هەڵۆ حەسەن

لوتکەی ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای 2025 کە لە شاری تیانجینی چین بەڕێوەدەچێت، ساتێکی گرنگە لە دیپلۆماسی ئۆراسیا و حوکمڕانی جیهانیدا. وەک گەورەترین لوتکە لە مێژووی ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای، ئەم چالاکییە سەرکردەکانی زیاتر لە 20 وڵات و 10 ڕێکخراوی نێودەوڵەتی کۆدەكاتەوە. لە دەرەوەی هێماسازی، لوتکەکە گرنگی گەشەسەندنی ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای نیشاندەدا هەم وەك سەقامگیرکەرێکی ناوچەیی و هەم ناوەندێک لە سیستەمی نێودەوڵەتی فرە جەمسەریدا.

ڕوانگەی ستراتیژی شی جینپینگ

لە ئاهەنگی پێشوازیدا، شی جینپینگ سەرۆكی چین، جەختی لەوە کردەوە کە ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای ئێستا بەرپرسیارێتی بەرزتر لە ئەستۆ دەگرێت بۆ ئاشتی و سەقامگیری و گەشەپێدان لەناو نادڵنیایی جیهانیدا. بانگەوازەکەی بۆ "یەکگرتوویی و هاوکاری" ڕەنگدانەوەی خواستی پەکینە بۆ جێگیرکردنی ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای وەک پردێک لە نێوان باشووری جیهانی و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی فراوانتر،دیدگای شی سوود لە ئیتۆسی دامەزرێنەری ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای وەردەگرێت "ڕۆحی شەنگەهای" کە جەخت لەسەر متمانەی یەکتر، یەکسانی، ڕێزگرتن لە هەمەجۆریی شارستانی و گەشەپێدانی هاوبەش دەکاتەوە. ئەم چوارچێوە نۆرماتیڤە ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای لە هاوپەیمانییە تەقلیدییەکانی سەرکردایەتی ڕۆژئاوا جیا دەکاتەوە کە زۆرجار پشت بە بلۆکی سەربازی یان ڕووبەڕووبوونەوەی ئایدیۆلۆژی دەبەستن،پەیوەندی ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای بە پلەی یەکەم لە توانای بەڕێوەبردنی ئاسایشی ناوچەکە و پێشخستنی گەشەپێداندایە،لەگەڵ بەردەوامی ناسەقامگیری لە ئەفغانستان، وڵاتانی ئەندام پابەندبوونیان بە کردەوەی هاوئاهەنگ دژی تیرۆر و جیابوونەوە و توندڕەوی دووپاتکردەوە. پێکهاتەی ناوچەیی دژە تیرۆری ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای هێشتا وەک شتێکی سەرەکی دەمێنێتەوە بۆ هاوبەشکردنی هەواڵگری و ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکان،جەختكردنەوە لەسەر هاوتەریبی نێوان دەستپێشخەری پشتێن و ڕێگا و پڕۆژەکانی گەشەپێدانی نیشتمانی وەک یەکێتی ئابووری ئۆراسیای ڕووسیا و “نورلی ژۆڵ”ی کازاخستان. وەبەرهێنانی ژێرخانی، و کەمکردنەوەی هەژاری وەک ئامانجی ناوەندی و ئابووری دیجیتاڵی، گەشەپێدانی سەوز، و پیشەسازییە بەردەوامەکان وەک بوارێکی نوێ بۆ هاوکاری، لە ڕێگەی ئەم ڕێوشوێنانە، ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای هاودەنگی ناوچەیی بەهێز دەکات لە هەمان کاتدا پێشخستنی خۆشگوزەرانی هاوبەش و بەرگری لە فرەلایەنی پەرەپێدەدا،ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای کە لەلایەن چین و ڕووسیا و هیندستان و دەوڵەتانی ئاسیای ناوەڕاستەوە دامەزراوە، وەك ناوەندێکی هێزی بەدیل ، هاوسەنگی لە نێوان دامەزراوەکانی سەرکردایەتی ڕۆژئاوا وەک ناتۆ و گروپی حەوتدا دەکات-بوونی دەوڵەتانی چاودێر و هاوبەشانی گفتوگۆ، لەوانەش وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کە بە شێوەیەکی نەریتی هاوتەریب بوون لەگەڵ ڕۆژئاوا، جەختی لەسەر گەشەسەندنی کاریگەریی دیپلۆماسی و دانپێدانانی جیهانی ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای دەكاتەوە،ئەم داینامیکە ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای وەک هەم بلۆکێکی ناوچەیی و هەم وەک پلاتفۆرمێک کە بەرژەوەندییەکانی باشووری جیهانی لە نەزمێکی فرە جەمسەری پەرەسەندوودا جێگیردەكات،تایبەتمەندییەکی دیاریکەری ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای پێکهاتەی فرەیی و پراگماتیکیەتی. بە پێچەوانەی هاوپەیمانییەکانی ڕۆژئاوا، ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای هەم ڕکابەر و هەم هاوبەشەکانی لە ژێر یەک چوارچێوەی دامەزراوەیی كۆدەكاتەوە. ئەم فرەچەشنییە نەک وەک لاوازییەک بەڵکو وەک دەرکەوتنی پراگماتیزمی ستراتیژی سەیر دەکرێت،چەمکی "کۆمەڵگەیەک کە داهاتوویەکی هاوبەشی هەبێت بۆ مرۆڤایەتی" بەرەوپێش دەبات، جەخت لەسەر گفتوگۆ، گشتگیری و هاوکاریی بردنەوە-بردنەوە دەکاتەوە نەك ڕووبەڕووبوونەوە،لوتکەی تیەنجین ، ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای 2025 زیاترە لە کۆبوونەوەیەکی دیپلۆماسی ئاستی باڵا. لە ئاستی ناوچەییدا، وەڵامدانەوەی هەماهەنگی بۆ ئاستەنگە ئەمنییەکان بەرزکردەكاتەوە، لە ئاستی نێودەوڵەتیدا، ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای وەک ئەکتەرێکی سەرەکی لە داڕشتنی نەزمێکی جیهانی فرە جەمسەری بەرەوپێش دەبات،لەگەڵ بەردەوامبوونی گۆڕانی داینامیکی دەسەڵاتی جیهانی، ڕێڕەوی ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای جەخت لەسەر پەیوەندییە گەشەسەندووەکانی دەکاتەوە- نەک تەنها لە سەرانسەری ئۆراسیا بەڵکو لە ڕێکخستنەوەی فراوانتری پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان. لوتکەی تیەنجین وەک بەڵگەیەکە لەسەر پەرەسەندنی سەرکردایەتی چین و ڕێکخراوی هاوکاری شەنگەهای وەک بەردی بناغەی حوکمڕانی ناوچەیی و جیهانی.