(درەو): بڕیارەكەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق (12) وڵات دەگرێتەوە كە هێزیان هەیە لەسەر خاكی عێراق،  تائێستا حكومەتی عێراق هیچ ئامارێكی فەرمی یان زانییارییەكی لەبارەی ژمارەی ئەو هێزە بیانیانە بڵاونەكردوەتەوە كە لەخاكی عێراقدا بونیان هەیە، بەڵام بەپێی هەندێك ئاماری نا فەرمی زیاتر لە (17 هەزار) سەرباز كە نوێنەرایەتی (12) دەوڵەت دەكەن لەناو خاكی عێراقن و، لە ناوچە جیاوازەكانی عێراق جێگیربوون. زۆرینەی ئەو هێزانە ئەركیان لەچوارچێوەی هاوپەیمانی نێودەوڵەتیدایە بۆ شەڕی داعش، لەدوای بڕیارەكەی پەرلەمانی عێراق ئەوەی دەمێنێتەوە، وەڵامدانەوەی هەریەك لەم وڵاتانەیە بە بەجێهشتنی خاكی عێراق و بەكارنەهێنانی خاك و ئاو و ئاسمانی. بەپێی ئامارێك كە (ئیندپێندنت عەرەبی)ئەنجامیداوە لەسەر بنەمای زانیاری لەسەرچاوەی باوەڕپێكراو، نزیكەی( 8 هەزار) سەرباز و ڕاوێژكار و ڕاهێنەری ئەمریكی لە عێراق بوونیان هەیە.  پشكی شێر ئەمریكییەكانن    دیارترین پێگەی ئەمریكییەكان لە عێراق لە پارێزگای (ئەنبار)ە، كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی سوننە مەزهەبن، هێزەكانی ئەمریكا لەم پارێزگایە ڕووبەڕێكی گەورەی هەردوو بنكەی سەربازی (عەین ئەلئەسەد و تەقەدوم)یان بەدەستەوەیە. بەوتەی سەرچاوەتایبەتەكان، هێزەكانی ئەمریكا دەستكاری بنەڕەتی ژێرخانی هەردوو بنكەكەیان كردووە بەجۆرێك ڕێگە بە فرۆكەی گەورە بدات بۆ نیشتنەوەو فڕین. سێیەم بنكەی ئەمركییەكان بنكەی ئاسمانی (گەیارە)یە لەنزیك شاری موسڵ، لەم بنكەیەدا ئەمریكا خاوەنی هێزێكی 1000 سەربازییە، بۆ پاراستنی ئەو ڕاوێژكارانەی كە سەرپەرشتی ڕاهێنانی هێزەكانی دەزگای دژە تیرۆری عێراق دەكەن.  لەڕووی كردارییەوە، ئەمریكا هیچ بونێكی تری نییە لەهیچ ناوچەیەكی عەرەبی لە عێراق، جگە لە دەوروبەری بارەگای باڵیۆزخانەی ئەمریكا نەبێت لە بەغداد، ئەوەش دوای پێشهاتەكانی ئەم دواییە، لەچەند ڕۆژی ڕابردوشدا هێزەكانی ئەمریكا بنكەیەكی سەربازییان لە ناحییەی (بەلەد)ی باكوری بەغداد چۆڵكرد بەهۆی پەلاماردانی لەلایەن گروپە چەكدارەكانەوە. ئێران ئەگەر ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا خاوەنی زۆرترین هێزی سەربازی بێت لە عێراق،  ئەوە ئێران لە پلەی دووەم دێت لەڕووی ژمارەی سەرباز بە ناونیشانی ڕاوێژكاری ئەمنیی و سەربازیی، بوونی سەربازی ئێران لەعێراق بونێكی زۆر نهێنیە، ئەم هێزانە بە ئاشكرا دەرناكەون، هەموو جوڵەكانیان بە یاوەری حەشدی شەعبیەو هیچ سەربازگەو بنكەیەكی تایبەت بەخۆشیان نییە. ئێرانییەكان دەڵێن، ئەوان لەهێڵەكانی پێشەوەو بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ شەڕناكەن، بەڵكو ڕێنمایی و پلانی سەربازی و سەرپەرشتی حەشدی شەعبی دەكەن كە بە پێی زانیارییە نارەسمییەكان ژمارەیان نزیكەی (6 هەزار) سەرباز هەیە .  توركیا  بوونی سوپای توركیا لەسەر خاكی عێراق وەك سێیەم هێز دێت لەڕووی ژمارەوە، كە ناوچە لە سنوری پارێزگای (نەینەوا) نیشتەجێیە، ژمارەی هێزەكەی توركیا لەم سنورەو ئەوەی بەدیاریكراوی لەناوچەی (باشیك) جێگیرە، نزیكەی 700 سەربازە، بەشێوەیەكی بەردەوام هاوكاری و پشتیوانیان پێدەگات لەلایەن 300 سەربازی ترەوە، ئەوەش وایكردووە زۆربەی كاتەكان ئەو ژمارەیە بگاتە 1000 سەرباز. ئەركی ئەم هێزانە بەدیاریكراوی نازانرێت چییە، بەلای حكومەتی عێراقەوە زیاتر لە داگیركارییەوە نزیكە، كە لەدوای هێرشی داعش و داگیركردنی یەك لەسەرسێی خاكی عێراق، ئەم هێزەش بە ئاشكرا هاتۆتە ناو خاكی عێراق بەناوی پاراستنی سنورەكانی، بەڵام دوای كۆتایهاتنی داعش، ئەركێكی تری بۆخۆی دەستنیشانكردووە كە ئەویش ڕاهێنانی نزیكەی 3 هەزار چەكداری سونە مەزهەبە لە پارێزگای موسڵ، لە چوارچێوەی هێزەكانی پۆلیسی عێراقدا. فەرەنساو بەریتانیا ئامارە تایبەتەكانی (ئیندپێندنت) ئاماژە بەوەدەكەن، فەرەنسا خاوەنی نزیكەی 400 سەربازە لە عێراق، لەچوارچێوەی هێزەكانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی كە زۆرینەیان لەبەشی باكوری عێراق نیشتەجێن.  بەشێك لەم هێزانە پشتیوانی موشەكییان بۆ هێزە عێراقییەكان دابینكرد لەو جەنگانەی هەردوو پارێزگای (نەینەواو  ئەنبار) دژی ڕێكخراوی داعش بەخۆیەوە بینی، بەشێكی تری ئەو هێزانەش بەدوای ئەو توندەڕوانەوەن كە هەڵگری ڕەگەزنامەی فەرەنسین لە عێراق و سوریا. بەریتانیاش خاوەنی ژمارەیەكی هاوشێوە سەربازە لە عێراق، زۆرینەیان لە بەغدادی پایتەخت و هەرێمی كوردستانن، ئەركی سەرەكییان پشتیوانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتییە دژی دعش. ڕوسیا بەگوێرەی سەرچاوە ئاگادارەكان، ڕوسیا خاوەنی نزیكەی 200 شارەزاو ڕاوێژكار و سەربازە لەعێراق، لە چوارچێوەی ڕێككەوتنێكی هاوبەشی چوارقۆڵی كە هەریەك لە سوریا و ئێران و عێراق و ڕوسیا ئەنجامیانداوە. سەربازەكای ڕوسیا لە هیچ سەربازەگەیەكی عێراقدا نیشتەجێنەكراون، بەڵكو شوێنی تایبەتیان هەیە لە باڵیۆزخانەی وڵاتەكەیان لەبەغدادو هەرێمی كوردستان.       ئیتاڵیا وڵاتی ئیتاڵیا تاكە وڵاتی خۆرئاواییە كە خاوەنی زۆرترین سەربازە لە عێراق و ژمارەیان دەگاتە 450 كەس، بەڵام سروشتی ئەو ئەركەی ئەنجامیدەدەن جیاوازە، ئەم هێزە لەنزیك بەنداوی موسڵ نیشتەجێن، كە مەترسی داڕمانی بەردەوامی لەسەرە، ئەركی چاككردنەوەی ئەم بەنداوە سپێردراوە بە كۆمپانیاییەكی ئیتاڵی، ئەركی سەرەكی زۆینەی هێزە ئیتاڵیەكەش خۆی لەپاراستنی ئەندامانی ئەو كۆمپانیایەدا دەبینێتەوە كە سەرقاڵی پاراستن و چاككردنی بەنداوی موسڵن.  ئەڵمانیاو هۆڵنداو دانیمارك و ئوسترالیا و سوید      نزیكەی 750 سەربازی ئەم وڵاتانەش لەعێراق بڵاوكراونەتەوە، ئەركیان پشتیوانیكردنی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعشە.  

