دۆشكا، (٦) هاوەن، (٤) زرێپۆش هەیە. 7.سەربازگەی (كوبكی) لە سنووری قەزای ئامێدی. (١٣٠) سەربازی جێگیركردووە لەگەڵ دوو تانك. 8.سەربازگەی (قومری) لە ناوچەی مەتینا 70 سەربازی تێدا جێگیر كراوە لەگەڵ ژمارەیەك كەرەستە و كەلوپەلی سەربازی . 9.سەربازگەی كوخی سپی 70 سەربازی تێدا جێگیر كراوە لەگەڵ ژمارەیەك كەرەستە و كەلوپەلی سەربازی. 10.سەربازگەی دەرەی داواتیا لە هەفتانین 70 سەربازی تێدا جێگیر كراوە لەگەڵ ژمارەیەك كەرەستە و كەلوپەلی سەربازی. 11.سەربازگەی (سەری زیری) (٦٠) سەربازی جێگیركردووە. 12.سەربازگەی گەلی زاخۆ (34) سەربازی جێگیركردووە. 13.سەربازگەی ئامێدی (٤٥) سەرباز بە تەواوی چەك و تفاقی سەربازییەوە جێگیركراون. 14. بارەگای دەزگای سیخوری میت لە ناوەندی قەزای ئامێدییە. 15. بارەگای دەزگای سیخوری میت لە ناوەندی ناحیەی باتوفە. 16.بارەگای دەزگای سیخوری میت لە قەزای زاخۆ لە گەڕەكی بێداری. 17.بارەگای دەزگای سیخوڕی میت لە ناوەندی قەزای دهۆك لە گەڕەكی گرێباسی. 18. بنكەی سەربازی توركیا لە باشیك.  بوونی ئەو بنكەو بارەگایانەی سوپای توركیا لە هەرێمی كوردستان تەنها لە پێناو پاراستنی ئاسایشی توركیا و كۆكردنەوەی زانیارییە لەسەر باشوری كوردستان و بەتایبەتیش لەسەر پارتی كرێكارانی كوردستان، بونی ئەو هێزە هیچ سودێكی بە هەرێم نەگەیاندووە بە جۆرێك لە كاتی هاتنی هێرشی داعش بۆسەر هەولێر توركیا ئامادە نەبوو هێز رەوانە بكات، تەنانەت ئامادە نەبوو هێزی ئەو بنكە سەربازیانەش بەكاربهێنێت لە كاتێكدا بنكەی سەربازی بامەڕنێ فڕۆكەخانەی سەربازیە و توركیا دەیتوانی لەوێوە پەلاماری داعش بدات.. ‌   

ئامادەكردنی: محەمەد رەئوف  لەسەرەتای مانگی یەكی 2016 ەوە حكومەتی هەرێمی كوردستان سیستمی پاشەكەوتی موچەی بەسەر موچەخۆرانی هەرێمدا سەپاندووە، كە بەرزترین موچە 75% و نزمترینیش 10%ی لە موچەی موچەخۆران بڕیوە  كە پێشتر موچەی مانگانەی موچەخۆران 850 ملیار دیناربوو بەڵام بەهۆی پاشەكەوتووە بوو بە 495 ملیار دینار، كە حكومەتی هەرێم پاشەكەوتەكەشی بۆ دابین نەدەكرا و بەردەوامیش نەوتی فرۆشتووە، ئێستاش وەك سولفە بڕی 317 ملیار دیناری لە بەغداوە پێگەیشتووە، سەرەرای بەرزبونەوەی نرخی نەوتیش هێشتا ئامادە نیە پاشەكەوت هەڵوەشێنێتەوە. ئێستا هەرێمی كوردستان بەداهاتی نەوت و ناوخۆ و ئەو بڕە پارەیەی لە بەغدادەوە بۆی دێت (1 ترلیۆن و 53 ملیار) دیناری دەستدەكەوێت كە ئەو پارەیە بەشی موچەی تەواوەتی موچەخۆران دەكات و بڕی ( 63 ملیار ) دیناریشی زیادە لە موچەی تەواوەتی موچەخۆران. بەپێی زانیارییەكانی  كۆمپانیای بەبازاڕكردنی نەوتی عێراق  " سۆمۆ"، لە مانگی یەكی  2018 حكومەتی هەرێمی كوردستان بڕی ( 9631845 ) نەوتی فرۆشتووە رۆژانە دەكاتە( 344584 ) بەرمیل نەوت، نرخی بەرمیلێك نەوت ئێستا لە بازاڕەكانی جیهان 65 دۆلارە و ئەگەر  لە بەرمیلێك  55 دۆلاریشی بمێنێتەوە ئەوا دەكاتە (529751475 ) دۆلار واتا نزیكەی ( 530 ملیۆن دۆلار) كە دەكاتە ( 636 ملیار ) دیناری عێراقی. هەروەها بەگوێرەی راپۆرتی سۆمۆ لە مانگی دوو، شوباتی 2018 حكومەتی هەرێم (  8479095 ) بەرمیل نەوتی فرۆشتووە رۆژانە دەكاتە (  302369 ) بەرمیل نەوت نرخی بەرمیل بە  55 دۆلار دابنرێت ئەوا دەكاتە 466350225 دۆلار،  واتا ( 466 ملیۆن دۆلار) كە دەكاتە ( 559 ملیار دینار) . ئەمە تەنها داهاتی نەوت جگە لە داهاتی بەرهەمی نەوتی ناخۆ، هاوكات داهاتی ناوخۆش مانگانە زیاتر لە  ( 100 ملیار ) دینارە. بەو پێیەش ئەگەر داهاتی نەوت  و ناوخۆی هەرێم ئەژمار بكەین بۆ نمونە ئەگەر داهاتی مانگی یەكی 2018 ئەژمار بكەین  دەكاتە ( 636 ملیار ) دیناری داهاتی فرۆشی نەوت  لەگەڵ ( 100 ملیار) دینار داهاتی ناوخۆ  كۆی گشتی دەكاتە ( 736 ملیار) دینار. واتا هەرێمی كوردستان ئێستا مانگانە ( 736 ملیار) دینار داهاتی دەست دەكەوێت كە نزیكە لە موچەی تەواوەتی موچەخۆرانی هەرێم، لەگەڵ  بڕی ئەو ( 317 ملیار) دینارەی كە لەلایەن بەغداوە رەوانەی هەرێم كراوە كە دەكاتە (1 ترلیۆن و 53 ملیار) دینار كە وەك ئەوەی بەرپرسانی حكومەتی هەرێم ئاماژەی بۆ دەكەن مانگانە موچەی موچەخۆرانی هەرێم بەبێ پاشەكەوت ( 900 ملیار) دیناری پێویستە ئەوا ئەو داهاتە بەشی موچەی تەواوەتی موچەخۆران دەكات و بڕی ( 63 ملیار ) دیناریشی زیادە لە موچەی تەواوەتی موچەخۆران. فرۆشی نەوتی هەرێم بەپێی ئەو خشتەیەی لای سۆمۆیە