ئامادەكردنی: فازل حەمەڕەفعەت- نامیق رەسوڵ زۆربەی داهاتی خێزانەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان،  بۆ خۆراك دەڕوات و دوای ئەویش خەرجی سوتەمەنی و نیشتەجێبوون لە پلەی دووەمدا دێت، ئەوەش بە گوێرەی روپێوییەك كە وەزارەتی پلاندانی عێراق  بە هەماهەنگی لەگەڵ دەستەی ئاماری هەرێم و بانكی نێودەوڵەتی ئەنجامی داوە. هەر بە گوێرەی ئەو روپێوییە، (72%)ی خێزانەكانی عێراق و هەرێم واتە لە كۆی چوار خێزان، سێ خێزانیان خانوی خۆیان هەیە‌و كرێچی نین. وەزارەتی پلاندانانی عێراق بە هەماهەنگی لەگەڵ دەستەی ئاماری هەرێم‌و بانكی نێودەوڵەتی روپێوییەكیان بۆ ئاستی هەژاری لە عێراق بۆ ساڵی 2018 بڵاوكردەوە. وەكو خۆی دەڵێت، وەزارەتی پلاندانانی عێراق ئەم روپێوییە بەمەبەستی گەیشتن بە ئاماژە كۆمەڵایەتی‌و ئابورییە نوێیەكانی كۆمەڵگەی عێراقی كردووە. بۆ ئەم روپێوییە، (8 هەزارو 640) خێزان وەكو سامپڵ لە هەموو پارێزگاكانی عێراق وەرگیراون، واتە لە هەر پارێزگایەك (360) خێزان، جگە لە بەغداد‌و هەرێمی كوردستان كە ژمارەی سامپلەكان گەیشتوەتە (900) خێزان. ئاماژەكانی روپێوییەكە: خەرجی ئەنجامی روپێوییەكە دەریخستووە پەیكەری خەرجی خێزان بۆ كڕینی كاڵا‌و خزمەتگوزاری بەكاربردن بە بەراورد بە ساڵانی 2012 بۆ 2014، لە ساڵانی 2017‌و 2018دا گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە. كاڵا‌و خزمەتگوزارییە جۆراوجۆرەكان خەرجی خێزانی عێراقی لە ساڵی 2017 بۆ 2018 بەمشێوەیە دابەشبووە بەسەر پێداویستییەكاندا: •    ماددە خۆراكییەكان لە پلەی یەكەمدان‌و رێژەی (32%) خەرجی خێزانیان بردووە. •    سوتەمەنی‌و نیشتەجێبوون‌و روناككردنەوە لە پلەی دووەمدایە‌و رێژەی (24%)ی خەرجی خێزانیان بردووە. •    گواستنەوە لە پلەی سێیەمدایە‌و رێژەی (12.1%) خەرجی خێزانیان بردووە. •    جلوبەرگ‌و پێڵاو لە پلەی چوارەمدایە‌و رێژەی (6.4%) خەرجی خێزانەكانیان بردووە. •    كەلوپەل‌و پێداویستییەكانی ناوماڵ لە پلەی پێنجەمدایە‌و رێژەی (5.2%)ی خەرجی خێزانەكانیان بردووە. تێكڕای خەرجی خێزان بەپێی روپێوییەكە، تێكڕای خەرجی هەر خێزانێكی عێراقی لە مانگێكدا (ملیۆنێك‌و 276) هەزار دینارە، دینارە بە نرخی بازاڕ (ملیۆنێك‌و 503) هەزار.  تێكڕای گشتی خەرجییەكانی خێزانەكان بەپێی روپێوییەكە تێكڕای خەرجی خێزان بەمشێوەیە بەسەر خێزانی عێراقیدا دابەشبووە: * رێژەی (31%)ی خێزانەكان مانگانە كەمتر لە (یەك ملیۆن) دینار خەرج دەكەن * رێژەی (48.2%)ی خێزانەكان مانگانە لەنێوان (ملیۆن)ێك بۆ كەمتر لە (دوو ملیۆن) دینار خەرج دەكەن * رێژەی (14.6%)ی خێزانەكان مانگانە لەنێوان (دوو ملیۆن) بۆ كەمتر لە (سێ ملیۆن) دینار خەرج دەكەن * رێژەی (5.7%)ی خێزانەكان مانگانە (سێ ملیۆن) دینار‌و زیاتر خەرج دەكەن روپێوییەكە ناوەندی خەرجی مانگانەی هەر خێزانێكی عێراقی بە نرخی بازار ئەژماركردووە، ئەمەش دوای خەمڵاندنی ماددەكانی ناو كۆبونی خۆراك بە نرخەكانیان لە بازاڕە بازرگانییەكاندا، هەروەها خەمڵاندنی بەكرێگرتنی هەموو جۆرەكانی شوێنی نیشتەجێبوون بەپێی نرخی بەكرێگرتنی بەربڵاو لە شوێنە بەرچاوەكاندا. تێكڕای خەرجی تاك بەگوێرەی روپێوییەكە، تێكڕای خەرجی مانگانەی تاك لە عێراق گەیشتوەتە (212.6) هەزار دینار، بە نرخی بازاڕیش خەرجی هەر تاكێك (253.3) هەزار دینارە. ئەنجامی روپێوییەكە لەبارەی خەرجی تاكەوە دەریخستووە: * رێژەی (45.7%)ی تاكەكان مانگانە كەمتر لە (200) هەزار دینار خەرجدەكەن. * رێژەی (26%)ی تاكەكان مانگانە لەنێوان (200 هەزار) دینار بۆ كەمتر لە (300 هەزار) دینار خەرجدەكەن. * رێژەی (14%)ی تاكەكان مانگانە لەنێوان (300 هەزار) دینار بۆ كەمتر لە (400 هەزار) دینار خەرجدەكەن. * رێژەی (13.3%)ی تاكەكان مانگانە رێژەی (400 هەزار) دینارو زیاتر خەرجدەكات. ئاماژە دیمۆگرافییەكان روپێوییەكە لەبارەی خێزانی عێراقییەوە چەند ئاماژەیەكی نوێی ئاشكراكردووە، لەوانە: • ناوەندی ژمارەی ئەندامانی خێزان لە عێراق (6) كەسە‌و زۆرینەی خێزانەكان گوندنشینن. • دابەشبوونی تەمەنی تاكەكان لە كۆمەڵگەی بەپێی روپێوییەكە، دەریدەخات كۆمەڵگەی عێراقی هێشتا كۆمەڵگەیەكی گەنجە، بەجۆرێك رێژەی (38.9%) تاكەكانی كۆمەڵگەی عێراقی تەمەنیان لە خواروو (15) ساڵییەوە‌و رێژەی نێر زیاترە لە مێ. • ناوەندی تێكڕای خێزانداری لە عێراق (74%)ە، ئەم رێژەیەش لە ناوچە گوندنشینەكاندا بەرزترە لە شارەكان، لە گوندەكاندا (84%)ە لە شارەكان (71%)ە نیشتەجێبوون ئەنجامی روپێوییەكەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق دەریخستووە، رێژەی (72%)ی خێزانەكانی عێراق واتە لە كۆی چوار خێزان، سێ خێزانیان خانوی خۆیان هەیە‌و كرێچی نین. خۆڵ ‌و خاشاك روپێوییەكە بەشێكی تەرخانكراوە بۆ خزمەتگوزاری پاككردنەوەی خۆڵ‌و خاشاكی خێزانەكان. بەگوێرەی روپێوییەكە، رێژەی (53%)ی خۆڵ‌و خاشاكی ماڵان لە عێراق لەلایەن شارەوانییەكانەوە كۆدەكرێتەوە، رێژەی (25%)ی خۆڵ‌و خاشاك فڕێدەدرێتە دەرەوەی ناوچەكانی نیشتەجێبوون، رێژەی (8%)ی خۆڵ‌و خاشاك دەخرێتە ناو حاویە تایبەتەكانەوە، ئەمە لەكاتێكدایە رێژەی (13%)ی ئەو خۆڵ‌و خاشاكانە دەسوتێندرێن. بەكارهێنانەكانی ناو ماڵ روپێوییەكە دەریخستووە رێژەی (98%)ی خێزانەكانی عێراق لە پرۆسەی چێشتلێناندا غازی شل بەكاردەهێنن. كارەبا بەپێی روپێوییەكە، ئاستی پێدانی كارەبا لە تۆڕە گشتییەكانەوە رۆژانە دەگاتە (17) كاتژمێر، بەڵام پێدانی كارەبا لە موەلیدە ئەهلییەكانەوە (6) كاتژمێرە لە رۆژێكدا. ئاو رێژەی (92%)ی كۆی خێزانەكان لە عێراقدا ماڵەكانیان بەستراوەتەوە بە تۆڕی ئاوی گشتییەوە، بەڵام رێژەی (11%)ی خێزانەكان لە ناوچە گوندنشینەكاندا ئاوی (رووبار- چەم- كانی- هتد) بەكاردەهێنن. لە عێراق رێژەی (69%)ی خێزانەكان ئاوی پێویست بە ماڵەكانیان دەگات، ئەوەی كە دەمێنێتەوە بەدەست نەبوونی ئاوی پێویستەوە دەناڵێنێت، بەوهۆیەشەوە رێژەی (97%)ی خێزانەكان تانكی ئەمباركردنی ئاو لە ماڵەكانیاندا بەكاردەهێنن. ئاوەڕۆ رێژەی (35%)ی خێزانەكانی عێراق ئاوەڕۆی ماڵەكانیان بەستراوەتەوە بۆ تۆڕی گشتی ئاوەڕۆوە، بەڵام رێژەی (58%)ی ئاوەڕۆی ماڵەكان بیری زێرابە‌و تەنیا رێژەی (4%)ی ماڵەكان ئاوەڕۆی سەرداپۆشراویان هەیە. كەلوپەلەكانی تر روپێوییەكەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق ئاماژە بە چەند زانیارییەك دەكات لەبارەی دۆخی ئابوری خێزانی عێراقی. • رێژەی (41.7%)ی خێزانەكان ئۆتۆمبیلیان هەیە • رێژەی (15.9)ی خێزانەكان ئامێری لاپتۆپیان هەیە • رێژەی (10.9%)ی خێزانەكان ئامێری (ئایپاد) یان هەیە • رێژەی (78.5%) موبایلی زیرەكیان هەیە رۆشنبیری‌و فێركردن روپێوییەكە ئاماژە بەوەدەكات، رێژەی (87%)ی تاكەكانی كۆمەڵگەی عێراقی لەوانەی كە تەمەنیان لە سەرو (10) ساڵییەوەیە، خوێندنەوە‌و نوسین دەزانن، ئەمانە رێژەی (91.9%)یان نێرینە‌و (82.1%) مێینەن. تێكڕای ئاستی پەیوەندیكردنی منداڵان بە قۆناغی سەرەتایی خوێندنەوە (92.5%)ە، رێژەی پەیوەندیكردن بە خوێندن لە قۆناغی ناوەندی (56%)ە، بۆ قۆناغی ئامادەییش (29.6%)ە. روپێوییەكە دەریخستووە، هۆكاری سەرەكی ئەوانەی كە نەچونەتە بەر خوێندن دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی لە نزیك شوێنی نیشتەجێبونیان بە رێژەی (30.3%)، سەبارەت بە نەچوونی كچانیش بۆ خوێندن هۆكاری كۆمەڵایەتی تایبەت هەیە بەرێژەی (11.2%). هێزی كار • تێكڕای چالاكی ئابوری ئەو كەسانەی كە تەمەنیان لە (15 ساڵ) زیاترە، گەیشتوەتە (42.8%)، ئەمە لەگەڵ بوونی جیاوازی لەنێوان رێژەی پیاوان (72.7%)و ژنان (13%) • تێكڕای بێكاری بۆ ئەوانەی تەمەنیان (15 ساڵ)‌و زیاترە، گەیشتوەتە (13.8%) • تێكڕای بێكاری بۆ چینی تەمەن (15- 24) ساڵ بەرزبوەتەوەو گەیشتوەتە (27.5 %) • نیوەی كرێكارانی پیاو لە كەرتی حكومیدا كاردەكەن، بەڵام ژنان رێژەی (90%)یان لە كەرتی حكومیدا كاردەكەن دیاری‌و هاوكارییەكان • رێژەی (25.4%)ی خێزانەكان موچەی خانەنشینیان هەیە، رێژەی (95%)ی خێزانەكان بەشەخۆراكی مانگانەیان وەرگرتووەو رێژەی (7.5%)ی خێزانەكان هاوكاری داراییان بە نەخت لە حكومەت وەرگرتووە • رێژەی (4%)ی خێزانەكان دیاری‌و هاوكارییان لە رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنی وەرگرتووە • رێژەی (98%)    ی خێزانەكان ئاماژەیان بۆ ئەوە كردووە، بەشەخۆراكی مانگانەی بەلایانەوە زۆر گرنگە "شۆك" ئەنجامی روپێوییەكەی وەزارەتی پلاندانانی عێراق ئاماژە بە باری دەرونی خێزانی عێراقی دەكان‌و دەڵێ خێزانەكان بەهۆی یەكێك لەم پاڵنەرانەوە دوچاری "شۆك" بوون: • توندوتیژی: 17.2% • نەبوونی ئاسایش: 16.9% • مردن: 16.4% • نەخۆشی: 15.9% • توشبونی ئەندامێكی خێزان: 15.5% • لەدەستدانی بەشە خۆراكی مانگانە: 13.7% • كۆچكردنی زۆرەملێ: 10.2%   باری كەسێتی باری ئابوری ئێستای خێزانەكان بەپێی روپێوییەكە: • (13%) خێزانەكان باری ئابورییان باشە • (56%)ی خێزانەكان باری ئابورییان ئاساییە • (31%)ی خێزانەكان باری ئابورییان خراپە باری ئابوری ئێستای خێزانەكان بەبەراورد بە كانونی دووەمی ساڵی 2014: • خراپ: ( 44%) • (40%): هاوشێوەی پێش 2014 بوون • (16%): باشتربوون چەند زانیارییەكی تر • رێژەی ئەو خێزانانەی كە دووچاری شۆك نەبوون، گەیشتوەتە (63.7%). • باری ئابوری ژیانی خێزانەكان لە دوو ساڵی داهاتوودا: - خراپ: (17%) - (34%): وەك خۆی دەبێت‌و ناگۆڕێت - (17%): باشتر دەبێت - (32%): ناڕوونە

 ( درەو میدیا): ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، بە سەرۆكایەتی عادل عەبدولمەهدی، كاركردن بە بڕیارەكانی حكومەتەكەی حەیدەر عەبادی رادەگرێت و نوسینگەی عەبادیش ئەو هەنگاوە بە پێشهاتێكی خراپ وەسفدەكات و تانەش لە دەستوریبوونی حكومەتەكەی عەبدولمەهدی دەدات. رۆژی سێشەممە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بە سەرۆكایەتی عادل عەبدولمەهدی كۆبووەوە و چەند بڕیارێكی پەسەندكرد. بە گوێرەی بەیاننامەیەكی نوسینگەی رۆژنامەوانی عەبدولمەهدی لە كۆبوونەوەكەدا بڕیاردراوە بە " راگرتنی كاركردن بە بڕیارەكان و رێنماییەكانی ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی پێشوو لە 1/7/2018 بۆ 24/10/2018 و لەسەر وەزیرەكان پێویستە لە ماوەی حەوت رۆژدا هەڵسەنگاندنێك پێشكەشبكەن بۆ ئەو بڕیارانەی كە دەركراون لەلایەن ئەنجومەنی وەزیران، یان سەرۆك وەزیران، یان وەزیرەكانەوە هەركەسەی و بە گوێرەی پسپۆریخۆی و پێشكەشی ئەو لیژنەیەی بكات كە پێكهێنراوە و لەسەر ئەو لیژنەیەش پێویستە لەماوەیەكی كورتی دیاریكراودا ئەو بڕیارانە یەكلابكاتەوە". زیان بە هاوڵاتیان دەگەیەنێت لە كاردانەوەیدا حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی پێشوو لە بەیاننامەیەكدا كە نوسینگەی راگەیاندنەكەی بڵاویكردوەتەوە، رەخنە لەو هەنگاوەی حكومەتەكەی عەبدولمەهدی دەگرێت و بە زیانگەیاندن بە هاوڵاتیان وەسفیدەكات. عەبادی لە بەیاننامەكەیدا جەختدەكاتەوە كە ئەو بڕیارەی ئەنجومەنی وەزیران لەگەڵ " چەمكەكانی دەوڵەتی دامەزراوە" یەكناكرێتەوە كە پێویستە وڵات لەسەریان بڕوات. جەختیشدەكاتەوە ئەوەی ئەنجومەنی وەزیران كردویەتی پێشهاتێكی مەترسیدارە و رێخۆشكەر دەبێت بۆ دروستكردنی پشێویی و وەستاندنی كاری حكومەت بەتەواوەتی و رێگریكردن لێی لە بڕیاردان لەكاتی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكانداو سەردەكێشێت بۆ ئەوەی حكومەتی نوێ‌ هەموو بڕیارەكانی حكومەتی پێشوو هەڵبوەشێنتێەوە و ئەوەش بەزیان بۆ بەرژەوەندی هاوڵاتیان دەشكێتەوە و بەوەش حكومەتی نوێ‌ تانە دەهێنێتە سەر بڕیارەكانی ئێستای بە تایبەتی كە " حكومەتی ئێستا ناتەواوە و چەند وەزیرێكی سكاڵایان لەسەرە و لە چۆنیەتی دیاریكردنیشیدا پێشێلكاریی دەستوریی كراوە". عەبادی لە بەیاننامەكەیدا ئاماژەی بەو بڕیارانەش داوە كە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بە سەرۆكایەتی عادل عەبدولمەهدی رایگرتوون كە بریتین لە تەرخانكردنی پارەی پترۆدۆلار بۆ پارێزگای بەسرە، پشكی بەسرە لە داهاتی دەروازە سنورییەكان و پارەی تەرخانكراو بۆ داواكارییەكانی دانیشتوانی پارێزگاكانی باشوور و چەند پرسێكی تری تایبەت بە خزمەتگوزاری ئاو و كارەبا. عەبادی لە كۆتایی بەیاننامەكەشیدا ئیدانەی ئەو بڕیارەی حكومەتەكەی عەبدولمەهدی دەكات و داوادەكات پاشگەزببێتەوە لێی و هۆشداریشدەدات لەوەی ئەو جۆرە بڕیارانە كە سروشتێكی سیاسیان هەیە و بۆ بەرژەوەندی تایبەتە دەبێتە هۆی سەرهەڵدانی پشێوی لە كاروباری حكومەت، ئەگەر هەڵنەوەشێنرێتەوە، ئەوا سەرۆك وەزیران و ئەنجومەنی وەزیران دەبێت بەرپرسیارێتی ئەنجامەكانی لە ئەستۆبگرن.

( درەو میدیا): سەرۆك وەزیرانی عێراق جەختدەكاتەوە كە بەغدا بەشێك نییە لە سزاكانی ئەمریكا بۆسەر ئێران و بۆ تاوتوێكردنی ئەو پرسەش وەفدێكی عێراق سەردانی واشنتۆن دەكات. دوای كۆبوونەوەی هەفتانەی ئەنجومەنی وەزیران، عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا وتی:" هەڵوێستمان دەربارەی سزاكانی ئەمریكا دژی ئێران دووپاتدەكەیەنەوە، و عێراق بەشێك نییە لێی". عەبدولمەهدی ئاماژەیبەوەشدا كە وەفدێكی عێراقی بەمزوانە دەچێتە واشنتۆن بۆ تاوتوێكردن و چارەسەركردنی ئەو سزایانە. لە بەشێكی تری قسەكانیدا سەرۆك وەزیرانی عێراق باسی لە كابینەی حكومەتەكەی كرد و رایگەیاند لە دیاریكردنی چەند وەزیرێكدا ئازادی هەبووە، بەڵام ئەوانی تر بە رێككەوتنی سیاسی هاتوون.