درەو: "بڕیارەكەی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراق لە پێناو هێوركردنەوەی شەقامی توڕەی شیعەكانی عێراقەو هێزی یاسای نیە بۆیە حكومەت مولزەم نیە بە جێبەجێكردنی" ئەمڕۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە زۆرینەی دەنگی ئامادەبووی (168 ئامادەبوو) پرۆژە بڕیاری دەركردنی هێزە بیانییەكانی لە عێراق پەسەندكرد. دانیشتنەكەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كە عادل عەبدولمەهدی ( سەرۆكی حكومەتی كاربەڕێكەر) ئامادەی بوو، لەناو توڕەیی و رقی ئەندامانە توڕەكانی شیعە بەڕیوەچوو كە لەبری گفتوگۆكردنی ووردی پرۆژە بڕیارەكە، زیاتر دروشمی دژ بە ئەمریكایان دەوتەوە. بەپێی بۆچونی بەشیر حەداد جێگری سەرۆكی پەرلەمانی عێراق، ئەو بڕیارەی ئەمڕۆ مولزەم نیە و حكومەت دەتوانێت جێبەجێی نەكات، بڕیارەكەی هێزی یاسای نیە، كە یاسای دەبێت حكومەت پێوەی پابەند بێت، بەڵام بڕیار حكومەت دەتوانێت پێوەی پابەند نەبێت. بەڵام بۆچونێكی تر ئەوەیە عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق بۆخۆی لەپەرلەمان بووەو خۆی داوای كردووە ئەو بڕیارە بدەن و ئەو جێبەجێی دەكات، ئەمەسەرەرای ئەوەی عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق زۆر توندە بەرامبەر بە ئەمریكاو پێی وایە ئەمریكا لەپشت خۆپیشاندان و ناڕەزاییەتییەكانی عێراقەوەیە كە ناچار بە دەستلەكاركێشانەوە كرا، بۆیە پێدەچێت عەبدولمەهدی سور بێت لەسەر جێبەجێكردنی بڕیارەكەی پەرلەمان  بڕیارە پەسەندكراوەكەی پەرلەمانی عێراق چەند لێكدانەوەیەكی بەدوای خۆیدا هێناوە: -    بڕیارەكەی پەرلەمانی عێراق بەبێ ئامادەیی دوو پێكهاتەی سەرەكی (كورد و سونە) بەڕێوەچوو كە لە پێكهاتەی كورد تەنها ( بەشیر حەداد) جێگری سەرۆكی پەرلەمان و لە پێكهاتەی سونەش تەنها (9) ئەندامیان ئامادەبوو، بڕیار بوو بەشێك لەپەرلەمانتارانی كورد بەشداری كۆبونەوەكە بكەن، بەڵام بەهۆی ناردنی مەسجی هەڕەشە لەلایەن حزبوڵاوە بۆ پەرلەمانتارانی كورد و سونە، بۆیە پەرلەمانتارانی كورد بەشدارییان نەكرد -    ئەم بڕیارە زیاتر بۆ هێوركردنەوەی شەقامی شیعییە كە لەدوای هێرشەكەی فڕۆكەكانی ئەمریكا بۆسەر بنكەكانی حەشدی شەعبی لە قەزای قائیم و كوژرانی قاسم سولەیمانی و ئەبومەهدی موهەندیس، درووست بوو بەرامبەر بە ئەمریكا. -    پرۆژە پەسەندكراوەكەی پەرلەمانی عێراق لەبەر ئەوەی (بڕیار)ە بۆیە حكومەت مولزم نیە بە جێبەجێكردنی. -    پەسەندكردنی ئەو بڕیارە بۆ حكومەتێكە كە ( كاربەڕێكەر)ەو توانای جێبەجێكردنی نیە. -    ئەمریكا رێككەوتنی ئەمنی هەیە لەگەڵ عێراق، بەپێی بڕگەی سێیەمی بەشی ( سی-یەم) لە رێككەوتننامەكەی نێوان ئەمریكا - عێراق، دەبێت ساڵێك پێشتر لە هەڵوەشاندنەوەی لایەنی بەرامبەر ئاگادار بكرێتەوە. دەقی بڕیارەكەی ئەمڕۆی  پەرلەمانی عێراق: ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە دانیشتنی بیست‌و هەشتەمینیدا لە رۆژی 5/1/2020ی وەرزی یاسادانانی یەكەمی ساڵی یاسادانانی دووەم/ خولی چوارەمی پەرلەمان، بەپشتبەستن بە حوكمەكانی ماددەی (59/ دووەم)‌و (1)‌و (109)ی دەستور هەروەها بە پشتبەستن بە ئەركی نیشتمانی‌و چاودێری ئەنجومەنی نوێنەران وەكو نوێنەری گەلی عێراق بە هەموو پێكهاتەكانییەوە، لە سوربوونەوە لەسەر سەلامەتی عێراق‌و سەروەریی بەسەر خاك‌و گەلەكەیدا، بەگوێرەی ئەو دەسەڵاتانەی كە بەپێی دەستور پێی دراوە، ئەم بڕیارەی دەركرد: 1-    پابەندكردنی حكومەتی عێراق بە هەڵوەشاندنەوەی ئەو داوایەی كە بۆ وەرگرتنی یارمەتی پێشكەشی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی كردووە بۆ شەڕی رێكخراوی داعش لە رۆژی / /2016، بۆ كۆتایهێنان بە ئۆپراسیۆنە سەربازی‌و جەنگییەكان لە عێراق، سەركەوتن بەدیهاتووە‌و پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كاربكات بۆ كۆتایهێنان بە بوونی هێزە بیانییەكان لەسەر خاكەكەی‌و رێگریكردن لە بەكارهێنانی ئاسمانی عێراقی . 2-    پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كە خۆی لە فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكاندا دەبینێتەوە، ژمارەی هونەرییەكان‌و راهێنەرانی بیانی رابگەیەنێت كە پێویستیان پێیەتی لەگەڵ شوێنی جێگیربوون‌و ئەرك‌و ماوەی گرێبەستەكانیان. 3-    پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كە خۆی لە وەزیری دەرەوەدا دەبینێتەوە بچێت بۆ نەتەوە یەكگرتووەكان‌و ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی‌و سكاڵایەك لەدژی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا پێشكەش بكات بەهۆی پێشێلكردنی مەترسیداری سەروەری‌و ئاسایشی عێراق. 4-    ئەم بڕیارە لە رۆژی پەسەندكردنییەوە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە. 5- دەبێت چەك تەنها لەدەستی حكومەتدا بێت.   

(درەو): ئێستا پەرلەمانی عێراق لە كۆبونەوەدایە بۆ دەنگدان لەسەر پرۆژەبڕیارێك كە لایەنە شیعەكان ئامادەیان كردووە‌و تێیدا داوا لە حكومەتی عێراق دەكەن بڕیار بدات لەسەر كۆتایهێنان بە ئەركی سەربازی هێزە بیانییەكان لە عێراق، لەمەش زیاتر پرۆژەكە حكومەت ناچار دەكات لەرێگەی وەزیری دەرەوە لە ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی سكاڵا لەدژی ئەمریكا تۆمار بكات. ئەمە هەمووی كاردانەوەی لایەنە شیعەكانە بەرامبەر بە كوشتنی قاسم سلێمانی‌و ئەبومەهدی موهەندیس لە هێرشێكدا لە فڕۆكەخانەی بەغداد. دەقی پرۆژە بڕیارەكە بە زمانی كوردی: ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە دانیشتنی بیست‌و هەشتەمینیدا لە رۆژی 5/1/2020ی وەرزی یاسادانانی یەكەمی ساڵی یاسادانانی دووەم/ خولی چوارەمی پەرلەمان، بەپشتبەستن بە حوكمەكانی ماددەی (59/ دووەم)‌و (1)‌و (109)ی دەستور هەروەها بە پشتبەستن بە ئەركی نیشتمانی‌و چاودێری ئەنجومەنی نوێنەران وەكو نوێنەری گەلی عێراق بە هەموو پێكهاتەكانییەوە، لە سوربوونەوە لەسەر سەلامەتی عێراق‌و سەروەریی بەسەر خاك‌و گەلەكەیدا، بەگوێرەی ئەو دەسەڵاتانەی كە بەپێی دەستور پێی دراوە، ئەم بڕیارەی دەركرد: 1-    پابەندكردنی حكومەتی عێراق بە هەڵوەشاندنەوەی ئەو داوایەی كە بۆ وەرگرتنی یارمەتی پێشكەشی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی كردووە بۆ شەڕی رێكخراوی داعش لە رۆژی / /2016، بۆ كۆتایهێنان بە ئۆپراسیۆنە سەربازی‌و جەنگییەكان لە عێراق، سەركەوتن بەدیهاتووە‌و پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كاربكات بۆ كۆتایهێنان بە بوونی هێزە بیانییەكان لەسەر خاكەكەی‌و رێگریكردن لە بەكارهێنانی ئاسمانی عێراقی بۆ هیچ هۆكارێك لەماوەی (). 2-    پێویستە لەسەر حكومەتی عێراق كە خۆی لە فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكاندا دەبینێتەوە، ژمارەی هونەرییەكان‌و راهێنەرانی بیانی رابگەیەنێت كە پێویستیان پێیەتی لەگەڵ شوێنی جێگیربوون‌و ئەرك‌و ماوەی گرێبەستەكانیان. 3-    پێویستە بەسەر حكومەتی عێراق كە خۆی لە وەزیری دەرەوەدا دەبینێتەوە بچێت بۆ نەتەوە یەكگرتووەكان‌و ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی‌و سكاڵایەك لەدژی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا پێشكەش بكات بەهۆی پێشێلكردنی مەترسیداری سەروەری‌و ئاسایشی عێراق. 4-    ئەم بڕیارە لە رۆژی پەسەندكردنییەوە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە.

رەحیم عێراق 🔹 رێککەوتنی ئەمنی بەشێکە لە رێککەوتنی ستراتیژی نێوان عێراق و ئەمریکا کە لە مانگی ۱۱ی ساڵی ۲۰۰۸ ئیمزاکرا- یاسای ٥۲. 🔹رێککەوتنەکە لە (۱۱) بەش پێکدێت، چەندین رێککەوتن لەخۆدەگرێت تایبەت بە هاوکاری سیاسی، رۆشنبیری، رێککەوتنی تر، لە هەمووی گرنگتر رێککەوتنی بەرگری و ئەمنییە (بەشی سێیەم). 🔹ئەم رێککەوتنە بە رەزامەندی و پەسەندکردنی (هەموو هێزە سیاسییەکان) کراوە، جگە لە رەوتی سەدرو حزبی شیوعی، هەموو هێزو کەسایەتییە سیاسییەکانی ئەوکات (۲۰۰۸) کە تائێستاش لە دەسەڵاتدان، لە پەرلەمان بەزۆرینەی رەهای دەنگ، پەسەندکرا. 🔹لەناو وردەکاری رێککەوتنەکەدا لەبەشی (سییەم)یەمدا- (۳) رێگە بەهەردوولا دەدات کۆتایی بەکارکردن بەم رێککەوتنە بهێنن لەڕێگەی ئاگادارکردنەوە لایەنی دووەم بەشێوەیەکی فەرمی، دوای ساڵێک لە پێشکەشکردنی ئاگادارکردنەوەکە، کارکردنی بە رێککەوتنەکە کۆتایی دێت، ئەمەش دەرفەتی ئەوە بە عێراق دەدات لە رێککەوتنەکە دەرچێت بەوشێوەیەی لەو بڕگەیەدا هاتووە، بەواتای ئەوەی پێویستمان بەوە نییە پەرلەمان دەنگی لەسەر بدات، هەمووی ئەوەی پێویستمانە ئەوەیە بەشێوەیەکی فەرمی داواکارییەک پێشکەشی لایەنی ئەمریکی بکرێت بۆ کۆتایهێنان بە رێککەوتنەکە، لەماوەی (ساڵێک) داواکارییەکە دەچێتە بواری جێبەجێکردن، واتە هیچ پێویست بە شۆکردنی بەتاڵی پەرلەمان ناکات. 🔹لەگەڵ ئەمەشدا دەکرێت پەرلەمان دەنگ بدات لەسەر دەرکردنی هێزەکانی ئەمریکا (تەنیا دەنگدان) وەکو نمایشکردنی شانۆگەرییەک لەبەردەم جەماوەردا وەکو ئەوەی راهاتوین لەسەری. 🔹 بەڵام هەندێک بابەت هەن دەبێت گرنگییان پێبدرێت. 🔸 ئەو رێککەوتنە ئەمنییە کە ئیمزاکراوە، (هەموو لایەنە سیاسی و کەسایەتییەکان بەبێ جیاوازی) پەسەندیان کردووە. 🔸رێککەوتنی ئەمنی گرێبەستی پێدانی چەک و راهێنانی فڕۆکەی ئێف ۱٦و تانکی ئەبرامزو جۆرەکانی تر لەخۆدەگرێت- بەبەهای (۱٤۰ ملیار دۆلار) کە بە قیستی درێژخایەن پارەکە دەدرێت و تائێستا عێراق جگە لە بەشی تایبەت بە پێدانی فڕۆکەی ئێف ۱٦ هیچ پارەیەکی نەداوە، بەواتای ئەوەی عێراق دەبێت بە بارمتەی ئەو قەرزو گرێبەستانەو دەبێت پابەندبێت بەوەی لەسەریەتی. 🔸 بەندەکانی پێدانی چەک لە رێککەوتنەکەدا رێگە بە عێراق نادات جۆراوجۆری بکات لەسەرچاوەکانی چەکدا بەبێ وەرگرتنی رەزامەندی لایەنی ئەمریکی.. کۆنترۆڵی لایەنی ئەمریکی بەسەر تەکنیکی هاتوچۆی ئاسمانی و جوڵەی فڕۆکەوانی سەربازی لەچوارچێوەی ژووری ئۆپراسیۆنی هاوبەش. 🔸 رێککەوتنەکە سەقفێکی دیاریکراوی بۆ کشانەوە هێزەکانی ئەمریکا دیارینەکردووە لەدوای ئەو ساڵەی کە رێککەوتنەکە چەسپێندراوە. 🔴 شکستەکانی لایەنی عێراقی لەکاتی رێککەوتنەکەدا: لەژێر فشارێکی سیاسی بێ بەهانەدا، لایەنی عێراقی جەختی کرد لەسەر کردنەدەرەوەی هێزەکانی ئەمریکا بەهەر رێگایەک بێت، ئەمەش وەکو هەوڵێک بۆ نیشاندان هێزی ماسولکەی سیاسی لەناوخۆی عێراق لە نەزانی و نەبوونی شارەزاییەوە لە دانوستان و بنیادنانی ستراتیژیەتێک کە بەرژەوەندی عێراق وەکو بەهایەکی باڵا هەڵگرێت و دانوستاندنی لەسەر نەکات، لایەنی عێراقی شەڕی لەسەر هەندێک لایەن کردووە کە بەهای باڵایان نییە لە رێککەوتنی لەم چەشنەدا، لەوانە جەختکردن لەسەر پرسی ئازادکردنی دەستگیرکراوان لەلایەنی ئەمریکییەکان- سەپاندنی ویلایەتی دادوەریی عیراق بەسەر بوونی هێزەکانی ئەمریکا- هەڵگرتنی پارێزبەندی یاسایی (حەسانە) لەسەر کارمەندەکانیان- خەمی گەورە بووە لەلای لایەنی عێراقی (سیاسییەکان) کە گۆرانییان دەوت بەم دەستکەوتانەیاندا. لەحاڵێکدا ئەمانە لای ئەمریکا هیچ قورساییەکی نەبووەو وەکو دەستکەوتێکی گەورە بۆی جێهێشتوون.