( درەو میدیا): تێكدانی دانیشتنەكەی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراق بە فەرمانی ڕاستەوخۆی سەدر بووە، عەبدولمەهدی-ش چاوەڕێی دانیشتنی پێنج شەممە دەكات، وەزیرەكانی تێنەپەڕن، دەستلەكاردەكێشێتەوە. سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار بە "درەومیدیا"ی ڕاگەیاند: هاوپەیمانی (چاكسازی) ترسی گەورەی هەبووە، لەدانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراقدا، هاوپەیمانی (بونیاتنان) كە (هادی عامری‌و نوری مالیكی) سەرۆكایەتی دەكەن، نیساب تەواو بكات‌و، كاندیدی (8) وەزارەتەكەی كابینەكەی عەبدولمەهدی تێپەڕێنێت، وتیشی: دوای گەیشتنی سەرۆك وەزیران بۆ پەرلەمان‌و چڕكردنەوەی هەوڵەكانی كوتلەی (بونیاتنان)، بە فەرمانی ڕاستەوخۆی (موقتەدا سەدر) پشێوی لە پەرلەمان دروستكراوە‌و، ڕێگە نەدراوە كاندیدی وەزارەتە پڕنەكراوەكانی حكومەتی عێراق بە زۆرینە تێپەڕێنرێت، ئەوەش دوای ئەوەی گفتوگۆكانی (سەدرو عامری) سەبارەت بەكاندیدی هەندێ‌ وەزارەت بەتایبەت وەزارەتی ناوخۆ بە بنبەست گەیشت. سەرچاوەكەی "درەومیدیا" ئەوەشی ئاشكراكرد، دوا بەدوای شكستهێنانی دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراق، (عادل عەبدولمەهدی) بە لایەنە سیاسیە ناكۆكەكانی ڕاگەیاندووە، چاوەڕوانی دانیشتنی ڕۆژی پێنج شەممەی پەرلەمانی عێراق دەكات، ئەگەر كاندیدی وەزارەتەكانی تێنەپەڕێنرێن، ئەوا دەست لەپۆستی سەرۆك وەزیران دەكێشێتەوە. هەر لەو چوارچێوەیەدا  (نوری مالیكی) سەرۆكی دەوڵەتی یاسا، دوای توندبونەوەی ململانێكان لە پەرلەمانی عێراق، لە تویتێكدا ڕایگەیاند:"ئەمڕۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە بەردەم تاقیكردنەوەیەكی ڕاستەقینەدایە، یان دەنگ لەسەر ئەو ناوانە دەدات كە لەلایەن سەرۆك وەزیرانەوەو بەپێی ڕێوشوێنە دەستورییەكان پێشكەشكراون،  یان ڕۆیشتن بەرو پشێوی".  ڕۆژی (24) تشرینی یەكەمی ئەمساڵ، لەكۆی (22)وەزارەت، (14)وەزیری كابینەی نوێی حكومەتی بەسەرۆكایەتی (عادل عەبدولمەهدی) لەپەرلەمانی عێراق متمانەیان وەرگرت، دوای تێپەڕبونی زیاتر  (40) ڕۆژ بەسەر ئەو وادەیەدا، بەهۆی ناكۆكی‌و ململانێی لایەنە سیاسیەكان لەسەر وەزارەتەكان‌و، ڤیتۆكردنی هەندێك لەكاندیدەكانی یەكتر، تا ئێستا پێكهاتەی نوێی كابینەی حكومەتی عێراق تەواو نەبووەو، (8) وەزارەت بە بەتاڵی ماونەتەوە.  

ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود دوای بەبنبەست گەیشتنی دانوستانی كوتلە سیاسییەكان سەبارەت بە كۆتاییهێنان بە قەیرانی (8) وەزارەتە پڕنەكراوەكە، هاوپەیمانی (بونیاتنان) كە لەلایەن (هادی عامری‌و نوری مالیكی)‌و هەندێك لە هێزە سوننیەكانەوە پێكهێنراوە، هەوڵەكانی چڕكردوەتەوە لەپێناو تێپەڕاندنی كاندیدەكانی بە زۆرینەی دەنگ.  ڕێككەوتن  زەحمەتە ئەندامێكی هاوپەیمانی (بونیاتنان) دەڵێت، لە دوێنێ‌ پێنج شەممەوە، جمجۆلێكی فراوان بۆ پێكهێنانی بەرەیەك دەستیپێكردووە، بۆ ئەوەی زۆرترین پەرلەمانتار لە دەوری خۆی كۆبكاتەوە، بۆ زامنكردنی تێپەڕاندنی كاندیدەكانی (بونیاتنان) بۆ وەزارەتە پڕنەكراوەكان، لە حاڵەتی بەردەوامبونی ناكۆكییەكان. ئەوەشی بۆ ڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید) ئاشكراكردووە، هاوپەیمانی (بونیاتنان) پێداگرە لەسەر كاندیدەكانی بەتایبەت دانانی (فالح فەیاز) لە پۆستی وەزارەتی ناوخۆ، كە لەلایەن هاوپەیمانی (سائیرون)‌و خودی (موقتەدا سەدر)ەوە، بەتوندی ڕەتدەكرێتەوە. لەگەڵ ئەوەی هەموو پێشهات‌و ئاماژەكانی ئێستا ئەوە دەردەخەن، گەیشتن بە ڕیككەوتنی كوتلە سیاسیەكان لەسەر كاندیدی تەواوی وەزارەتە پڕنەكراوەكان كارێكی قورسە، بەڵام یەكێك لە ئەگەرە چاوەڕوانكراوەكان ئەوەیە، ڕۆی سێ‌ شەممەی داهاتوو (عادل عەبدولمەهدی) سەرۆك وەزیرانی عێراق بچێتە پەرلەمان‌و، ناوی كاندیدی (6) وەزارەت پێشكەش بكات، جگە لەكاندیدانی هەردوو وەزارەتی (ناوخۆو بەرگری) وەك ئەوەی (موقتەدا سەدر) لەدواین تویتیدا بۆ (عەبدولمەهدی) پێشنیاز كرد.  ناوخۆو بەرگری نادرێن بە كەسانی حزبی (غالب عومێری) پەرلەمانتار لەهاوپەیمانی (چاكسازی‌و بونیاتنان) كە لەلایەن (سەدرو عەبادی)و بەشێك لە هێزە سوننیەكانەوە پێكهێنراوە، دەڵێت، هاوپەیمانییەكەی ڕەتیدەكاتەوە وەزارەتەكانی (ناوخۆو بەرگری) بدرێن بە كەسانی حزبی‌و داوا دەكات بدرێن بە كەسانی سەربازی. (عومێری) لەلێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕاشیگەیاندووە: زۆرینەی ئەندامانی پەرلەمان ڕەتیدەكەنەوە دەنگ بە كەسایەتییەكی حزبی بدەن بۆ ئەو دوو وەزارەتە، ڕونیشكردۆتەوە، كاندیدە حزبییەكان كێشەی گەورەیان لە پەرلەمان خولقاندووەو، هەندێك لە هێزە سیاسیەكان دەیانەوێت بگەڕێنەوە بۆ پشكێنەی حزبی لە دابەشكردنی پۆستەكان، كە ئەوەش لە پرۆگرامی حكومەتەكەی (عەبدولمەهدی)دا ڕێككەوتنی لەسەر نەكراوە.   لەسەروبەندی توندبونەوەی ململانێكان‌و، تەواونەكردنی كابینەی حكومەتدا، (عادل عەبدلمەهدی) ڕوبەڕوی مەترسی، یەكەم سكاڵای یاسایی دەبێتەوە، لەوەتەی لەسەر كورسی سەرۆك وەزیران دانیشتووە. تۆمەتەكانی پەردەپۆش كردوون (حسێن ئەلعیقابی) ئەندامی لیژنەی یاسایی لە پەرلەمانی عێراق لە بەیاننامەیەكدا دەڵێت، بەنیازە سكاڵای یاسای لە دژی سەرۆك وەزیران تۆماربكات، ڕاشیگەیاندووە:" سەرۆك وەزیران پیشێلكاری زۆرو ڕوونی كردووە لە پێكهێنانی حكومەتە تەوانەكراوەكەی، هەر لە پابەندنەبونی بە لێكۆڵینەوە لە بوونی مەرجە دەستوریی‌و یاساییەكان لە كاندیدی وەزارەتەكانی‌و بێبەری كردنیان لە ڕێوشوێنەكانی لێپرسینەوەو دادپەروەری، تا دەگاتە تۆمەتەكانی تیرۆرو گەندەڵی دارایی". (عیقابی) ئاماژەی بەوەداوە:" ڕێسا یاساییەكان سەرۆك وەزیران پابەند دەكات بە ڵێكۆڵینەوەو، بەدەستهێنانی زانیاری‌و، بوونی مەرجەكان‌و، نەبوونی هیچ بەربەستێك پێش ئەوەی كاندید پێشكەش بە پەرلەمان بكات بۆ دەنگدان لەسەری". باسی كۆمەلێك پێشێلكاری تریشی كردووە كە خۆی لە " چاوپۆشی لە هەندێك وەزیر كردووە كە شیاوی متمانەین، لەگەڵ شاردنەوەی زانیاری، دوای گەیشتنی لە فەرمانگە پەیوەندیدارەكانەوە.   تەئكیدیشی كردووە:" لە ئەنجامی ئەو پێشێلكارییانە بڕیارمانداوە سكاڵای یاسای دژی سەرۆك وەزیران تۆمار بكەین، سەبارەت بە پرسی چاوپۆشین لە وەزیرە نەشیاوەكان، كە مەرجە دەستوریی‌و یاساییەكانیان تیادا نییە". 

ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود ئەمڕۆ چوار شەممە ڕیش سپی‌و پیاوماقوڵانی شاری (بەسرە) لە (بەغداد)ی پایتەخت، لەگەڵ سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆبونەوە، نوسینگەی عەبدولمەهدی تەنها ئاماژەی بەوەكردووە، سەرۆك وەزیران لەگەڵ پەرلەمانتاران‌و پارێزگارو سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگاو فەرماندەی پرۆسەكان‌و پۆلیسی پارێزگای (بەسرە) كۆبوەتەوە. دانوستانی ڕاستەوخۆ دەستیپێكرد ئەمە یەكەم كۆبونەوەیە لە نێوان عەبدلمەهدی‌و نوێنەرانی ئەو شارە لەدوای دەستبەكاربونی لە پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق ئەنجامدەدرێت، كە لەسەردەمی كابینەكەی پێش ئەودا، شارەكە زنجیرەیەك خۆپشیاندانی بەخۆیەوە بینی‌و، توندوتیژی‌و زیانی مادی‌و گیانیشی بەدوای خۆیدا هێنا. داواكارییە سەرەكییەكانی خەڵكی (بەسرە) كە خۆی لە دابینكردنی خزمەتگوزراییە سەرەتاییەكانی وەك ئاوی خواردنەوەو كارەباو ئەنجامدانی پرۆژەی خزمەتگوزراری‌و دابینكردنی هەلی كارو كۆمەڵێك پێداویستی ژیاری تردا دەبینێتەوە، تائێستا زۆرێكی بەچارەسەنەكراوی ماونەتەوە، ئەوەش ئەگەری سەرهەڵدانەوەی خۆپیشاندانەكانی زیاتر كردووە، وەك بەشێك لە هاوڵاتیان‌و چالاكانی شارەكە لە تۆڕە كۆمەڵایتیەكان ئاماژەی پێدەكەن. كێشەكان لەجێی خۆیانن  بەرپرسێكی حكومەتی خۆجێی شاری (بەسرە) ڕایگەیاندووە:" سەرجەم ئەو بەڵێنانەی  حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی پێشوو پێیداون جێبەجێنەكراون، بەسەرە هیچ وەزیفەو دەرماڵەیەكی بۆ تەرخانەكراوەو، هیچ كۆمپانیایەكی خزمەتگوزرای‌و ئاوەدانكردنەوەش دەستی بە كارنەكردووە". بەوتەی ئەو بەرپرسە كە قسەی بۆ ڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید)كردووە" وەفدەكەیان داوای خشتیەكی زەمەنی لەبەرامبەر هەر بەلێنێكی سەرۆك وەزیرانی نوێ‌ دەكات، ئەگەر حكومەتی بەغداد جارێكی تر بەڵێنەكانی لەبارەی بەسرە نەباتە سەر ڕوبەڕوی دۆخێكی خراپ دەبێتەوە". وتیشی دیارترین ئەو داواكارییەكانەی وەفدەكە دەیخەنە بەردەم عەبدلمەهدی‌و پێویستە جێبەجێكردن سەرجەمی تایبەتن " بە خزمەتگوزاری ئاو و كارەباو زەوی كشتوكاڵی‌و بەرزبونەوەی ڕێژەی هەژاری‌و بێكاری لە پارێزگاكە". خۆپیشاندەران ئامادەن (ماجد عەلی) چالاكی خۆپیشاندانەكانی (بەسرە) بەهەمان سەرچاوەی وتووە" ناڕەزایەتییە میللییەكان سەر لەنوێ‌ سەریهەڵداوەتەوە، هاوڵاتیانی پارێزگاكە زۆر بێزارن لە جێبەجێەكردن ئەو بەڵێنانەی حكومەت پێیدان".   دەشڵێت"مەرجەكانمان وەك جوڵانەوەی میللی  بەوەفدەكە وتووە كە ئەمڕۆ عادل عەبدولمەهدی دەبینێت‌و، جەختمان لەسەر دیاریكردنی كات كردۆتەوە بۆ جێبەجێكرنی بەڵێنەكان، ئەگینا خۆپیشاندانەكان دەستپێدەكەینەوە، بەتایبەت كە خۆی ڕێكخراوەو پێویستە بە ئاڕاستەكردنی ناكات بۆ جوڵەكردن". بەڵێنەكان مەرەكەبی سەر كاغەزن (موزەفەر ئیسماعیل) پەرلەمانتار لەسەر شاری (بەسرە) لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا دەڵێت:"وەفدەكە لەگەڵ عەبدولمەهدی تاوتوێی پرسی بڕیارەكانی ئەم دواییەی عەبادی دەكات، كە دوابەدوای خۆپیشاندانەكان بڕیاری لەسەردان‌و، خۆی لە تەرخانكردنی (10) هەزار پلەی وەزیفی بۆ پارێزگاكە‌و، پێدانی دەسەڵاتی زیاتر دەبینێتەوە، كە تائێستا هەر مەرەكەبی سەر كاغەزە". ئەوەش لەكاتێكدایە، پەرلەمانی عێراق لە ماوەی ڕابردودا بڕیارێكی پەسەندكرد‌و، بەوپێیەش تەواوی ئەو بڕیارانەی هەڵوەشاندەوە كە عەبادی لەكاتی حكومەتی كاربەڕێكەردا دەریكردبون، كە یەكێك لەو بڕیارانە دابینكردنی خزمەتگوزرایە بۆ شاری (بەسرە).

ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود  دوای كەمتر لە كاتژمێرێك لە بڵاوبونەوەی بەیاننامەكەی كوتلەی (هاوپەیمانی‌و بونیاتنان)، پەرلەمانی عێراق بڕیاڕی دواخستنی دانیشتنەكەی ئەمڕۆیدا، كە بڕیاربوو تایبەت بێت بەمتمانەدان بە كاندیدی وەزارەتە پڕنەكراوەكانی حكومەتەكەی (عادل عەبدولمەهدی) كە ژمارەیان هەشت وەزارەتە‌و پێكدێن لە:  (ناوخۆ، بەرگری، داد، كۆچ‌وكۆچبەران، پلاندانان، پەروەردە، خوێندنی باڵا، ڕۆشنبیری) بە بەیاننامەكەی كوتلەی (سەدروعەبادی)یدا دیاربوو، هێشتا ناكۆكییەكان چارەسەر نەكراون، تیایدا بەڕوونی ئاماژە بە كۆمەلێك كێشەی یەكلانەكراوە كراوبوو كە دیارترینیان ئەمانەن: •    سەرۆك وەزیران هەڵوێستی دەستەی لێپرسینەوەو دادپەروەری ئاشكرابكات سەبارەت بەو وەزیرانەی متمانەیان پێدراوە. •    تەئكیدكردن لەسەر دەستنیشانكردنی كەسایەتی  تەكنۆكرات‌و سەربەخۆ بەتایبەت بۆ هەردوو وەزارەتی بەرگری‌و ناوخۆ.    •    ڕادەستكردنی (سیڤی كەسیی ) كاندیدی وەزارەتەكان بە سەرجەم پەرلەمانتاران، (48) كاتژمێر پێش پرۆسەی متمانە پێدان لە پەرلەمان. "ڕازینابم بێلایەن نەبێت" موقتەدا سەدر لە تازەترین تویتدا كە ئەمڕۆ بڵاویكردۆتەوە، بە ئاشكرا پەنجە دەخاتە سەر برینەكان‌و، قوڵی ناكۆكییەكان بەتایبەت لە پەیوەست بە هەردوو وەزارەتی (ناوخۆو بەرگری). سەدر لە تویتەكەیدا دەڵێت" من هۆكار نیم لە دواخستنی تەواوكردنی كابینەی حكومەت، بەڵكومن هۆكارم لە دواخستنی پلانەكانیان" سەدر بە ڕاشكاوی ئاماژە بەوەدەكات" ڕازینابم بە وەزیرێكی بەرگری یان ناوخۆ كە بێلایەن نەبێت" بەمەش هەموو ئەو دەنگۆیانەی ڕەتكردەوە كە باسیان لە یەكلابونەوەی ( فالح فەیاز) كاندیدی هاوپەیمانی (فەتح) دەكرد بۆ وەزارەتی ناوخۆ، سەرۆكی ڕەوتی سەدر پێشنیاز بۆ سەرۆك وەزیرانی عێراقیش دەكات، وەزارەتە پڕنەكراوەكانی پێشكەش بە پەرلەمان بكات جگە لە وەزارەتی (ناوخۆ و بەرگری).   لای خۆیەوە، (محەمەد كەربولی) سەركردە لە هاوپەیمانی (میحوەری نیشتمانی) لە تویتێكدا دەڵێت" با ڕوون بێت بۆ گەلی عێراق كە هۆكاری دواكەوتنی یەكلاكردنەوەی وەزارەتی بەرگری، تێوەگلانی هەندێك لەسەركردە دیارەكانی پرۆسەكان‌و سوپایە لە مامەڵەی گەندەڵی بۆ دروستكردنی بەربەست لە بەردەم گەیشتنی توانا سەربازییە عێراقییەكانە كە كاندیدمان كردن بۆ ئەو پۆستە، لەترسی وەستانی ئەو سەرانەیەی كە لە كەرتە سەربازییەكان كۆیدەكەنەوە".     هۆشداریان داوەتە عەبدولمەهدی (مازن زوبەیدی) سەركردە لە هاوپەیمانی (بونیاتان) كە(هادی عامری) سەرۆكایەتی دەكات بەڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید)ی ڕاگەیاندووە" عەبدولمەهدی لەگەڵ سەرۆكی پەرلەمان گەیشتۆتە ڕێككەوتن بۆ ناردنی كاندیدەكانی بۆ پڕكردنەوەی وەزارەتە بەتاڵەكان، بێئەوەی لەگەڵ كوتلە سیاسیەكان ڕێككەوتنی تەواوەتی بكات، ئەوەش پاڵینا بە كوتلەكانەوە كودەتای لێبكەن". تەئكیدیشی كردووە" كوتلەكان بە عەبدولمەهدیان ڕاگەیاندووە، دەنگ نادەن بە كاندیدەكانی‌و تانەی یاسایی لێدەدەن بە تایبەت كە سیڤی كەسیی پێشكەشنەكردوون، ئەوەش سەرۆكی پەرلەمانی ناچاركردووە دانیشتنەكە هەڵبوەشێنێتەوە".  