 (درەو): لە مەراسیمی بەڕێكردنی تەرمی قاسم سلێمانی‌و ئەبومەهدی موهەندیس ژمارەیەك كەسایەتی دیاری عێراق بەشدارییان كرد، هەندێك كارەكتەری تر لە تارانەوە بەشداری پرسەكەیان كرد، بەرپرسانی كورد‌و سوننە غائیب بوون‌و هەڵوێستیان لەبارەی رووداوەكەوە تائێستا ناڕوونە. غایبەكانی مەراسیمەكە: -    حەیدەر عەبادی  - سەركردەكانی سوننە - ئەیاد عەلاوی -    محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق  -    بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق -    بەرپرسانی حزبی‌و حكومی هەرێمی كوردستان - موقتەدا سەدر سەرۆكی رەوتی سەدر (لەدوای رووداوەكانی ئەمدواییەوە عێراقی بەجێهێشتووە‌و لە ئێران دەژی، سەدر لە تاران بەشداری پرسەی قاسم سلێمانی كرد) -    قەیس خەز عەلی سەرۆكی عەسائیبی ئەهلی حەق - هەندێك لە فەرماندە دیارەكانی حەشدی شەعبی ئامادەبوانی مەراسیمەكە: -    عادل عەبدولمەهدی  سەرۆك وەزیرانی عێراق -    هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح -    نوری مالكی سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا‌و حزبی دەعوە   -    عەمار حەكیم سەرۆكی رەوتی حیكمە  -    هومام حمودی سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی   

 (درەو): تەلەفزیۆنی روسیا تودەی لەزاری سەرچاوەیەكی ئاگاداری عێراقیەوە هەندێك زانیاری نوێی لەبارەی پرۆسەی كوشتنی قاسم سلێمانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی سەربە سوپای پاسدارانی ئێرانەوە، بڵاوكردەوە. سەرچاوەكە باس لەوەدەكات، ئەو فڕۆكەیەی كە قاسم سلێمانی لە سوریاوە گواستوەتەوە بۆ عێراق، سەربە كۆمپانیای "ئەجنحە شام" بووە‌و دەسەڵاتدارانی عێراق هیچ ئاگادارییەكیان نەبووە لەبارەی ئەوەی كەسایەتییەكی باڵا‌و گرنگ لەناو ئەو فڕۆكەدایە. سەرچاوەكە دەڵێ:" كاتی گەیشتنی فڕۆكەكە لە كاتژمێر 11:30ی خولەكی ئێوارەی رۆژی پێنج شەممە بووە، بەڵام فڕۆكەكە دوای كاتژمێرێك لە وادەی دیاریكراو گەیشتووە، ئەمەش بەهۆی دواكەوتنی هەستانی فڕۆكەكە لە سوریا". "فڕۆكەكە لە دەرگای ژمارە 21ی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغداد راوەستاوە، سلێمانی بەناو دەروازەی فەرمی فڕۆكەخانەكەدا تێنەپەڕیوە، لەبەردەم فڕۆكەكەدا دوو ئۆتۆمبیل چاوەڕوانی بوون، ئۆتۆمبیلی یەكەم لە جۆری (ستارێكس)بووە، دووەم لەە جۆری (ئەڤەلۆن)، سواری یەكێك لە ئۆتۆمبیلەكان بووە‌و بەر لە سەرنشینەكانی فڕۆكەكە دەرچووە". سەرچاوەكە ئاماژە بەوەدەكات" كاتێك بۆردومانەكە رویداوە، دەسەڵاتدارانی ئەمنی بەشێوەیەكی نافەرمی پرسیاریان لە فڕۆكەخانە كردووە ئایا هیچ كەسایەتییەكی گرنگ لەناو ئەو فڕۆكەیەدا بووە، هەندێكیان وەڵامیانداوەتەوە‌و وتویانە بەڵێ: قاسم سلێمانیمان بینی.. هەر لەوكاتەدا دەسەڵاتدارانی ئەمنی دەستیانكردووە بە لێكۆڵینەوە لەگەڵ هەندێك لە گەشتیاران‌و نوێنەری كۆمپانیاكە كە وتویەتی ناتوانم سەرنشینەكان بناسمەوە، ئەوانە وەكو هەر كەسێكی تر گەشتیاربوون". سەرچاوەكە دەڵێ": دوای گەڕانەوە بۆ تەماشاكردنی كامێراكانی فڕۆكەخانەی بەغداد، دوو ئۆتۆمبیل دەركەوتوون كە چاوەڕوانی سلێمانییان كردووە". هەندێك میدیای عێراقی ئەمڕۆ رایانگەیاند، دەسەڵاتدارانی ئەمنی عێراق هاوڵاتییەكی عێراقی‌و كەسێكی سوری‌و تیمی فڕۆكەكەی قاسم سلێمانییان دەستگیركردووە‌و لێكۆڵینەوەیان لەگەڵ دەكەن، بەڵام سەرچاوەی كەناڵە روسییەكە راستی ئەم قسانە رەتدەكاتەوە‌و دەڵێت كەس دەستگیرنەكراوە. لەبارەی چۆنیەتی دۆزینەوەی قاسم سلێمانی لەلایەن سوپای ئەمریكاوە، قسەی جۆراوجۆر دەكرێت، موحسین رەزایی سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی رژێم لە ئێران وتی:" سەردار قاسم لە سوریاوە چووەتە بەغداد، رەنگە ئیسرائیل لە سوریا چاودێری گەشتەكەی كردبێت‌و زانیاری بە ئەمریكا دابێت".

  درەو:  ئەبومەهدی موهەندیس (جەمال جەعفەر محەمەد عەلی ئال ئیبراهیم) جێگری فەرماندەی حەشدی شەعبی، بەرەبەیانی ئەمڕۆ لەگەڵ قاسم سولەیمانی فەرماندەی سوپای قودسی ئێرانی لە ئاكامی بۆردومانی فڕۆكەكانی ئەمەریكا لە نزیك فڕۆكەخانەی بەغدا كوژران، دوای ئەوەی نیوەشەی رابردوو قاسم سولەیمانی بە فڕۆكەیەكی بارهەڵگر لە دیمەشقەوە گەیشتۆتە فرۆكەخانەی بەغداو لەوێ بۆ پاراستنی ئەمنیەتی قاسم سولەیمانی، موهەندیس بە ئۆتۆمبیلی تایبەت لەبارەگای حەشدی شەعبیەوە چۆتە پێشوازی قاسم سولەیمانی.  ئەبومەهدی موهەندیس لە چاوپێكەوتنێكدا دەڵێت" لە كاتی كیمیابارانكردنی هەڵەبجە لە 1988 لەو شارەبووم و بە كامێرای خۆم وێنەی دەیان ژن و منداڵو پیری ئەو شارەم گرتووە" ئەبومەهدی موهەندیس كێیە؟ - ئەبومەهدی موهەندیس ناوی (جەمال جەعفەر محەمەد عەلی ئال ئیبراهیم)ە. ناسراوە بە (ئەبومەهدی موهەندیس) و لە ئێران پێی دەوترێت جەمال ئیبراهیمی  - لە ساڵی 1954 لە شارۆچكەی قوڕنەی بەسرە لەدایكبووە.  - لە 1973 زانكۆی تەكنۆلۆجی، بەشی ئەندازیاری مەدەنی خوێندووە - لە 1977 زانكۆی تەواو كردووە. - دوای تەواوكردنی خوێندن وەك ئەندازیار كاریكردووە و دواتر دكتۆرای لە ئەندازیاری خوێندووە. - لەساڵی ١٩٨٠دا كە رژێمی سەدام حسێن هەڵمەتی كوشتن‌و رەشبگیری سەركردەو چالاكوانانی شیعە دەستپێدەكات، ئەبو مەهدی رودەكاتە وڵاتی كوەیت‌و بەشوناسنامەیەكی ساختە وەك ئەندازیار كار دەكات. - لە حەوزەی مەزهەبی لای موحسین حەكیم لە بەسرە خوێندوویەتی. - لە قۆناغی ناوەندییەوە پەیوەندی بە حزبی دەعوەی ئیسلامییەوە كردووە. - لە دوای سەركەوتنی شۆڕشی ئیسلامی ئێران چەند جارێك رووبەڕووی دەستگیركردن و راوەدوونان بووەتەوە. - دوای كوژرانی محەمەد باقر سەدر، ناچار بووە رووبكاتە ئێران و لە 1980 عێراقی بەجێهێشتووە. - لە 1985 بووەتە ئەندامی ئەنجوومەنی باڵای ئیسلامی عێراق. - وەك سیاسی و سەربازی لە فەیلەقی بەدر كاری كردووە و دواتر بووەتە فەرماندەی فەیلەقەكە تا دوای مانگێك لە رووخانی بەعس لە عێراق فەرماندە بووە و دواتر وازی لە ئەنجوومەنی باڵای ئیسلامی و فەیلەقی بەدر هێناوە. - تۆمەتبار كراوە بە هێرشكردنە سەر باڵیۆزخانەكانی فەرەنسا و ئەمەریكا لە كوەیت لە ساڵی 1983 و لە ساڵی 1984 لە لایەن دادگای كوەیتەوە سزای لەسێدارەدانی بۆ دەركراوە. - هەواڵگری كوەیت تۆمەتباری كردووە بە هەوڵدان بۆ رفاندنی فڕۆكەیەكی هێڵی ئاسمانی كوەیت و هەوڵدان بۆ كوشتنی میری كوەیت لە 1985دا. - لە 2003 بە دواوە روویكردووەتە كاری سیاسی و رۆڵی سەرەكی هەبووە لە درووستكردنی هاوپەیمانییەكانی شیعەدا. - ساڵاَی 2014 لە دامەزراندنی حەشدی شەعبی رۆڵێكی سەرەكی گێڕاوە و بووەتە جێگری سەرۆكی حەشدی شەعبی - لە 27ی ئۆكتۆبەری 2017دا، هێزەر ناوێرت، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریكا، لە بارەی ئەبومەهدی موهەندیس گوتی: ئەبومەهدی موهەندیس تیرۆریستە. - موهەندیس لە ساڵی 2009دا خراوەتە ناو لیستی تیرۆری ئەمریكاوه. ئەبو مەهدی لەچاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ رۆژنامەی ئەخبار-ی لوبنانی دەڵێت "لەكاتی كیمیابارانی هەڵەبجەدا لەو شارە بوم‌و بەچاوی خۆم كارەساتی مەرگی هەزاران منداڵ‌و ژن‌و پیرەمێردم بینیوەو كامێراشم پێبوەەو وێنەشم گرتوە". دەشڵێت "لەنەوەدەكانی سەدەی رابردودا، لەدوای راپەڕین وەك موجاهیدنە عێراقییەكان بنكەمان لەكوردستان كردەوەو لەشاری سلێمانی تیپێكمان جێگیر كرد بەناوی تیپی مستەفا كە لە ١٥٠٠ چەكدار پێكدەهات‌و پەیوەندییەكی توندوتۆڵمان هەبو لەگەڵ تاڵەبانی‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و گۆڕی چەندین موجاهیدیشمان لەگۆڕستانێكی ناوچەی قەرەداغە".  