ئەوە لەكاتێكدایە درەنگانێكی شەوی ڕابردوو، فەرمانگەی ڕاگەیاندنی پەرلەمانی عێراق لە بەیاننامەیەكدا هۆكاری دواخستنی دانیشتنەكەی پەرلەمانی  گێڕایەوە بۆ "نەگەیشتنی سیڤی كەسیی كاندیدەكان بۆ تەواوكردنی كابینەی حكومەت" ڕونیشكردۆتەوە" سەرۆكی حكومەت تەئكیدی كردەوە ڕێوشوێنەكانی وردبینیكردنی لێپرسینەوەو ئەستۆ پاكی (5) كاندیی تەواوكردووە‌و، تائێستا كاندیدی (3) وەزارەت ماوە كە لە ژێر لێكۆڵینەوەو وردبینیكردنی لایەنە پەیوەندیدارەكاندان.   پارتی یەكێتی بێبەش دەكات زانیارییەكان سەبارەت بە پشكی كورد لە بەغداد بەتایبەت لەو وەزارەتانەی ماوە بەردەوام لە گۆڕانكاریدان، لەچەند ڕۆژی ڕابردودا سەرچاوەیەكی سیاسی ئاگادار لە بەغداد بە "درەومیدیا"ی ڕاگەیاند، عادل عەبدولمەهدی بە پێدانی هەردوو وەزارەتی (دادو كۆچ‌و كۆچبەران) بەكورد، (داد) بۆ یەكێتی‌و (كۆچ‌و كۆچبەران) بۆ پارتی، ململانێكانی ئەو حزبە‌و فشارەكانی پارتی لەسەر حكومەتەكەی چارەسەركردووە، لە تازەترین پێشهاتیشدا هەندێك سەرچاوەی ئاگادار ئاماژە بە گۆڕانكاری دەكەن لەو دابەشكارییە بە تایبەت دوای سەردانەكەی بارزانی بۆ بەغداد كە باس لە دوو ئەگەر ئەكرێت: •    یەكەمیان ئەگەر دو وەزارەت بدرێت بەكورد وەزارەتێكی بۆ پارتی دەبێت‌و، وەزارەتەكەی تر پارتی دەیدات بە یەكێك لەسێ‌ لایەنەكە ( بزوتنەوەی گۆڕان، كۆمەڵی ئیسلامی، یەكگرتووی ئیسلامی)‌و ئەگەری بەهێزیش لەم حاڵەتدا بۆ بزوتنەوەی گۆڕانە‌و، پارتی سورە لەسەر بێبەشكردنی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە پۆستی وەزارەتەكانی بەغداد. •    دووەمیان ئەگەر یەك وەزارەت بدرێت بەكورد، ئەوا بۆ پارتی دیموكراتی كوردستان دەبێت. ئەوە لەكاتێكدایە، هەندێك سەرچاوەی تر ئاماژە بەوەدەكەن، تائێستا هیچكام  لەو دوو وەزارتە (دادو كۆچ‌و كۆچبەران) بۆ هیچ  هێزێكی كوردی یەكلانەكراوەتەوە.  

ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود سێ‌ ڕۆژ پێش كوژرانی (جەمال خاشقچی) نوسەرو ڕۆژنامەنوسی سعودی، نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی (برنت)، بەرزترین ئاستی لەماوەی (4) ساڵی ڕابردوودا تۆماركرد‌و، (83) دۆلاری تێپەڕاند،  هۆكاری بەرزبونەوەكە ترسی "بازاڕی وزە" بوو لە كاریگەری سزا نوێكانی ئەمریكا بەسەر ئێراندا، كە ئەو كات وادەی جێەجێكردنەكەی مانگێگ‌و چەند ڕۆژێكی مابوو، بەڵام لە ساوەختی جێبەجێكردنی سزاكاندا، نەوت لە بازاڕەكانی جیهان نزیكەی یەك لەسەرسێی بەهاكەی لەدەستدا!. توڕە بوو، داوای سەرانەشی ئەكرد (دۆناڵد ترەمپ) توڕەو بێزابوو لە بەرزبونەوەی نرخی نەوت، ڕۆژێك دوای تۆماركردنی ئەو نرخەو، بە دیاریكراوی لە (29) ئەیلولدا، پەیوەندی بە (سەلمان بن عەبدولعزیز) پادشای سعودییەوە كردو، بەلێنی زیادكردنی بڕی بەرهەمی لێوەرگرت، دواتر لە هەڵمەتی بانگەشەی حزبەكەیدا (كۆمارییەكان) وتی، بە شا (سەلمان)م، وتووە "پێویستە پارەی زیاتر بدەن چونكە ئێمە دەیان پارێزین"، پێش ئەوەش ترەمپ چەند جارێك داوای لەسعودییە كردبوو لە بەرامبەر پارێزگاریكردنی ئەمریكا لە وڵاتەكەیان، پێویستە پارە بدەن بە (واشنتۆن). (ترەمپ) لە ڕێكخراوی (ئۆپێك)یش توڕە بوو، لە چەند مانگی ڕابردودا زیاد لە جارێك هێرشی كردبووە سەر، لە وتارەكەی ڕۆژی (25)ی ئەیلولدا، كە لە كۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان پێشكەشیكرد، وتی" وەك هەمیشە ڕێكخراوی ئۆپێك‌و وڵاتەكانی، وڵاتانی تری جیهان تاڵان دەكەن، من ئەوەم بەلاوە پەسەندنییە" داواشیلێكردن بەرزكردنەوەی نرخی نەوت ڕاگرن‌و نرخەكەی دابەزێنن.     زیادكردنی بڕی بەرهەمهێنانی نەوت‌و  دابەزاندنی نرخی نەوت بە بڕیاری (بن سەلمان) بووە، لەچوارچێوەی ڕێككەوتنی لەگەڵ ئیدارەی (ترەمپ) بۆ دەربازكردنی  لە تۆمەتەكان   نەوت‌و چارەنوسی دەسەڵاتداران یەكێك لە كاریگەرییە ڕاستەوخۆكانی بەرزبونەوەی نرخی نەوت لە وڵاتە بەكاربەرەكان، بەرزبونەوەی نرخی بەنزینە، كە ناڕەزاییەكی زۆری لای  هاوڵاتیانی ئەمریكی دروستكردبوو، ئەوەش فشارێكی گەورە بوو لەسەر (ترەمپ)، بەتایبەت كە چەند هەفتەیەك دوای ئەوە  هەڵبژاردنی "نیوەیی" لە ئەمریكا بەڕێوەدەچوو و بۆ (ترەمپ)هەڵبژاردنێكی چارەنوسساز بوو، دابەزینی نرخی بەنزینیش یەكێك بوو لەو ڕێگا سەرەكییانەی (ترەمپ) بتوانێت لە ڕێیەوە خۆی خۆشەویست بكات لای هاوڵاتیانی ئەمریكی‌و ئاستی جەماوەری بەرزبكاتەوە، بەوپێیەی هەر بەكاربەرێكی بەنزین دەنگێك بوو لە هەڵبژاردنەكان.  كوژرانی خاشقچی دیاری بوو بۆ ترەمپ كوژرانی (جەمال خاشقچی) لە ڕۆژی 2ی تشرینی یەكەمی ئەمساڵ لە كۆنسوڵخانەی سعودییە لە (ئەستەنبوڵ) بۆ (ترەمپ) دەرفەتێكی زێڕین بوو بۆ بە دیهێنانی تەواوی خواستەكانی، هەر لە پڕكردنەوەی ئەو بۆشاییەی سزاكانی سەر ئێران لەبازاڕی وزەی جیهان دروستیدەكات، تا دەگاتە دابەزینی نرخی نەوت، ئەوەش لەڕێی كۆنتڕۆڵكردنی بازاڕی نەوتی سعودییە، كە گەورەترین بەرهەمهێنەری ڕێكخراوی (ئۆپێك)ە. درێژكردنی دەستی تۆمەت بۆ (محمەد بن سەلمان) جێشنیشی پادشای سعودییە لە تاوانی كوشتنی (خاشقچی) بەتایبەت لەلایەن (توركیاو قەتەر) و هەندێك لە ڕۆژنامەكانی ئەمریكاو، ئەو هەڵمەتە میدیاییە توندو گەورەیەی دەستاندایە، فشارەكانی لەسەر "خانەوادەی دەسەڵاتدار"ی سعودییە توندكرد، لەبەرامبەردا ئەركەكەی (ترەمەپ)ی  ئاسانتركردو، ئامانجەكەی باشتر پێكا  بۆ سەپاندنی مەرجەكانی بەسەر دەسەڵاتدارنی سعودییەدا. تۆمەتبارەكەی بە سوپاسەوە ڕزگاركرد (محەمەد بن سەلەمان)شازادەی جێشنینی پادشاری سعودییە كە پەنجەی تۆمەتباری سەرەكی لە تاوانی كوشتنی (خاشقچی) بۆ درێژدەكرێت، بڕیاردەری یەكەمی وڵاتەكەیەتی‌و هیچ كارێك ناكرێت بە ڕەزامەندی ئەو نەبێت، بەوتەی شارەزایانی كاروباری سعودییە،  زیادكردنی بڕی بەرهەمهێنانی نەوت‌و زۆركردنی بڕی خستنەڕوو و دابەزاندنی نرخی نەوت بە بڕیاری (بن سەلمان) بووە، لەچوارچێوەی ڕێككەوتنی لەگەڵ ئیدارەی (ترەمپ) بۆ دەربازكردنی  لە تۆمەتەكان.  ئەمەش بەو مانایەی "ڕزگاركردنی جێشنینی پادشای سعودییە‌و بێبەریكردنی لەتاوانی كوشتنی خاشقچی، لەبەرامبەر زیادكردنی بەرهەمێنانی نەوت‌و، دابەزاندنی نرخەكەی" ڕەنگە ئەمە پێناسەیەكی وردو دروستبێت بۆ ئەو دابەزینە خێراو چاوەڕواننەكراوەی نرخی نەوت كە لە بازاڕە جیهانییەكاندا تۆماریكرد. دوناڵد ترەمپ چەند ڕۆژێك لەمەوبەر لە توێتكدا وتی" نرخی نەوت دادەبەزێت، نایابە! وەك دابەزینێكی گەورە وایە لە باجدان بۆ ئەمریكاو جیهان. چێژی لێوەربگرن! 