(درەو): چەند زانیارییەكی نوێ لەبارەی كوژراوانی هێرشەكەی ئەمشەوی فڕۆكەخانەی بەغداد بەپێی ئەوەی لە میدیاكانی عێراق بڵاوكراوەتەوە كوژراوەكان بریتین لە: •    قاسم سلێمانی- فەرماندەی فەیلەقی قودسی ئێران •    ئەبومەهدی موهەندیس- جێگری سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی •    سامر عەبدوڵا- زاوای عیماد موغنیە (عیماد موغنیە یەكێكە لە فەرماندە باڵاكانی حزبوڵای لوبنان‌و لە شەڕی سوریادا كوژرا) •    مێردی كچەكەی قاسم سلێمانی •    محەمەدرەزا جابری- بەڕێوەبەری پرۆتۆكۆڵی حەشدی شەعبی لە فڕۆكەخانە •    حەسەن عەبدولهادی- حەشدی شەعبی •    محەمەد شەیبانی- حەشدی شەعبی •    حەیدەر عەلی حەشدی شەعبی ئەمە تەنیا ناوی (6) كەسە لە كوژراوەكان، ئیرەج مەسجدی باڵیۆزی ئێران لە بەغداد بە تەلەفزیۆنی فەرمی ئێرانی راگەیاند، لەكاتی هێرشەكەدا (10) كەس هاوەڵی قاسم سلەیمانی‌و ئەبومەهدی موهەندیس بوون‌و هەموویان كوژراون. زانیارییەكان باسلەوەدەكەن، قاسم سولەیمانی بەفڕۆكەیەك لە لوبنانەوە گەڕاوەتەوە بۆ عێراق (هەندێكی تر دەڵێن لە سوریاوە گەڕاوەتەوە)، ئەبومەهدی موهەندیس لەو گەشتەدا لە فڕۆكەدا هاوەڵی قاسم سلەیمانی نەبووە، بەڵكو چووە بۆ فڕۆكەخانەی بەغداد بۆ پێشوازیكردنی، پێشبینی دەكرێت زانیاری لەبارەی گەشتەكەی قاسم سلێمانی‌و ساتی نیشتنەوەی فڕۆكەكەی لە فڕۆكەخانەی بەغداد لەلایەنی عێراقیەوە دزەی كردبێت بۆلای ئەمریكییەكان. ئاژانسی ئەسۆشەیتد پرێس دەڵێ:" هەر دوای دەرچوونی لە فڕۆكەكەی، ئەمریكییەكان قاسم سلێمانیان كردووەتە ئامانج"، سەرچاوە عێراقییەكان باسلەوەدەكەن، دوای ئەوەی سورای ئۆتۆمبیل بووە لە فڕۆكەخانەی بەغداد بچێتەدەرەوە، لەكاتی گەیشتنی بە یەكەمین خاڵی پشكنین لە دەرەوەی فڕۆكەخانە، كاروانەكەی قاسم سلێمانی كراوەتەئامامج. زانیارییەكان باسلەوەدەكەن، فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی ئەمریكی هێرشەكەی جێبەجێ كردووە، دوای كوژرانی، تەرمی قاسم سلێمانی گواستراوەتەوە بۆ نەخۆشخانەی (كازمیە)‌و ئێرانییەكان رێوشوێنیان دەستپێكردووە بۆ گواستنەوەی تەرمەكەی بۆ تاران، ئەمڕۆ دوای نوێژی هەینی لەسەرتاسەری ئێران، خۆپیشاندان دژی ئەمریكا بەڕێوەدەچێت. لایەنگرانی ئێران لەناوچەكە لەوانە حزبوڵای لوبنان‌و هێزە عێراقییەكان هەڕەشەی وەڵامدانەوە‌و تۆڵەكردنەوەی خوێنی قاسم سلێمانی دەكەن، ئەمریكا داوای لە هاوڵاتیانی خۆی كرد بەخێرایی عێراق بەجێبهێڵن، پێشبینی دەكرێت لەسەر ئاستێكی فروان روبەڕووبونەوەی سەربازی لەنێوان ئێران‌و ئەمریكا روبدات. كوشتنی قاسم سلێمانی لەلایەن ئەمریكاوە، لێدانە لە خاڵی بەهێزی ئێران لە عێراق‌و سوریا‌و لوبنان، ئەمە لەسەر بڕیاری تایبەتی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بووە، وادەی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی لە ئەمریكا نزیك بووەتەوە، كاندیدە ركابەرەكانی ترەمپ خەڵكانی بەهێز، پێشبینی دەكرێت ترەمپ بەم هەنگاوە بیەوێت گەلی ئەمریكا ناچار بكات بۆ ویلایەتی دووەم دەنگی بۆ بدەنەوە.

 درەو:  بە فەرمانی راستەوخۆ سەرۆكی ئەمریكا، قاسم سولەیمانی و ئەبومەهدی موهەندیس لە شاری بەغداد كوژران. بەپێی راگەیەنراوی وەزارەتی بەرگری ئەمریكا(پنتاگۆن) كوژرانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی ئێرانی و جێگری سەرۆكی حەشدی شەعبی بە فەرمانی راستەوخۆی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بووە. رۆژنامەی نیویۆرك تایمز  وردەكاری كوژرانی قاسم سولەیمانی و ئەبو مەهدی موهەندیسی بڵاوكردەوە و راگەیاندوو، كاروانی ئۆتۆمبێلەكانی ئەو دوو بەرپرسە لە لایەن فڕۆكەی بێ فڕۆكەوانی ئەمەریكاوە كراونەتە ئامانج.  بە گوێرەی راگەیەنراوەكەی (پێنتاگۆن ) قاسمی سولەیمانی پیلانی هەبووە هێرش بكاتە سەر دیپلۆماتكارانی ئەمەریكا و هێزە سەربازییەكانی ئەو وڵاتە لە عێراق و ناوچەكەدا.  رۆژنامەی نیویۆرك تایمز باسی لەوەشكردووە، بۆردومانی دوو ئۆتۆمبێل كراوە، كە هەریەك لە قاسم سولەیمانی و ئەبو مەهدی موهەندیس و ژمارەیەك لە بەرپرسانی حەشدی شەعبییان تێدا بووە، كاتێك ویستوویانە لە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا بێنە دەرەوە. بەڵام بەپێی ئاژانسی هەواڵدەری ئیرنای ئێرانی بڵاویكردەوە، قاسم سولەیمانی لە بەیرووتەوە روویكردووەتە بەغدا نەك لە سووریاوە.  سوپای پاسدارانی ئێران لە راگەیێندراوێکدا هەواڵەکانی کوژرانی قاسم سولەیمانی فەرماندەی سوپای قودسی سوپای پاسداران پشتڕاستدەکاتەوە. لە راگەیێندراوەکەی سوپای پاسداران هاتووە کە سەردار قاسم سولەیمانی دوای "تەمەنێک جیهادکردن"، بەرەبەیانی ئەمڕۆ لە هێرشی هەلیکۆپتەرەکانی ئەمریکا بۆ ئۆتۆمبێڵێک لە بەغدا لەگەڵ ئەبومەهدی موهەندیس کوژراوە.

درەو میدیا:  وەزارەتی نەوتی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند" بەپێی ئاماری كۆمپانیای بە بازاڕكردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) بڕی هەناردەكراوی نەوتی خاو لە مانگی كانونی یەكەمی 2019 (106)ملیۆن و (265)هەزارو (307) بەرمیل بەرمیل و بە بەهای لە (6) ملیارو (700) ملیۆن و (174) دۆلار، "تێكڕای نرخی بەرمیلیك نەوت بە (63.051)دۆلار فرۆشراوە" رۆژانە عێراق بڕی ( 3 ) ملیارو (428) هەزار بەرمیل نەوتی رەوانەكردووە.  ئاماژەی بەوەشداوە"بڕی نەوتی خاوی هەناردەكراو لە مانگی كانونی یەكەم لە كێڵگە نەوتییەكانی ناوەڕاست و باشور گەیشتوەتە زیاتر لە (103)ملیۆن و (90)هەزارو (550) بەرمیل و لە كێڵگە نەوتیەكانی كەركوكیش بڕی ( 2 ) ملیۆن و ( 827 ) هەزارو ( 50 ) بەرمیل هەناردەكراوە .  

(درەو): رۆژنامەی گاردیان-ی بەریتانی لە راپۆرتێکدا لەبارەی پەلاماردانی باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە بەغداد نوسیویەتی: 🔹هێرش بۆسەر باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە بەغداد، شکستهێنانی ستراتیژیەتی ئەمریکا نیشان دەدات. 🔹رووداوەکانی دوێنی بەغداد یەکلاکەرەوە نەبوو بەڕادەی چۆڵکردنی باڵیۆزخانەی ئەمریکا بە هێلیکۆپتەر لە سایگۆن لەساڵی ۱۹۷٥ یاخود دەستگرتن بەسەر باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە تاران چوار ساڵ دوای روداوەکەی سایگۆن. 🔹 لە کۆتایدا هێزە عێراقییەکان گەیشتن بۆ پاراستنی بارەگای باڵیۆزخانە، دەرکەوت باڵیۆز لە پشوودایەو روبەڕووی سوکایەتی نەبوەتەوە تا ئەو رادەیەی پێویست بکات لەسەر بینای باڵیۆزخانەوە بە فڕۆکەیەکی هێلیکۆپتەر هەڵبێت. 🔹بەڵام هێرشەکە دوای خەرجکردنی نزیکەی دوو ترلیۆن دۆلار لە عێراقدا، لاوازی ئەمریکای نیشاندا. 🔹 خۆپیشاندەران کە لەژێر فەرمانی کەتیبەکانی حزبوڵادا بوون، بەناو خاڵەکانی پشکنینی حکومەتدا تێپەڕین، ئەمە لاوازی هێزە ئەمنییەکانی دەرخست، کە پێشتر بۆ رێگریکردن لەو خۆپیشاندەرانەی کە دژی هەژمونی ئێران خۆپیشاندانیان دەکرد،  گازی فرمێسکڕێژیان بەکاردەهێنا، بەڵام ئەمجارە تەماشایان دەکرد کە بۆمبی مۆلۆتۆڤ ئاڕاستەی باڵیۆزخانەی ئەمریکا دەکرێت. 🔹بەلای ئێرانەوە هێرشەکە ناکۆکی خستە نێوان ئەمریکاو حکومەتی عێراقەوە. 🔹لەگەڵ پاشەکشێی هەڕەشەی داعش، پێویست بوو ململانێی نێوان ئەمریکاو ئێران لەسەر هەژموون لە عێراق زیاتر ببێت، بەڵام هەوڵەکانی ئەمریکا بۆ وێرانکردنی ئابوری ئێران، وای لە ئێران کرد وا مامەڵە بکات وەکو ئەوەی هێچ شتێکی نەبێت لەدەستی بدات.