54 دۆلارە، بە 82 بوو، سوپاس بۆ سعودییە، بەڵام با نرخەكان زیاتر دابەزێنین!". ئابوری بەهایەكی بێڕكابەرە  (ترەمپ) كە هەندێ بە بزنسمانێكی چاوچنۆك وەسفی دەكەن، بە ڕوونی گوزراشت لە سروشتی سەرمایەداری دەكات كە "بەرژوەندی ئابوری" خستوەتە سەرو هەموو بەهاكانی ترەوە، ئەو هەر لەسەرەتای ڕوداوەكەدا (كوژرانی خاشقچی)  بە هەموو جیهانی وت ، پەیوەندییە ئابورییەكانیان لەگەڵ سعودییە پەیوەندییەكی ستراتیژییە‌و تێكی نادەن، وتیشی: گرێبەستی فرۆشتنی چەك كە بەهاكەی زیاتر لە (100) ملیار دۆلار، (400-450) هەزار هەلی کار لە ئەمریكا دەڕەخسێنێت بۆیە دەستبەرداری نابن.  بۆ سود وەرگرتنی زیاتریش لە دۆسیەی كوژرانی (خاشقچی)و، بەدەستهێنانی سازشی زیاتر لە سعودییەكان‌و، هەڵلوشینی ڕق‌و توڕەیی ڕای گشتیش، جارە جارە ئاماژەی بەسزادانی سعودییە‌و تێوەگلانی شازادەی جێشنین لەو تاوانەدا دەكرد، بەڵام دوای ئەوەی خواساتەكانی بەدەستهێنا، (ترەمپ) لە پەیامێكی نوسراودا بە جیهانی وت: نە كوژراوەكە هاوڵاتی ئەمریكیەو، نە ئەو خاكەشی تاوانەكەی تیادا ئەنجامدراوە خاكی ئەمریكایەو، هیچ شتێكیش نیە وا لە حكومەتەكەی بكات لەكارێكی وادا دەستوەردان بكات، هاوكات گومانی گەورەشی خستەسەر زانیارییەكانی ئاژانسی هەواڵگری وڵاتەكەی (سی ئای ئەی) و (محەمەد بن سەلمانی) لەو تاوانە بێبەریكرد، كە بە بەرچاوی هەموو جیهانەوە "تیمێكی مەرگی" بەدوو فرۆكەی تایبەت ڕەوانەی توركیا كردو، لەماوەی چەند كاتژمێرێكدا ڕۆژنامەنوسێكی "ناڕازیی" وڵاتەكەیان پارچە پارچە كردو، تائێستاش تەرمەكەی نەدۆزراوەتەوە. لەماوەی مانگێكدا، نرخی بەر میلێك نەوت نزیكەی  (30) دۆلار دابەزییوە، بەوەش وڵاتێكی وەكو سعودییە  بۆ پەردەپۆشكردنی تاوانێك ڕۆژانە (300) ملیۆن دۆلار زیان دەكات، مانگانەش دەكاتە (9) ملیارد دۆلار،    مانەوەی جێنشینی سعودییە چەند كەوتووە بەپێی دەرخستەكانی ئاژانسی ئابوری (بلۆمبێرگ)، دابەزینی نرخی نەوت دوای ئەوە هاتووە كە سعودییە وەك گەورەترین بەرهەمهێنەری (ئۆپێك) ئاماژەی بەوەداوە، ئاستی بەرهەمهێنانی ڕەنگە گەیشتبێتە ژمارەی پێوانەیی. ئاژانسەكە ئاماژەی بەوەشداوە، نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی ئەمریكی لە سەرەتای ئەم مانگەدا (82) دۆلار بووە، ئەو مێژووەی ڕۆژنامەنوسی (خاشقچی) تیادا كوژرا، بەڵام دوای مانگێك نرخەكەی بۆ (54) دۆلار دابەزی. لەماوەی مانگێكدا، نرخی بەر میلێك نەوت نزیكەی  (30) دۆلار دابەزییوە، بەوەش وڵاتێكی وەكو سعودییە ئەگەر لە ڕۆژێكدا (10)ملیۆن بەرمیل نەوتیش هەناردەی بازاڕەكانی دەرەوە بكات، بۆ پەردەپۆشكردنی تاوانێك ڕۆژانە (300) ملیۆن دۆلار زیان دەكات، كە لەمانگێكدا دەكاتە (9) ملیارد دۆلار، وڵاتێكی وەكو عێراقیش كە زیاتر لە 90% داهاتەكەی لە فرۆشی نەوتەوە دەستدەكەوێت، ئەگەر لە ڕۆژێكدا (3) ملیۆن نەوت هەناردە بكات، ڕۆژانە (90) ملیۆن دۆلار و مانگانە (2،700،000،000) دوو ملیارد و حەوسەد هەزار دۆلار باجی تاوانێك دەدات، كە هیچ گوناحێكی نییە تیایدا، ئەمە وێڕایی ئەو زیانە زەبەلاحەی كە بەر تەواوی وڵاتانی بەرهەمهێنی نەوت دەكەوێت.   

(درەو میدیا): نوێنەرانی سوننە لە هەردوو هاوپەیمانی " بونیادنان " و " چاكسازی" هەشت كەسیان بۆ پۆستی وەزارەتی بەرگری كابینەكەی عادل عەبدولمەهدی كاندیدكردووە و بۆ پۆستی وەزارەتی ناوخۆش فالح فەیاز ركابەری بۆ پەیدابووە. جاسم بخاتی پەرلەمانتاری هاوپەیمانی " چاكسازی و ئاوەدانكردنەوە" رایگەیاند عادل عەبدلمەهدی سەرۆك وەزیران كارتی سوری بۆ كوتلە سیاسییەكان بەرزكردوەتەوە بۆئەوەی كاندیدەكانیان بۆ پۆستی وەزارەتە ئەمنییەكان یەكلابكەنەوە. بخاتی لە لێدوانێكیدا بۆ سایتی " سۆمەریە نیوز" وتی:" نوێنەرانی پێكهاتەی سوننە لە هەردوو هاوپەیمانی بونیادنان و چاكسازی هات ئێستا هەشت كەسیا بۆ وەزارەتی بەرگری كاندیدكردووە و بۆ پۆستی وەزارەتی ناوخۆش ئاماژە هەیە كە  كەسی تر ركابەری فالح فەیاز بكات". پەرلەمانی عێراق رۆژی 24ی تشرینی یەكەم متمانەی بەخشیە 14 وەزیری كابینەكەی عەبدولمەهدی و متمانە بەخشین بە كاندیدی هەشت وەزارەت دواخرا و سەرۆكایەتی پەرلەمانی عێراقیش رۆژی شەممە 24ی تشرینی دووەم رایگەیاند دانیشتنی داهاتووی پەرلەمان بۆ متمانەبەخشین بە وەزیرەكانی تری حكومەت دەبێت، بەبێ‌ ئەوەی وادەی ئەو دانیشتنە دیاری بكات.

( درەو میدیا): سەنتەرێكی لێكۆڵینەوەی ستراتیژی عێراقی ناكۆكی نێوان مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان و نێچیرڤان بارزانی جێگری سەرۆكی پارتی لەسەر دۆسیەی نەوتی هەرێم ئاشكرادەكات. ماڵپەڕی " مركز بیت العراق للدراسات الاستراتیجیە " لەسەر زاری سەرچاوەیەكی كوردییەوە بڵاویكردوەتەوە كە" ناكۆكی لە نێوان مەسعود بارزانی و مەسرور بارزانی كوڕی لەلایەك و نێچیرڤان بارزانی لەسەر بەڕێوەبردنی دۆسیەی نەوت لەگەڵ بەغدا دروست بووە و بەوەش بارزانی ناچاربووە لە سەردانەكەیدا بۆ بەغدا مەسرور بارزانی لەگەڵ خۆیدا ببات، نەك نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم". بەوتەی ئەو سەرچاوەیە مەسعود بارزانی و مەسروری كوڕی بەباشتری دەزانن نەوتی هەرێم رادەستی بەغدا بكرێت بەرامبەر بە پشكێكی بااش لە بودجەی گشتی عێراق و كۆتاییهێنان بە كێشە هەڵپەسێردراوەكان لەگەڵ حكومەتی ناوەندی، دوای شكستهێنانی " ئابوری سەربەخۆ" لە هەرێم، بەڵام بەوتەی ئەو سەرچاوەیە نێچیرڤان بارزانی بەباشی دەزانێت پەلە لەوە نەكرێت و رێككەوتن لەسەر نەوت لەگەڵ بەغدا بكرێت، بێ‌ ئەوەی نەوتی هەناردەكراوی هەرێمی رادەستبكرێت. بە گوێرەی زانیارییەكانی ئەو سەرچاوەیە بەهۆی ئەو ناكۆكییەوە مەسعود بارزانی، راسپاردنی نێچیرڤان بارزانی بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم دواخستووە و سێ‌ هەفتە بەسەر یەكەمین دانیشنی پەرلەمانی كوردستاندا تێپەڕیوە و تائێستا ئەو هەنگاوە نەنراوە. لە بەشێكی تری وتەكانیدا بۆ ماڵپەڕی " مركز بیت العراق للدراسات الاستراتیجیە " ئەو سەرچاوەیە ئاشكراشیكردووە " ناكۆكی نێوان باڵی مەسرور بارزانی و نێچیرڤان بارزانی دەربارەی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان بووەتە هۆی دواكەوتنی پێكهێنانی حكومەت و دەرچوون بە تێڕوانینێكی روون دەربارەی چۆنیەتی مامەڵەكردن لەگەڵ بەغدا".  