(درەو): دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا بەتەلەفۆن لەگەڵ عادل عەبدولمەهدی سەرۆکی حکومەتی کاربەڕێکەری عێراق قسەی کرد. لەبارەی ناوەڕۆکی پەیوەندییە تەلەفۆنییەکەوە، نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆک وەزیرانی عێراق راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە، تێیدا دەڵێ: 🔹 پەیوەندییە تەلەفۆنییەکەی ترەمپ لەکاتژمێر ۷:۳۰ خولەکی ئێوارەی ئەمڕۆدا بووە بەکاتی عێراق. 🔹ترەمپ پرسیاری کردووە لەبارەی بارودۆحی عێراق و پەرەسەندنەکان لە دەوروبەری باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە بەغداد. 🔹عادل عەبدولمەهدی پێی وتووە ئەو پەرەسەندنانە دوای روداوەکانی ئەمدواییە هاتووەو پێشترو بەر لە دوو رۆژ، ئەو مەترسی لێکەوتەکانی بە بەڕێز وەزیری بەرگری ئەمریکا وتووە. 🔹عەبدولمەهدی وتویەتی، هێزە ئەمنییەکانی عێراق بەردەوامن لە ئەنجامدانی ئەرکی خۆیان بۆ پاراستنی باڵیۆزخانەی ئەمریکاو نێردەو نوێنەرایەتییە دیپلۆماسییەکانی تر. 🔹عەبدولمەهدی وتویەتی، حکومەتی عێراق بەردەوام هەوڵیداوە پەیوەندی باش لەگەڵ وڵاتانی دراوسێی، لەوانە کۆماری ئیسلامی ئێران و وڵاتە دۆستەکانی خۆرئاواش لەپێش هەمویانەوە ئەمریکا، بپارێزێت، بەڵام بەهۆی ناکۆکی نێوان هەردوولاوە (ئێران و ئەمریکا) بارودۆخەکە تێکچووە. 🔹 عێراق دەیەوێت ببێت بە وڵاتی دانوستاندن و ئارامکردنەوە، بۆئەوەی مەترسی جەنگ لەخۆی و هەموان دوربخاتەوە. 🔹 عەبدولمەهدی بە ترەمپی وتووە: ئێوە وتوتانە کە جەنگتان ناوێت، هەڵوێستی هاوشێوەشمان لە بەرپرسانی ئێران گوێ لێدەبێت، عێراق جەخت لەسەر بایەخی دانوستان یاخود لانی کەم گەیشتن بە رێککەوتن و ئارامکردنەوەیەکی واقعی دەکات. 🔹 ترەمپ جەختی کردووە لەسەر ئەوەی متمانەی بە گرنگی رۆڵی عێراق و سەرکردایەتییەکەی هەیە لەو بوارەدا. 🔹 ترەمپ و عەبدولمەهدی رێککەوتوون لەسەر ئەوەی هێڵی پەیوەندی راستەوخۆی نێوانیان بەکراوەیی بمێنێتەوە بۆ چاودێریکردنی بارودۆخەکە.

(درەو): وەزارەتی بەرگری ئەمریكا یەكەم دیمەنی هێرشەكەی دوێنێی بۆسەر بارەگاكانی حزبوڵڵا لە عێراق بڵاوكردەوە. ئەم وێنەیە دیمەنی یەكێك لەو بارەگایانەی هێزەكانی حزبوڵڵاو حەشدی شەعبییە بەر لە هێرشەكەو دوای هێرشەكە. ئێوارەی دوێنێ سوپای ئەمریكا هێرشی موشەكی كردەسەر بارەگاكانی كەتائیبی حزبوڵڵا لە عێراق و سوریا، واشنتۆن ئەم هێزەی خستوەتە ناو لیستی تیرۆرەو دەڵێ سەربە ئێرانە. وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پەنتاگۆن) لەبەیاننامەیەكدا رایگەیاند، ئەو هێرشە موشەكییە كە فڕۆكە جەنگییەكان ئەنجامیانداوە، (٥) ئامانجی حزبوڵڵای كردوەتە ئامانج. بەپێی ئامارە بەراییەكان، بەهۆی هێرشەكەی دوێنی ئێوارەوە، (۲٥) كەس لە هێزەكانی حزبوڵڵا كوژراون و زیاتر لە (٤۰) كەسی تر برینداربوون. ئامانجی هێرشەكە ؟ لەبارە هێرشەكەوە ئەم زانارییانە لەبەردەستدان: 🔹هێرشەكان پێنج ئامانجی حزبوڵڵاو هێزەكانی حەشدی شەعبییان لە عێراق و سوریا كردوەتە ئامانج. 🔹(۳) ئامانجیان لەناو خاكی عێراقدان، بارەگاكانی حزبوڵڵا لە  قەزای (قائیم) لە سنوری نێوان عێراق و سوریا، دوو هێرشەكەی تر بۆسەر بارەگاكانی ئەو هێزە بوو لە ناوچەكانی (غابە سلوم)و (حرش) لە خۆرئاوای پارێزگای ئەنبار. 🔹هێرشەكە (۲) ئامانجی حزبوڵڵای لەناو خاكی سوریا كردوەتەئامانج، بەڵام شوێنەكەی تائێستا بەدیاریكراوی نازانرێت، پێشبینی دەكرێت لەسەر سنوری نێوان سوریاو عێراق بێت. 🔹وەزارەتی بەرگری ئەمریكا دەڵێ ئەو شوێنانەی كە كرونەتەئامانج، ئەمباری چەك و فەرماندەیی بوون و بەكارهێنراون بۆ هێرشكردن دژ بە هێزەكانی ئەمریكا. 🔹 هێرشەكەی دوێنێ ئێوارەی ئەمریكا وەكو وەڵامدانەوەی ئەو هێرشانەیە كە بەمدواییە كرایە سەر هێزەكانی ئەمریكا لە ناوچەی K1 لە كەركوك و بەهۆیەوە ئەمریكییەك كوژرا.  

(درەو میدیا): تەنیا قەزای زوبێر، بەرهەمی تەماتە بۆ هەموو پارێزگاكانی عێراق دابین دەكات‌و چیتر پێداویستی بۆ هاوردەكردنی تەماتە لە دەرەوەی وڵات نەماوە. وەزارەتی كشتوكاڵی عێراق رایگەیاند، وەبەرهێنانی تەماتە لە عێراق ئەمساڵ بەرزترین ئاستی تۆماركردووە، لە ساڵی 2003وە ئەم رێژەیە تۆمارنەكراوە.  وەزارەتی كشتوكاڵی دەڵێ: بەرهەمی تەماتەی ئەمساڵ پێداویستی بازاڕی ناوخۆی لە هەموو پارێزگاكان پڕكردووەتەوە، ئەمە سەرباری رێگریكردن لە هاوردەكردنی تەماتە لە سەرجەم دەروازە سنورییەكانەوە لەسەر فەرمانی وەزیر. بەگوێرەی قسەی وەزارەتی كشتوكاڵ، بەتەنیا لە قەزای زوبێر، ئاستی وەبەرهێنانی تەماتە رۆژانە گەیشتووەتە زیاتر لە (800 هەزار) تەن، ئەمەش بەشی پێداویستی هەموو پارێزگان دەكات، سەرباری وەبەرهێنانی تەماتە بە بڕی جیاجیا لە ناوچەكانی تر.

درەو: هەموو چاوەكان لەسەر بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراقن كە ئەمڕۆ شەممە گەڕایەوە بەغدادی پایتەخت، ئەوەش دوای سێ‌ ڕۆژ مانەوەی لە سلێمانی و ڕەتكردنەوەی ڕاسپاردنی (ئەسعد عیدانی) كاندیدی هاوپەیمانی "بونیاتان" گەورەترین كوتلەی پەرلەمان بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران و دەبڕینی ئامادەیی بۆ دەستلەكاركێشانەوە لە پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق. بەگوێرەی میدیا عێراقییەكان، سەرۆك كۆمار ئەمڕۆ دوای گەڕانەوەی بۆ بەغداد جموجۆڵ و  گفتوگۆكانی لەگەڵ كوتلە سیاسیەكان دەستپێكردۆتەوە سەبارەت بە كاندیدی داهاتووی پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق. بەپێی دواین زانیارییەكانیش هاوپەیمانی "بونیاتان" كە خۆی وەك گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ئەناسێنێت، بە ئاراستەی كاندیدكردنی كەسێكی تر هەنگاو دەنێت، پێشنیازەكان بە ئاراستەی دەستنیشانكردنی كەسایەتییەكی سەربازیی خانەنشینەو، یەكێك لەو ناوانەشی لەسەر مێزی گفتوگۆیە فەریقی خانەنشین (عەبدولغەنی ئەسدی)یە، بۆ سەرۆكایەتیكردنی حكومەتی داهاتوو، كە حكومەتی كاتی دەبێت بۆ ڕاپەڕاندنی كۆمەڵێك ئەرك كە دیارترینیان ئامادەكارییە بۆ هەڵبژاردنی پێشوەخت لە عێراق.  "حەیدەر مولا" سەركردە لە هاوپەیمانی هێزە عێراقییەكان هەوڵی ڕێككەوتنێكی ژێر بەژێر ئاشكرادەكات بۆ كاندیدكردنی سەرۆك وەزیرانێكی نوێ، كە لە ڕێككەوتنی دەستنیشانكردنی سەرۆك وەزیرانی دەستلەكاركێشاوە عادل عەبدولمەهدی دەچێت. "مولا" كە بۆ پێگەی (بەغدادئەلیوم) قسەیكردووە دەڵێت:" كەسانێك هەن هەوڵی بەرهەمهێنانەوەی هەمان ئەو ڕێككەوتنە دەدەن كە حكومەتی عادل عەبدولمەهدی بەرهەمهێنا، ئەو هەوڵانە بەنیازە كەسێك دەستنیشانبكات بۆ سەرۆك وەزیران بەهەمان ڕێككەوتن و بە كاندیدێكی تازە".  هاوكات "محەمەد جەمیل مەیاحی" پارێزگاری واست كە یەكێكە لەسەركردەكانی ڕەوتی حیكمە، لە توتێكدا ڕایگەیاندووە:" هۆكاری بنەڕەتی هەموو ئەو ناوانەی ڕەتدەكرێنەوە بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك وەزیران كەسەكان نین، بەڵكو هۆكارەكەی ئەوەیە هەر لایەنێك كەسێك كاندید دەكات بۆ ئەوەیە بیكاتە فەرمانبەری خۆی".  هەر لەو بارەیەوە" غالب ئەلعمێری" پەرلەمانتاری هاوپەیمانی سائیرون لە تویتێكدا دەڵێت:" ترسی هەندێك لە ڕاسپاردنی سەرۆك وەزیرانێكی نوێی سەربەخۆ، لەدەستدانی مافیان لە كاندیدكردن و پێشێلكردنی دەستور نییە، بەڵكو ترسیان لە ئاشكرابوونی نهێنییەكانە".   لەگەرمەی ململانێی شەڕی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانی و ڕێككنەكەوتی لایەنە عێراقییەكان لەسەر كاندیدی داهاتووی پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق لەلایەك و، ڕەتكردنەوەی تەواوی ئەو كاندیدانەی كە هێز و لایەنە سیاسییەكان پێشكەشی دەكەن لەلایەن خۆپیشاندەران لەلایەكی ترەوە، ڕای سێیەم سەریهەڵداوە، ئەویش هەڵبژاردنی سەرۆكێكی نوێیە بۆ حكومەتی كاتیی عێراق لەلایەن ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە.  "حامید موسەوی" پەرلەمانتاری هاوپەیمانی "بونیاتنان" لە نامەیەكدا كە ئاراستەی پەرلەمانی عێراقی كردووە، پێشنیاز دەكات سەرۆك وەزیرانی نوێ‌ لەدانیشتنێكی كراوەی ئەنجومەنی نوێنەراندا هەڵبژێردرێت، ئەوەش وا دەكات پەرلەمان ببێتە بەشێك لە چارەسەر نەك بەشێك لەكێشە. ئەو پەرلەمانتارەی هاوپەیمانی "بونیاتان" هاوشانی نوسینی ئەونامەیە بۆ پەرلەمان، لە لێدوانێكی تردا بۆ ڕۆژنامەی "ئەلعەرەبی ئەلجەدید" هەنگاوەكانی هاوپەیمانێتییەكەی بۆ تۆماركردنی سكاڵای یاسایی دژی بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق ئاشكرادەكات ، بەهۆی ڕەتكردنەوەی ڕاسپاردنی كاندیدی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی.  ئەو هەنگاوەش هاوكاتە لەگەڵ جموڵە سیاسییەكانی ژمارەیەك سەركردە لە هاوپەیمانی "بونیاتان" دوای ئاراستەكردنی تۆمەتی پێشێلكردنی دەستور و شكاندنی سوێندی یاسای لەلایەن سەرۆك كۆماری عێراقەوە، لەسەر ئەوبنەمایەی مادەی 76ی دەستوری عێراق ڕۆڵی سەرۆك كۆماری دەستنیشانكردووە كە ڕاسپاردنی كاندیدی كوتلەی زۆرینەیە لەپەرلەمان و مافی ڕەتكردنەوەیەی نییە، ئەوەش ڕۆڵێكە كە ڕاوێژكاری یاسایی سەرۆك كۆماری عێراق ڕەتیدەكاتەوەو، دەڵێت لە دیاریكردنی سەرۆك وەزیراندا ناكرێت سەرۆك  "كارمەندی بەرید"بێت و ڕۆڵی نەبێت لە دیاریكردنی كەسایەتییەك كە ڕەزامەندی خەڵكی عێراقی لەسەرنەبێت بە تایبەت لەم دۆخە هەستیارەدا كە وڵاتی پێیادا تێپەڕدەبێت.