 ( درەو میدیا):  پارتی پێداگری دەكات لەسەر وەرگرتنی وەزارەتێكی تر لە بەغدادو، ناوی كاندیدەكەشی پێشكەش بەسەرۆك وەزیرانی عێراق كردووە. (ڤیان سەبری) سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی دیموكراتی كوردستان لە پەرلەمانی عێراق ڕایگەیاندووە، بەپێی ئیستحقاقی هەڵبژاردن‌و، ئەو ڕێكەوتنانەی لەگەڵ سەرۆك وەزیران‌و، هێزە سیاسەكان ئەنجامیانداوە، حزبەكەی (3) وەزارەتی بەردەكەوێت كە یەكێكیان سیادییە.  وتیشی: پارتی وەزارەتی دارایی‌و ئاوەدانكردنەوەی وەرگرتووەو وەزارەتی سێیەم ماوە وەریبگرێت. سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی لە لێدوانێكدا بۆ (سۆمەرییە نیوز) تەئكیدكردووە"وەزارەتی كۆچ‌و كۆچبەران‌و لە چوارچێوەی تەوافوقدا لە پشكی پارتی دیموكراتی كوردستانەو، سیڤی كاندیدەكەمان بۆ وەرگرتنی ئەو وەزارەتە ناردووە‌و، لە چاوەڕوانی دانیشتنی تایبەتین بۆ دەنگدان لەسەر ئەو وەزارەتانەی كە لە گەڕی یەكەمدا یەكلانەكرانەوە".  

( درەو میدیا):                              حەشدی شەعبی موچەكانیان هاوتای ئەندامانی هێزە ئەمنییەكان هێزێكە دوای هاتنی  كۆنترۆڵكردنی چەند پارێزگایەك لەلایەن رێكخراوی داعشەوە ساڵی 2014 دامەزرێنراوە -    حكومەتی عێراق بڕیاریدا موچەی چەكدارەكانی حەشد هاوتا بێت لەگەڵ موچەی هێزە ئەمنییەكانی تردا -    لە بودجەی گشتی 2019ی عێراقدا 2.98 ترلیۆن دینار بۆ دەستەی حەشدی شەعبی تەرخانكراوە. -    1.6 ترلیۆن  خەرجی گشتی -    404.5 ملیار دینار خەرجی وەبەرهێنان -    هێزەكانی حەشد 122 هەزار چەكدارن •    كۆی موچەی چەكدارێكی حەشدی شەعبی: -    موچەی بنەڕەتی: 188 هەزار دینار -    350 هەزار دینار دەرماڵەی مەترسی -    120 هەزار دینار كرێی هاتوچۆ -    70 هەزار دینار دەرماڵەی هاوسەرگیری -    دەرماڵەی بڕوانامە: 28 هەزار بۆ بڕوانامەی ئامادەیی -    118 هەزار و 800 دینار دەرماڵەی تایبەت -    15 هەزار دەرماڵەی یەك منداڵ •    28 هەزار و 200 دینار لە موچەكەیان دەبڕدرێت بۆ خانەنشینی كۆی موچەی چەكدارێك كە هاوسەر و یەك منداڵی هەبێت: 1 ملیۆن و 148 هەزار و 200 دینار موچەی چەكدارێكی رەبەن: 1 ملیۆن و 63 هەزار و 200 دینار كۆی ئەو بڕە پارەیەی لە هەموو چەكدارەكانی حەشد دەبڕدرێت: 28 هەزار و 200 دینار                             

( درەو میدیا): موقتەدا سەدر چەند ئەندامێكی هاوپەیمانی " فەتح" و سوننەكانی هاوپەیمانی " بونیادنان" بە كڕینی وەزارەت تۆمەتباردەكات و پەیامێكیش ئاراستەی هادی عامری دەكات. سەدر لە نوێترین تویتیدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر كە ئاراستەی هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی " فەتح"ی كردووە دەڵێت:" گرێبەستی زەبەلاح لە ئارادایە لە نێوان هەندێك ئەندانی فەتح و چەند ئەندامێكی سوننەی هاوپەیمانی بونیاتنان  بۆ كڕینی وەزارەت بە پارەی قەبە و بە پشتیوانیی دەرەكی كە وێنەی نییە". هەروەها سەدر لە پەیامەكەیدا لۆمەی هادی عامری دەكات و دەڵێت:" برای بەڕێو رێككەوتین لەسەرئەوەی كە عێراق بە رێگایەكی دروست و شێوازێكی نوێی بەڕێوەببرێت كە سەربەخۆیی و سەروەریی بپارێزێت و بەڵێنماندا كە  لە خۆشەویستیمان بۆ عێراق و گەلەكەی بەیەكەوە بەردەوامبین". سەدر لە بەشێكی تری پەیامەكەیدا هۆشداری دەداتە عامری دەڵێت : " یان وەك ئەوەی لەسەری رێككەوتین بەیەكەوە دەڕۆین یان هەر كەسەو دەستكەتی خۆی بەرێت بەهەر شێوازێت بێت لە ژێر چاودێری گەلدا، یان هەوڵدەدەیت كاری ئەوانە چاك بكەیت كە لەژێر سایەی تۆدان هەروەك بەڵێنت دابووو كە سازش نەكەیت لەسەر حسابی هاوڵاتی". لە كۆتایی پەیامەكەیدا سەدر ئەوەش بە بیر هادی عامری دەهێنێتەوە كە بڕیاریانداوە عێراق گەورەترین كوتلە بێت و دەڵێت:" من لەگەڵ تۆدا هاوپەیمانێتیم كردوووە نەك لەگەڵ گەندەڵكاران و میلیشیاچییەكان و  باوەڕم وایە كە لەسەر پەیمانەكەمان بمێنێتەوە  كە مقاومە و حەشد یەك دەست بن لە پێناوی  پاراستنی گەلی عێراق  ئەوەی كە ماوەتەوە لە عێراق. دوای ئەو پەیامەی سەدر هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح وەڵامی سەدری دایەوە و داوای لێكرد زانیاری تەواوی پێبدات بۆئەوەی بەدواداچوون بۆ پرسی كڕینی وەزارەت بكات و دووپاتیشیدەكاتەوە كە لەسەر ئەو پەیمانەی داوێتی بەردەوام بێت: دەقی وەڵامەكەی عامری بۆ سەدر: بۆ برای بەڕێز سەماحەتی موقتەدا سەدر: لە رێگەی دەزگاكانی راگەیاندنەوە پەیامەكەتانم پێگەیشت، پەرۆشی و بایەختان بەرزدەنرخێنم و لە هەمان كاتیشدا هیوادارم لە بەڕێزتان زانیاری تەواوەتی لایخۆتمان بۆ بنێریت بۆ ئەوەی لەگەڵ دەسەڵاتی دادوەریی بەوپەڕی جدێتییەوە بەدواداچوونی بۆ بكەین، تەئكیدی دەكەمەوە بۆتان كە ئەو كەسەی خوێنی خۆیی و منداڵەكان و براكانی و هاوڕێبازەكانی خستبێتە پێناوی نیشتمان، بەهیچ جۆرێک موجامەلەی كەس ناكات لەسەر حسابی نیشتمان، یان خوانەخواستە بێدەنگ نابێت بەرامبەر گەندەڵی دژ بە نیشتمان، ئێمە لەسەر پەیمانەكەین كە داومانە بەوەی عێراق گەورەترین خەممان بێت و خزمەتی عێراقییەكانیش ئامانجمانە دوور لە بەشبەشێنەی و تایەفەگەریی. و السلام علیكم و رحمە الله و بركاتە براتان: هادی عامری     

ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود پێدەچێت كوتلە سیاسییەكان پەیامەكەی (عادل عەبدولمەهدی) سەرۆك وەزیرانی عێراقیان بەجدی وەرگرتبێت، كە ناڕاستەخۆ پێی ڕاگەیاندون، كاركردن لە كەشێكی سیاسی ناتەندروستدا مانای شكستهێنانی حەتمی حكومەتە، بۆ هەر سەرۆك وەزیرانێك وڵات بەڕێوەبەرێت. بەپێی زانیارییەكان، (عەبدولمەهدی) لەگەڵ ژمارەیەك لە كوتلە سیاسییەكان گەیشتوەتە ڕێككەوتن سەبارەت بەكاندیدی (5) وەزارەت لە كۆی (8) وەزارەت كە تا ئێستا پڕنەكراونەتەوە.  لەو چوارچێوەیەدا، بەرپرسێك لە ئەمیندارێتی گشی ئەنجومەنی وەزیران بە ڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید) وتووە وەزارەتەكانی: •      پەروەردە •      خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانسی •      ڕۆشنبیری •      كۆچ‌و كۆچبەران •      پلاندانان  یەكلاكراونەتەوەو "سازان" لەسەر ئەو ناوانە كراوە كە كاندیدن بۆ ئەو وەزارەتانە، بەڵام وەزارەتەكانی: •      ناوخۆ •     بەرگری •     داد هێشتا گرێن لە بەردەم گەیشتن بە چارەسەر و، تا ئێستا هاوپەیمانی (فەتح)پێداگرە لەسەر دانانی (فالح فەیاز) بە وەزیری ناوخۆ ‌و، هاوپەیمانی (سائیرون)یش بەتوندی ڕەتیدەكاتەوە. عەبدولمەهدی ئەیەوێت بەیەك پاكێج بێت     "(عادل عەبدولمەهدی)سەرۆك وەزیران دەیەوێت ڕۆژی چوارشەممەی داهاتوو ناوی كاندیدی هەر هەشت وەزارەتەكە بەیەك سەبەتە بەرێت بۆ پەرلەمان، نەك بەشێكی پێشكەش بكات‌و بەشێكی بهێڵێتەوە، گفتوگۆكانیش بەردەوامن لەپێناو كۆتایهێنان بەكێشەی ئەو(3) وەزارەتە لەڕێی چارەسەرێكی گشتگیر كە ڕەنگە پۆستی ئەمینداری ئەنجومەنی وەزیران‌و پۆستەكانی بریكاری وەزارەتی ناوخۆ‌و دەستەی ڕاگەیاندن‌و پەیوەندییەكان‌و دەستەی نەزاهە بگرێتەوە"، ئەمە قسەی ئەو بەر پرسەیە.   (حەسن شاكر) پەرلەمانتار لە هاوپەیمانی (فەتح) لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاندووە" لێكگەیشتنەكان سەبارەت بەوەزارەتە پڕنەكراوەكان گەیشتۆتە قۆناغێكی پێشكەوتوو" ئاماژەی بەوەشداوە" ئەو وەزارەتانەی ماون تەنها (3) وەزارەتە" پێشبینیشی كردووە لە ماوەی ئەم چەند ڕۆژەدا دوان لەو سێ‌ وەزارەتەش ڕێككەوتنی لەسەر بكرێت. سەرۆكایەتی لیژنە گرنگەكانیش شەڕێكی ترە شانبەشانی ململانێی لایەنە سیاسیەكان، لە پەرلەمانی عێراقیش ململانێیەكی توند هەیە لەسەر سەرۆكایەتی لیژنە گرنگەكان لە نمونەی (ئاسایش‌وبەرگری‌و نەزاهەو دارایی‌و دەرەوە). بەپێی یاسا، نابێت سەرۆكایەتی لیژنەكان پێش یەكلاكردنەوەی وەزارەتەكان یەكلابكرێنەوە، پەرلەمانتار (حەسەن زوبەیدی)لە هاوپەیمانی (چاكسازی‌و بونیاتنان) بەهەمان سەرچاوەی وتووە بەپێی ئەو عورفە باوەی هەیە، پێویستە سەرۆكایەتی لیژنەكان دوای یەكلاكردنەوەی پۆستی وەزارەتەكانبێت، چونكە ناكرێت لایەنێكی سیاسی كە وەزارەتێكی وەرگرتووە، سەرۆكایەتی هەمان ئەو لیژنە پەرلەمانیەش وەربگرێت كە هەمان بوارە، بۆ نمونە ئەو لایەنەی وەزارەتێكی ئەمنیی وەرگرتوە ناكرێ سەرۆكایەتی لیژنەی ئاسایش وەربگرێت.  (ڕیاز دەهش) پەرلەمانتار لە هاوپەیمانی (سائیرون) لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاندووە: "زۆرینەی هێزە سیاسیەكان هەوڵی بەدەستهێنانی لیژنەی نەزاهە دەدەن‌و ململانێكی توندە لەسەری". ئاماژەی بەوەشكردووە: هۆكاری ململانێی لایەنەكان لەسەر ئەو لیژنانە، بەهۆی ئەو ڕۆڵە گەورەیەی ئەو لایەنە دەیگێڕێت لە بەدواداچونی دۆسیەكانی گەندەڵی، تەئكیدیشی كردووە، حزبی (دعوە) دەستیگرتووە بە بەدەستهێنانی ئەو لیژنەیەو ئامادەنیە بۆ هیچ لایەنێكی سیاسی سازشی لەسەر بكات، بەوپێیەی ماوەی چەندین ساڵ حكومی عێراق كردووەو ترسی هەیە سەركردەكانی بكرێنە ئامانج لەڕێی سەرۆكایەتی ئەو لیژنەیەو، هەڵدانەوەی دۆسییەكانی گەندەڵی.  

ڕاپۆرتی: ئارام مەحمود چەند ڕۆژێكی تر حكومەتەكەی (عادل عەبدولمەهدی) پێدەنێتە مانگی یەكەمی تەمەنی‌و، بەردەوامی ململانێی لایەنە سیاسییەكان ئاستەنگی گەورەی بۆ تەواوكردنی كابینەكەی‌و، متمانەدان بە (8) وەزیری حكومەتەكەی دروستكردووە. پێداگری‌و ڤیتۆ ڕوبەڕوبوونەتەوە بەهۆی پێداگری لایەنەكان، لەلایەك لەسەر ئەو كاندیدانەی دەستنیشانیانكردووە بۆ وەزارەتەكان‌و، لەلایەكی تریش ڕەتكردنەوەی هەندێك لە كاندیدەكانی یەكتر، گفتوگۆكانی (عەبدولمەهدی) تا ئێستا هیچ ئەنجامێكی نەبووە.  بڕیارە ڕۆژی چوارشەممەی داهاتوو، پەرلەمانی عێراق دانیشتنەكانی دەستپێبكاتەوە، ئەگەری بەهێز ئەوەیە هاوشێوەی چوار دانیشتنی ڕابردوو،  متمانەدان بە وەزارەتە پڕنەكراوەكان بەشێك نەبن لە خشتەی كار، لە سایەی ئەو دابەشبوون‌و ناكۆكییە قوڵەی لە نێوان لایەنەكان ئارادایە. (عامر فایز) پەرلەمانتاری هاوپەیمانی (بونیاتنان) لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا دەڵێت" سەرۆك وەزیران پەیامێكی ناڕاستەوخۆی گەیاندوەتە لایەنە سیاسییەكان‌و هەڕەشەی دەستلەكاركێشانەوەی دەستبەجێی كردووە، لە حاڵەتی بەردەوامبونی ململانێ سیاسییەكان لە نێوان كوتلە‌و حزبەكان لە سەر پۆست. كڕین‌و فرۆشتنی وەزارەت  (عالیە نسەیف) ئەندامی لیژنەی نەزاهە لە پەرلەمانی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاندووە" ناكۆكییەكان سەبارەت بە وەزارەتە پڕنەكراوەكان تا ئەم ساتە بەردەوامە، جەختیشیكردوەتەوە كە " عەبدولمەهدی دەیەوێت تەئكید لە دروستی ئەو زانیارییانە بكات كە بەر گوێی كەوتووە، سەبارەت بە كڕین‌و فرۆشتنی هەندێك لە وەزارەتەكان، لەوانە وەزارەتی بەرگری".  زیاتر لە نیوەی وەزارەتەكان ململانێیان لەسەرە وەزارەتی بەرگری یەكێكە لەو وەزارەتانەی ناكۆكی قوڵی لەسەرە، (ئیئتیلافی وەتەنیە) كە (ئەیاد عەلاوی) سەرۆكایەتی دەكات، زیاد لە كاندیدێكی هەیە بۆ ئەو پۆستە، سوننەكانی ناو هاوپەیمانی (بونیاتنان)یش،كاندیدییان هەیە بۆ ئەو پۆستە. ناكۆكییەكان لەسەر كاندیدی وەزارەتی ناوخۆ كە (فالح فەیاز)ە، تائێستا لەنێوان (موقتەدا سەدرو هادی عامری) كە بە پێكهێنەری حكومەتی نوێ دادەنرێن بەردەوامە، (سەدر)ڤیتۆی لەسەر (فەیاز) هەیەو (عامری)ش پێداگری لەسەر دانانی دەكات.  جگە لە وەزارەتی پەروەردە كە پشكی سوننەكانە‌و وەزارەتی ڕۆشنبیریش كە پشكی شیعەكانە ناكۆكیان لەسەرە، وەزارەتی پێنجەمیش كە پشكی كوردە، پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان ناكۆكی توندیان لەسەری هەیە.  پەرلەمانتار (مەحاسن سەعدون) بە (سۆمەرییە نیوز)ی وتووە" تائێستا (3) لەو (8) وەزارەتەی ماوە یەكلانەكراونەتەوە" داواش لەسەرۆك وەزیران  كردوە بڕیاری "ئازایانەو ڕوون بدات" لەماوەی ئەم هەفتەیەدا، لەڕێی پێشكەشكردنی ئەو ناوانەی قەناعەتی پێیەتی بە پەرلەمان بۆ دەنگدان لەسەری.  ئەو پەرلەمانتارە ڕاشیگەیاندووە: ناكۆكییەكان سەبارەت بە هەندێك لە وەزارەتە پڕنەكراوەكان‌و، بە تایبەتی وەزارەتەكانی بەرگری و ناوخۆو پەروەردە بەردەوامە‌و تا ئێستا یەكلانەكراوەتەوە.  زۆرینە چارەسەرە لە گەرمەی ئەم ململانێ سیاسییەدا، (نوری مالیكی) سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا جارێكی تر پرسی زۆرینەی سیاسی دەوروژێنێت‌و، داوای دەستپێكردنی بزوتنەوەی ڕاستكردنەوە دەكات بۆ چارەسەری لادانەكانی پرۆسەی سیاسی. (مالیكی)، لە كۆنگرەی گشتی ساڵانەی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا، ڕاشیگەیاندووە" پێشترو ئێستاش هەوڵی بەدیهێنانی پڕۆژەی زۆرینەی سیاسیمان داوە" ئاماژەی بەوەشكردووە" ئێمە باوەڕمان وایە ئەكرێت لە ڕێی ئەم پرۆژەیەوە ئەو كێشانە تێپەڕێنین كە دێتە ڕێی كاری حكومەت".